Οδυσσέας. Ρωμαϊκή καμέο από όνυχα
Μαζί με τους συντρόφους σου κυρίευσες την Τροία μετά από δεκάχρονη πολιορκία. Έχεις 12 πλοία με 50 άνδρες στο καθένα και όλοι μαζί θέλετε να φτάσετε σώοι και αβλαβείς στην Ιθάκη. Ξεκίνα λοιπόν το ταξίδι.
Ποια κατεύθυνση θα πάρεις;- Δυτικά, προς τη Θράκη.
- Νότια, προς την Κρήτη.
- Νοτιοδυτικά, διαμέσου του Αιγαίου πελάγους.
Ο Οδυσσέας στη χώρα των Κικόνων. Theodor van Thulden
Ακολουθώντας τις ακτές έφτασες στη χώρα των Κικόνων, και στην πλούσια πόλη Ίσμαρο.
Τι θα κάνεις;- Θα σταματήσεις μεσοπέλαγα και θα στείλεις κάποιους άντρες για εξερεύνηση.
- Θα κυριεύσεις την πόλη και μετά θα κάνεις ένα πάρτι στην ακτή.
- Θα εφοδιαστείς με τρόφιμα, δίνοντας αντάλλαγμα μέρος της λείας από την Τροία.
Στη χώρα των Κικόνων οι σύντροφοί σου τα έκαναν θάλασσα! Το 'ριξαν στο φαΐ και στο ποτό. Οι Κίκονες οργανώθηκαν, σας επιτέθηκαν και σκότωσαν 6 άντρες σου από καθένα από τα 12 πλοία σου. Τελικά φύγατε. Ο Δίας όμως σας έστειλε βόρειους ανέμους και αντί να φτάσετε στην Ιθάκη, φτάσατε στη χώρα των Λωτοφάγων.
Τι θα κάνεις;- Θα αποβιβαστείς, θα πάρεις εφόδια και θα συνεχίσεις.
- Θα στείλεις κάποιους για εξερεύνηση.
Ο Οδυσσέας στη χώρα των Λωτοφάγων. Theodor van Thulden
Στη χώρα των Λωτοφάγων έστειλες δύο συντρόφους. Έφαγαν όμως τον λωτό και δεν ήθελαν να φύγουν...
Τι θα κάνεις;- Τους άφησες εκεί ήσυχους και συνέχισες.
- Πήγες και τους πήρες.
- Πήρες τους συντρόφους, φύγατε και φτάσατε σ' ένα νησί γεμάτο κατσίκια.
Τι θα κάνεις;- Θα συναντήσεις τον γιο της Θόωσας και του Ποσειδώνα.
- Θα πάρεις μερικά κατσίκια και θα φύγεις.
- Ακούς κοριτσίστικα γέλια και σκέφτεσαι πονηρά...
Το όνομά του είναι Πολύφημος και είναι Κύκλωπας. Με λίγους συντρόφους σου μπήκατε στη σπηλιά του, πήρατε διάφορα τρόφιμα και παρόλο που οι σύντροφοί σου έλεγαν να φύγετε, εσύ επέμενες να τον δεις... Μόλις μπήκε στη σπηλιά, έκλεισε την είσοδό της με ένα τεράστιο βράχο, έφαγε δύο συντρόφους σου...
Τι θα κάνεις;- Θα βγάλεις το σπαθί σου και θα προσπαθήσεις να τον σκοτώσεις.
- Θα περιμένεις να ξημερώσει.
- Σκέφτεσαι ότι είναι προτιμότερο να τον μεθύσεις και μετά να τον τυφλώσεις.
Η τύφλωση του Πολύφημου. Όστρακο από αργίτικο κρατήρα Άργος, Αρχαιολογικό Μουσείο
Βρήκες ένα μεγάλο ξύλο ελιάς, έκανες μυτερή τη μια άκρη του και το έκρυψες στη στάχτη. Στο μεταξύ ήρθε ο Πολύφημος, έφαγε άλλους δύο συντρόφους σου. Εσύ του πρόσφερες κρασί και του είπες ότι σε λένε «Κανένα». Ο Πολύφημος μέθυσε και κοιμήθηκε... σαν πουλάκι!
Τι θα κάνεις;- Θα τον ξυπνήσεις και θα του προσφέρεις κι άλλο κρασί.
- Θα πηδήξεις πάνω του και μαζί με τους συντρόφους σου θα τον τυφλώσεις.
- Θα περιμένεις να αρρωστήσει και να βγει από τη σπηλιά για να ξεράσει.
Η απόδραση. Λήκυθος του Ζωγράφου της Γέλας, περ. 480 π.Χ.
