179 180 181 182 183 E Δ

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ


179

ΖΩΡΖ ΣΑΡΗ

Και πάλι στο σχολείο...

Το μυθιστόρημα της Ζωρζ Σαρή Ε. Π. (1995) αναφέρεται στη σχολική ζωή και ειδικότερα στη φιλία της με τη συμμαθήτριά της Άλκη (Ζέη), με την οποία από τότε είχαν αποφασίσει ότι θα είναι Ε[νωμένες] Π[άντα]. Στο συγκεκριμένο απόσπασμα, όλες οι συμμαθήτριες της Σχολής Θηλέων επιστρέφουν από τις καλοκαιρινές διακοπές, σχολιάζουν τις εντυπώσεις και τις εμπειρίες που έζησαν και, μέσα σε κλίμα αισιοδοξίας και χαράς, ξεκινούν τη νέα σχολική χρονιά.

Η τάξη γιορτάζει τη χαρά της πρώτης μέρας. Αγκαλιές, φιλιά, γέλια, φωνές και ψίθυροι, μικρά και μεγάλα μυστικά, φρεσκοσιδερωμένες ποδιές, καινούρια παπούτσια, καινούριες τσάντες, μαλλιά κοντά, μαλλιά μακριά, κοτσιδάκια, κοτσίδες, πιαστράκια, μπαρέτες, χτενάκια, κορδέλες. Μάτια λαμπερά γεμάτα θάλασσες και βουνά, γεμάτα παιχνίδια, γεμάτα τρέλες. Η τάξη ξεχείλισε από τις καλοκαιριάτικες αναμνήσεις. Η κάθε μαθήτρια έχει να λέει για το δικό της καλοκαίρι.

Η Λένα πήγε στην Κηφισιά, έμενε σ' ένα μεγάλο ξενοδοχείο, το «Σεμίραμις»... Έτρωγε μεσημέρι βράδυ στο εστιατόριο...

Η Ίντα πήγε στο νησί των Ιπποτών, στη Ρόδο...

Η Αθηνούλα πήγε στο σπίτι της γιαγιάς, στο Παλιοσέλι της Κόνιτσας.

- Η γιαγιά μού έκανε όλα τα χατίρια.

(Ο πατέρας της και η μητριά της πήγαν πάλι στην Ευρώπη...)

Η Άλκη στο αιώνιο Μαρούσι με τις βόλτες του.

- ... και το βράδυ πηγαίναμε με τη Λενιώ στον κινηματογράφο...

Η Αννούλα στο Φάληρο με καπέλο ως να γείρει ο ήλιος κι ύστερα μάλλινο ζακετάκι, να μην κρυολογήσει το παιδί...

- Αχ!

Η Ζωρζ ξυπόλυτη στο Καβούρι.

- Φεύγαμε με τη Ρενέ πρωί, πολύ πρωί, να προλάβουμε τη θάλασσα λάδι, και γυρίζαμε για φαγητό περασμένες δύο. Τα βράδια...

- Πού πήγες διακοπές; ρώτησα τη Λίλη.

Κι αυτή, δίχως να χρωματίσει τη λέξη, απάντησε:

- Στο Παρίσι.

 


180

 

- Και πώς είναι ο Παρίσι;

- Πώς θες να 'ναι; Παρίσι.

Η Κική πήγε στη Μάνη.

- Ε, και να βλέπατε τον πύργο των παππούδων μου! Στους τοίχους κρέμονται οι πρόγονοί μας, και στο σκαλιστό μακρόστενο τραπέζι κάθονται είκοσι τέσσερα άτομα, και πάνω από το τραπέζι έχει έναν πολυέλαιο μπρούντζινο με είκοσι τέσσερις λαμπτήρες...

Η φαντασμένη. Άντε να ξεχωρίσεις, όταν μιλάει, το ψέμα από την αλήθεια...

Η Αθηνά πήγε στην Κερασιά, στο σπίτι της γιαγιάς. Διάβαζε, έγραφε στις φίλες της, έγραφε στίχους.

Η Όλγα πήγε -πού αλλού;- στο Χιλιομόδι. Η Πόπη στο Λουτράκι, η Τίλδα στη Γλυφάδα, έχουν δικό τους σπίτι εκεί...