Τύφλωσες τον Κύκλωπα κι αυτός φωνάζει ότι τον τύφλωσε ο «Κανένας». Κρυμμένοι κάτω από τις κοιλιές των προβάτων καταφέρνετε να ξεφύγετε. Φτάνετε στα πλοία.
Τι θα κάνεις;- Θα του πεις ότι είσαι ο Οδυσσέας, για να ξέρει ποιος τον τύφλωσε.
- Οι άλλοι Κύκλωπες που δεν συμπαθούν τον Πολύφημο, σου ζητάνε να μείνεις μαζί τους.
Böcklin, Arnold, 1896
Ενώ εσύ καυχιέσαι, ο Πολύφημος πετάει βράχους και παραλίγο να βουλιάξει το καράβι. Στο τέλος ζητάει από τον πατέρα του τον Ποσειδώνα να σε τιμωρήσει. Τελικά, φεύγετε και φτάνετε σ' ένα νησί με χάλκινα τείχη και γυαλιστερές κι απότομες πέτρες.
Τι θα κάνεις;- Συναντάς μια όμορφη Νύμφη και πηγαίνεις μαζί της.
- Ακούς γλέντια και χαρές και θέλεις να μάθεις ποιοι είναι αυτοί που γλεντούν.
Ο Αίολος δένει τον ασκό στον οποίο έχει βάλει τους ανέμους. Theodor van Thulden
Έφτασες στο νησί του Αιόλου, του θεού των ανέμων, που ζει στο παλάτι του με τις έξι κόρες και τους έξι γιους του. Σε φιλοξενεί και φεύγοντας σου δίνει ένα ασκί στο οποίο έχει κλείσει όλους τους ανέμους. Κοντεύετε να φτάσετε στην Ιθάκη και σε παίρνει ο ύπνος...
Τι θα γίνει;- Οι σύντροφοί σου θα ανοίξουν το ασκί, ψάχνοντας για χρυσάφι.
- Αποβιβάζεσαι επιτέλους στην Ιθάκη και σε υποδέχεται ο γιος σου.
Οι σύντροφοι του Οδυσσέα άνοιξαν τον ασκό με τους ανέμους. Theodor van Thulden
Οι σύντροφοί σου άνοιξαν το ασκί, όλοι οι άνεμοι άρχισαν να φυσούν και μετά από μέρες φτάνεις και πάλι στο νησί του Αιόλου.
Τι θα γίνει;- Μένετε και πάλι στο νησί και ο Αίολος σου δίνει ένα νέο ασκί.
- Ο Αίολος σε διώχνει αγριεμένος, γιατί καταλαβαίνει πως δεν είσαι και ο καλύτερος.
Οι σύντροφοι του Οδυσσέα συναντούν την κόρη του Αντιφάτη. Τοιχογραφία από βίλα στη Ρώμη, 1ος αι. π.Χ.
Πραγματικά ο Αίολος καταλαβαίνει πως δεν σε συμπαθούν οι θεοί, γι αυτό και σε διώχνει. Μετά από 6 μέρες κωπηλασία, φτάνετε στην Τηλέπυλο, τη χώρα των Λαιστρυγόνων.
Τι θα κάνεις;- Αγκυροβολείτε στο λιμάνι και στέλνεις κάποιους για εξερεύνηση.
- Βγαίνετε όλοι στην ακτή και κάνετε ένα πάρτι για χαλάρωση.
Οι Λαιστρυγόνες πετούν βράχους στα πλοία του Οδυσσέα. Τοιχογραφία από βίλα στη Ρώμη, 1ος αι. π.Χ.
Οι σύντροφοί σου συνάντησαν ένα κοριτσάκι τεραστίων διαστάσεων που τους οδήγησε στους γονείς της. Ο πατέρας της ο γίγαντας Αντιφάτης έφαγε έναν άνδρα, οι υπόλοιποι το έσκασαν, αλλά όλοι οι Λαιστρυγόνες έφτασαν στην ακτή κι άρχισαν να πετούν βράχους βουλιάζοντας 11 πλοία σου. Σώθηκε μόνο το δικό σου.
Τι θα κάνεις;- Θα ξαναπάς στον Αίολο, να τον παρακαλέσεις για άλλη μια φορά.
- Συνεχίζεις το ταξίδι κι όπου σας βγάλει η άκρη.
- Εμφανίζεται η Αθηνά και διώχνει τους Λαιστρυγόνες.
Η Κίρκη μεταμορφώνει τους άντρες του Οδυσσέα σε γουρούνια. Κύλικα, Ζωγράφος του Πολύφημου της Βοστώνης, 560-550 π.Χ.
Συνέχισες το ταξίδι κι έφτασες στην Αία, το νησί της μάγισσας Κίρκης. Χωρίζεις τους συντρόφους σε δύο ομάδες και στέλνεις τη μια ομάδα για εξερεύνηση. Μετά από λίγο έρχεται σε έξαλλη κατάσταση ο Ευρύλοχος και σας λέει ότι η Κίρκη μεταμόρφωσε τους συντρόφους σας σε γουρούνια.
Τι θα κάνεις;- Αποφασίζεις να φύγετε, για να σωθείτε.
- Πας να σώσεις του συντρόφους σου.
- Βρίσκεις τους συντρόφους μεταμορφωμένους, τους παίρνεις και φεύγετε.
Ο Οδυσσέας αντιμετωπίζει την Κίρκη, Cittadini Pier Francesco
Στη διαδρομή προς την Κίρκη σε συναντά ο Ερμής, σου δίνει ένα βοτάνι, το μώλυ. Μ' αυτό αντιμετωπίζεις την Κίρκη, την αναγκάζεις να μεταμορφώσει τους συντρόφους σ' ανθρώπους. Αφού μείνατε ένα χρόνο εκεί, οι σύντροφοί σου σ' αναγκάζουν να φύγετε.
Η Κίρκη σου λέει ότι πρέπει να πας...- Στον Άδη, για να συναντήσεις τον μάντη Τειρεσία.
- Στη Σκύλλα και στη Χάρυβδη.
- Στις Σειρήνες.
- Ο Τειρεσίας δεν σου έδωσε οδηγίες για το ταξίδι, σου είπε όμως τι θα συμβεί στην Ιθάκη και τι θα πρέπει να κάνεις στη συνέχεια. Έτσι ξαναπάς στην Κίρκη.
Ποια θα είναι η συνέχεια;- Η Κίρκη με το που σας βλέπει σας μεταμορφώνει όλους σε γουρούνια.
- Η Κίρκη σου δίνει οδηγίες πώς να προσπεράσεις τις Σειρήνες.
- Αποφασίζεις να μείνεις με την Κίρκη και διώχνεις τους συντρόφους σου.
Ο Οδυσσέας και οι Σειρήνες, Γαΐτης Γιάννης
Ακολουθώντας τις οδηγίες της Κίρκης βούλωσες τα αυτιά των συντρόφων σου με κερί ενώ εσύ δέθηκες στο κατάρτι, γιατί ήθελες να ακούσεις το τραγούδι των Σειρήνων. Τελικά, ξεφύγατε τον κίνδυνο.
Προς τα πού κατευθύνεσαι στη συνέχεια;- Προς τις Συμπληγάδες Πέτρες.
- Προς τη Σκύλλα και τη Χάρυβδη.
Σκύλλα-Χάρυβδη, Eugenie Goren, 2006
Έφτασες στα δύο θαλάσσια θηρία, τη Σκύλλα και τη Χάρυβδη.
Από πού θα περάσεις;- Δίπλα από τη Χάρυβδη που ρουφάει τη θάλασσα και στη συνέχεια την ξερνάει.
- Δίπλα από τη Σκύλλα, το τέρας με τα έξι κεφάλια.
Σκύλλα, ανάγλυφο από τη Μήλο, 465-435 π.χ.
Δυστυχώς, ήταν η καλύτερη επιλογή. Η Σκύλλα άρπαξε έξι άντρες σου. Φεύγετε από κει και πλησιάζετε στο νησί του Ήλιου, τη Θρινακία. Και ο Τειρεσίας και η Κίρκη σου είπαν τι θα συμβεί.
Τι θα κάνεις;- Ακούς τους συντρόφους σου που επιμένουν να σταματήσουν στο νησί.
- Δεν σταματάς καθόλου και συνεχίζεις το ταξίδι.
Οι σύντροφοι του Οδυσσέα σκοτώνουν τα βόδια του Ήλιου, Tibaldi Pellegrino, (1527-96)
Αντίθετοι άνεμοι δεν σας επιτρέπουν να αποπλεύσετε. Σιγά σιγά τέλειωσαν τα τρόφιμα και παρόλο που είπες στους συντρόφους να μην πειράξουν τα βόδια του Ήλιου εκείνοι τα έσφαξαν και τα έφαγαν!
Τι θα γίνει στη συνέχεια;- Ο Δίας έριξε ένα κεραυνό, κατέστρεψε το καράβι και σώθηκες μόνο εσύ.
- Τίποτα απολύτως. Ο Τειρεσίας και η Κίρκη σου είπαν ψέματα.