Η Ποζέλι δε θα 'ρθει φέτος στο σχολείο. Πέρσι κουράστηκε πολύ, να ξυπνάει νωρίς για να προλαβαίνει τα μαθήματα. Πώς να ταιριάζει το νυχτερινό τραγούδι με τη Σχολή Θηλέων; Άλλωστε, τώρα το όνομά της μπήκε με μεγάλα γράμματα έξω από τη Μάντρα του Αττίκ.* Γύρω του, τη νύχτα, αναβοσβήνουν πολύχρωμα λαμπιόνια. Αντίο, Ποζελάκι...

- Πώς σε λένε; ρώτησαν την καινούρια οικότροφο.

- Μαριάννα Κωβαίου.

- Σε ποιο σχολείο πήγαινες;

- Στη Θεσσαλονίκη... Τώρα οι γονείς μου μ' έστειλαν εδώ.

Αδύνατη, μικροκαμωμένη, με το κεφάλι γεμάτο μπούκλες και μπουκλάκια. Ομορφούλα.

Παρ' ολίγο να μην έρθει ούτε η Μίνα.

- Ήθελε ο μπαμπάς μου να με στείλει στο Τορόντο, σ' έναν αδερφό του που δεν έχει παιδί, πολύ πλούσιο... Εγώ δεν ήθελα, φοβόμουν να φύγω, και η μαμά έμπηξε τις φωνές: «Δε δίνω σε κανέναν τα παιδιά μου, τα θέλω όλα κοντά μου...».

Η Μίνα έχει έντεκα αδέρφια.

Και η Άλμπα, η λιγομίλητη, τους είπε πως πήγε στην Αίγινα και πως τα είχε περάσει πολύ ωραία.

(Δεν τους είπε πως ο Αιμίλιος, ο αδερφός της Μαρίνας, την τελευταία μέρα του καλοκαιριού τής γλίστρησε κι ένα ραβασάκι μέσα στην τσέπη. «Σ' αγαπώ», της έγραφε, κι εκείνη δεν κοιμήθηκε όλη τη νύχτα. Τώρα τον σκέφτεται...)

- Η Αίγινα είναι το πιο όμορφο νησί του κόσμου.

Δεν πρόλαβε να πει άλλα. Η Ζωρζ την έκοψε:

 


181

 

- Μα κι εγώ έχω πάει στην Αίγινα, στη Βαγία. Έκανα γαϊδουροκαβαλαρία, κι ο ναός της Αφαίας* ήταν πάνω από το κεφάλι μας. Ο Παναγιώτης, ο φίλος μου...

- Τα ξέρουμε... τα ξέρουμε, μας τα 'χεις ξαναπεί! φώναξαν οι φίλες της.

Κι ήταν η πρώτη μέρα στο σχολείο πανηγύρι.

Όταν μπήκε στην τάξη η κυρία Ερασμία, με το ράσο της και τις μαύρες παντόφλες, όλες οι μαθήτριες ήταν αναψοκοκκινισμένες.

- Αγαπηταί μαθήτριαι, σας εύχομαι καλήν πρόοδον... Η δεσποινίς Κλάρα θα σας ανακοινώσει το πρόγραμμα.

Μόλις απομακρύνθηκε η κυρία Διευθύντρια, έγινε χαλασμός από τα πολλά χειροκροτήματα. Η αγαπημένη καθηγήτρια ανέβηκε στην έδρα -ήταν όμορφη, πιο όμορφη από πέρσι. Καινούριο ταγεράκι, μπλε με άσπρες κουκκίδες, και μπλε γραβάτα. Μούρλια! Ευχαρίστησε για την υποδοχή και τους έκανε νόημα να σταματήσουν. Τους είπε:

- Καλές μου φίλες, με πολλή χαρά σάς ξαναβρίσκω. Πιστεύω πως φέτος θα πούμε πολλά, πιο πολλά από πέρσι... Δε χρειάζεται να φωνάξω κατάλογο. Μόνο μια καινούρια μάς ήρθε. Καλώς όρισες, Μαριάννα... Φέτος, συνέχισε η δεσποινίς Κλάρα, θα δώσουμε μεγάλη βαρύτητα στη γλώσσα. Θα διαβάσουμε κλασικούς και σύγχρονους συγγραφείς, και, φυσικά, ποίηση. Θα είμαι πολύ απαιτητική στην έκθεση. Θα συζητάμε κάθε συντακτικό λάθος, ως και τη στίξη. Η φαντασία του κειμένου θα είναι προσωπική σας επιλογή. Θα είσθε ελεύθερες να γράφετε σωστά, το τονίζω, σωστά, ό,τι προτιμάτε... Και, για να κάνουμε καλή αρχή, σας παρακαλώ για την ερχόμενη Πέμπτη να γράψετε μια έκθεση με θέμα: Το καλοκαίρι μου.