Ο Οδυσσέας μόνος στη θάλασσα. Frink Dame Elisabeth, 1973
Είσαι πια μόνος. Πρόλαβες και πιάστηκες από ένα ξύλο, έφτασες στη Χάρυβδη αλλά σώθηκες τελευταία στιγμή.
Τα κύματα σε παρασέρνουν προς...- Την Ωγυγία
- Τη Θρινακία
- Την Αία
Οδυσσέας και Καλυψώ, Beckmann, Max, 1943
Μετά από 9 μέρες έφτασες στην Ωγυγία, στο νησί της Καλυψώς η οποία με το που σε είδε σε ερωτεύτηκε και σε θέλει για άντρα της.
Τι θα γίνει στη συνέχεια;- Η Καλυψώ σε περιποιείται και σ' αφήνει να φύγεις.
- Είσαι όμορφος βλέπεις και σε κρατάει στο νησί της για επτά χρόνια.
Οδυσσέας και Καλυψώ, Bocklin Arnold, 1883
Κάθε μέρα πηγαίνεις στην ακρογιαλιά και κλαις καθώς θυμάσαι την Πηνελόπη και την Ιθάκη. Οι θεοί, με πρωτοβουλία της Αθηνάς, αποφασίζουν ότι ήρθε ο καιρός να επιστρέψεις στην πατρίδα σου. Γι' αυτό και στέλνουν τον Ερμή να πει στην Καλυψώ τα νέα!
Τι γίνεται στη συνέχεια;- Η Καλυψώ διώχνει τον Ερμή, βρίζοντάς τον.
- Η Καλυψώ υπακούοντας στην εντολή του Δία, σου ανακοινώνει ότι είσαι ελεύθερος να φύγεις.
- Καθώς είναι νευριασμένη σε μεταμορφώνει σε λιοντάρι.
Η Καλυψώ σε βοηθάει να κατασκευάσεις μια σχεδία. Σου δίνει ρούχα, τρόφιμα και νεράκι και σ' αποχαιρετάει...
Τι θα κάνεις;- Μετά από ταξίδι λίγων ημερών φτάνεις στην Ιθάκη.
- Στη διαδρομή σε συναντάει ο Ποσειδώνας.
Ποσειδώνας. Στατήρας της Ποσειδωνίας, 525-520 π.Χ.
Κι ενώ πλησίαζες στη χώρα των Φαιάκων σε συναντάει ο Ποσειδώνας! Μην ξεχνάς... τύφλωσες τον γιο του τον Κύκλωπα Πολύφημο!
Τι θα κάνει ο Ποσειδώνας;- Επειδή δεν μπορεί να σε σκοτώσει, αν και θα το ήθελε, προξενεί μια θαλασσοταραχή.
- Σε συγχωρεί για ό,τι έκανες και σε βοηθάει να πας στην Ιθάκη.
Συνάντηση Οδυσσέα και Ναυσικάς Jacob Jordaens, περίπου 1630-1640
Μέσα από τα κύματα εμφανίζεται η Λευκοθέα που σε βοηθάει να φτάσεις στην ακτή. Κοιμάσαι γυμνός και την άλλη μέρα το πρωί ξυπνάς από τις φωνές κοριτσιών. Είναι η Ναυσικά και οι φίλες της που αφού σε πλύνουν σε οδηγούν στο παλάτι, στους γονείς της Ναυσικάς.
Τι θα κάνουν οι Φαίακες, ο Αλκίνοος και η Αρήτη;- Θα σε βάλουν φυλακή και θα καλέσουν τον Ποσειδώνα.
- Θα σε παντρέψουν με την κόρη τους τη Ναυσικά.
- Θα σε βοηθήσουν να φύγεις.
Επιτέλους μετά από 10 χρόνια στην Τροία και 10 χρόνια περιπλανήσεων έφτασες στην Ιθάκη. Η Αθηνά σε μεταμορφώνει σε γέρο και ζητιάνο.
Τι θα κάνεις;- Θα πας στο παλάτι και θα σκοτώσεις όλους τους μνηστήρες.
- Στέλνεις μήνυμα στην Πηνελόπη κι έρχεται και σε βρίσκει.
- Μετά από οδηγίες της Αθηνάς πηγαίνεις στον χοιροβοσκό Εύμαιο.
Ο Οδυσσέας και ο Τηλέμαχος. Στο βάθος η Αθηνά. Doucet Lucien
Ο Εύμαιος σε φιλοξενεί χωρίς να καταλάβει ότι είσαι ο Οδυσσέας. Έρχεται ο γιος σου ο Τηλέμαχος, η Αθηνά σε μεταμορφώνει και αφού αναγνωριστείτε, σχεδιάζετε πώς να σκοτώσετε τους μνηστήρες. Η Αθηνά σε κάνει και πάλι γερο-ζητιάνο.
Φτάνετε στο παλάτι. Έξω από την αυλόθυρα συναντάς...- Την Ευρύκλεια;
- Τον σκύλο σου, τον Άργο;
Ο Οδυσσέας και ο Άργος. Theodor van Thulden
Ο αγαπημένος σκύλος σε αναγνωρίζει και μετά πεθαίνει. Μπαίνεις στο παλάτι. Οι μνηστήρες σε κοροϊδεύουν και σε αναγκάζουν να μονομαχήσεις με τον Ίρο. Στο μεταξύ η Πηνελόπη μαθαίνει ότι ήρθε ένας ξένος και σε φωνάζει.
Τι θα γίνει;- Η Πηνελόπη σε αναγνωρίζει και ρίχνεται στην αγκαλιά σου.
- Η Πηνελόπη δεν καταλαβαίνει ότι είσαι εσύ και δίνει εντολή στις δούλες της να σε πλύνουν.
- Βλέπεις την Πηνελόπη γερασμένη, το μετανιώνεις που ήρθες και φεύγεις τρέχοντας.
Η Ευρύκλεια αναγνωρίζει τον Οδυσσέα. Boulanger, Gustave, 1849
Η Ευρύκλεια σου πλένει τα πόδια, βλέπει την ουλή στο πόδι σου και καταλαβαίνει ότι είσαι ο Οδυσσέας. Την εμποδίζεις να το πει στην Πηνελόπη. Συνεχίζεις τη συζήτηση με την Πηνελόπη και σου ανακοινώνει ότι σκέφτεται να οργανώσει αγώνα τόξου, για να δει ποιον από τους μνηστήρες θα παντρευτεί.
Τι θα κάνεις;- Νευριάζεις τόσο πολύ που την ακούς να σου λέει ότι θα παντρευτεί άλλον...
- Χαίρεσαι με αυτά που ακούς, γιατί έτσι σε βοηθάει στα σχέδιά σου!
Αγώνας τόξου. Frink, Dame Elisabeth, 1973
Ο Τηλέμαχος έστησε τα 12 τσεκούρια στη σειρά και ξεκινά ο αγώνας τόξου. Αφού απέτυχαν οι μνηστήρες να τεντώσουν τη χορδή, το τόξο φτάνει στα χέρια σου. Τεντώνεις τη χορδή, σημαδεύεις, και το βέλος σου περνάει και τα 12 τσεκούρια.
Στη συνέχεια...- Κάποιος από τους μνηστήρες σκοτώνει τον Τηλέμαχο!
- Σε τραυματίζουν πολύ άσχημα οι μνηστήρες και σε πιάνουν αιχμάλωτο!
- Σκοτώνεις όλους τους μνηστήρες με τη βοήθεια του Τηλέμαχου, του Εύμαιου, του Φιλοίτιου, της Ευρύκλειας και φυσικά της Αθηνάς.
Μνηστηροφονία, Schwab G, 1882
Μετά τον θάνατο των μνηστήρων καθαρίζετε το ανάκτορο, απομακρύνετε τα πτώματα και συναντιέσαι και πάλι με την Πηνελόπη...
Τι θα γίνει αυτή τη φορά;- Η Πηνελόπη και πάλι δεν σε αναγνωρίζει...
- Επιτέλους η Πηνελόπη σε αναγνωρίζει! Αγκαλιάζεστε και φιλιέστε...
Ο Δίας και η Αθηνά τερματίζουν τη διαμάχη μεταξύ του Οδυσσέα και των συγγενών των μνηστήρων. Theodoor van Thulden, 1632-1633
Δυστυχώς τα βάσανα δεν τέλειωσαν. Οι γονείς των μνηστήρων ξεσηκώνονται και θέλουν να σε σκοτώσουν. Μαζί με τον Τηλέμαχο, τον Εύμαιο και τον Φιλοίτιο πάτε εκεί που μένει ο Λαέρτης, ο πατέρας σου. Αφού γίνει ο αναγνωρισμός ετοιμάζεστε να αντιμετωπίσετε τους οργισμένους συγγενείς.
Έρχονται οι συγγενείς, ξεκινάει η μάχη και...- Σας σκοτώνουν όλους!
- Με την παρέμβαση της Αθηνάς και του Δία, σταματάει η σύγκρουση και ζήσατε εσείς καλά κι εμείς καλύτερα.
- Εδώ τέλειωσε αυτή η ιστορία... Ελπίζω να το απόλαυσες.