Οι μαθήτριες ενθουσιάστηκαν. Ήταν η έκθεση που ταίριαζε στο κοντινό τους χτες. Η κάθε μαθήτρια θα είχε τα δικά της να πει. Δεκαεννιά ξεχωριστά καλοκαίρια. Η δεσποινίς Κλάρα είχε διαλέξει Το θέμα!

Πριν ακόμη χτυπήσει το κουδούνι, δίχως μολύβι και χαρτί, έτσι στον αέρα, η καθεμιά είχε ξεκινήσει την έκθεσή της. «Πρέπει η δική μου να είναι η καλύτερη...», σκεφτόταν η Ζωρζ. Ήθελε να ξεπλύνει την περσινή ντροπή της αντιγραφής. Αν τα κατάφερνε να πάρει άριστα ή έστω ένα λίαν καλώς, τότε θα ομολογούσε στη δεσποινίδα Κλάρα την απάτη και θα της ζητούσε συγγνώμη. Δε θα δυσκολευόταν να γράψει την έκθεση, είχε τόσα και τόσα ζήσει στο Καβούρι της! Θα τα έγραφε όλα, για την καφασωτή παράγκα, τη θάλασσα στα πόδια τους, τις βουτιές από τον ψηλό βράχο και τα τραγούδια της παρέας στην ακρογιαλιά με την πανσέληνο που ανατέλλει. Αχ, πώς να περιγράψει αυτή την ασημένια γραμμή που σκίζει στα δυο την ασάλευτη θάλασσα!

 


182

 

Να σταματήσει το χρόνο πάνω σε μια κόλλα χαρτί, να ζήσει για πάντα την ομορφιά του καλοκαιριού της! Όταν σαν θεά Αθηνά κατέβαινε το λοφάκι, με το σεντόνι άσπρη χλαμύδα και με το χρυσαφί κοντάρι, το ξύλο που είχε βάψει η χρυσοχέρα η Ρενέ! Κυρίαρχος του κόσμου!

- Έι, τη σκούντηξε η Άλκη, χάζεψες; Ας κατεβούμε στην αυλή.

Στην αυλή μεγάλες και μικρές μαθήτριες έκοβαν βόλτες, κουβέντιαζαν, κι ήταν τα λόγια τους άσπρα πουλιά που φτερούγιζαν γύρω τους.

Ζ. Σαρρή, Ε.Π., Πατάκης

Και πάλι στο σχολείο, Ζωρζ Σαρή, κουίζ, © Κωνσταντίνα Σάιτ

Παράλληλα Κείμενα
Ζωρζ Σαρή, «Τα μπουκλάκια» Ζωρζ Σαρή, «Τα μπουκλάκια»
Ζακ Πρεβέρ, «Σελίδα γραπτού» Ζακ Πρεβέρ, «Σελίδα γραπτού»
Οδυσσέας Ελύτης, «Το Τετράδιον της Μαθητρίας» Οδυσσέας Ελύτης, «Το Τετράδιον της Μαθητρίας»
Ελένη Σαραντίτη, «Κάποτε ο κυνηγός...» (απόσπασμα) Ελένη Σαραντίτη, «Κάποτε ο κυνηγός...» (απόσπασμα)

Όθων Περβολαράκης, Παπαρούνες

Όθων Περβολαράκης, Παπαρούνες
Δείτε τον πίνακα σε μεγαλύτερη ανάλυση στην Εθνική Πινακοθήκη


Λεξιλόγιο
* Μάντρα του Αττίκ: θέατρο του τραγουδιστή Αττίκ στην Κυψέλη
* ο ναός της Αφαίας: ιερό της Αφαίας στην Αίγινα

 


183

ΕΡΓΑΣΙΕΣ

  • Ποια είναι η διάθεση των κοριτσιών την πρώτη μέρα της επιστροφής τους στο σχολείο μετά τις καλοκαιρινές διακοπές και με ποιους τρόπους την εκδηλώνουν;
  • Βρείτε στο κείμενο και σχολιάστε σημεία που φανερώνουν τη σχέση των μαθητριών μεταξύ τους, με το σχολείο και τους καθηγητές τους. Συγκρίνετε τα ευρήματα με τις δικές σας εμπειρίες και σχέσεις.
  • Ποιος αφηγηματικός τρόπος κυριαρχεί στο απόσπασμα και πώς επιδρά στον αναγνώστη η επιλογή αυτή;
  • Βρείτε σημεία στα οποία η αφηγήτρια σχολιάζει πρόσωπα και πράγματα τα οποία δε θα μπορούσε λογικά να ξέρει. Πώς ονομάζεται αυτός ο τύπος του αφηγητή και ποιες δυνατότητες προσφέρει στην αφήγηση;
  • Γράψτε εσείς την έκθεση που θα έγραφε ίσως η Ζωρζ για τις θερινές διακοπές της.


ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

  • Υπάρχουν αρκετά μυθιστορήματα που αναφέρονται σε κοριτσίστικες συντροφιές τον καιρό των θερινών διακοπών (Τα ψάθινα καπέλα της Μαργαρίτας Λυμπεράκη, Η μωβ ομπρέλα της Άλκης Ζέη κ.ά.) και στη σχολική ζωή (Γ' Χριστιανικόν Παρθεναγωγείον της Έλλης Αλεξίου, τα διηγήματα της Αλεξάνδρας Παπαδοπούλου κ.ά.). Πασίγνωστες είναι επίσης οι κινηματογραφικές ταινίες Το ξύλο βγήκε απ' τον παράδεισο, Χτυποκάρδια στο θρανίο, με πρωταγωνίστρια την Αλίκη Βουγιουκλάκη. Συγκεντρώστε υλικό από αυτές ή και άλλες πηγές και παρουσιάστε το στην τάξη.

    Μαργαρίτα Λυμπεράκη, «Τα ψάθινα καπέλα» [Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Β' Γυμνασίου] Μαργαρίτα Λυμπεράκη, «Τα ψάθινα καπέλα» [Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Β' Γυμνασίου]
    Σχολείο και παιδί [Ανθολόγιο Λογοτεχνικών Κειμένων Ε' και ΣΤ' Δημοτικού] Σχολείο και παιδί [Ανθολόγιο Λογοτεχνικών Κειμένων Ε' και ΣΤ' Δημοτικού]
  • Συγκρίνετε τις εμπειρίες των αγοριών ή των κοριτσιών εκείνης της εποχής με τις δικές σας.


Ζωρζ Σαρή (1925-2012)


Zωρζ Σαρή

Διάβασε για τη ζωή και το έργο της εδώ. Κατέβασε σύντομο βιογραφικό . Δες και παρακάτω στο Υλικό.


ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ
Η επιστροφή στο σχολείο μετά τις θερινές διακοπές
Χαρακτήρες κοριτσιών και φιλίες
Κοινωνικές συνθήκες και παιδαγωγικές αντιλήψεις

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Το κείμενο δεν παρουσιάζει ερμηνευτικά προβλήματα, η υπόθεση και η αφηγηματική τεχνική του είναι οικεία. Μια τάξη συμμαθητριών συναντιούνται στο σχολείο μετά τις διακοπές, συζητούν τις καλοκαιρινές εμπειρίες τους και ανταλλάσσουν τα μικρά μυστικά της εφηβείας. Κυριαρχεί μια ατμόσφαιρα κεφιού, χαράς και νεανικότητας, που αναδύεται μέσα από τους ζωντανούς διαλόγους των κοριτσιών, σχετικά με τις φιλίες, τους χαρακτήρες και τα ενδιαφέροντά τους. Τα πρόσωπα της αφήγησης διαθέτουν σκηνική παρουσία, επειδή η υπόθεση στηρίζεται στον διάλογο, έτσι το κείμενο έχει θεατρικό χαρακτήρα και προσφέρεται για δραματοποίηση. Πίσω, ωστόσο, από τις αθώες κουβέντες των κοριτσιών μπορεί ο αναγνώστης να «διαβάσει» τις διαφορετικές συνθήκες ζωής καθεμιάς, να πληροφορηθεί για τις κοινωνικές ιδέες, τις προκαταλήψεις και τα ταμπού της εποχής. Αντίστοιχα η παιδαγωγική στάση της διευθύντριας και της φιλολόγου μπορούν να σχολιαστούν αναλυτικά από τους μαθητές.

Ως προς τις αφηγηματικές τεχνικές, έχουμε τριτοπρόσωπη αφήγηση με μηδενική εστίαση (δεν υπάρχει οπτική γωνία). Ο αφηγητής ανήκει στον τύπο του παντογνώστη, που εισδύει ακόμα και στην ψυχή των ηρώων. Σε ένα τουλάχιστον σημείο όμως παρατηρηρούμε ότι παρεμβαίνει στην αφήγηση η συγγραφέας Ζωρζ Σαρή, η οποία αποχαιρετά «το Ποζελάκι», την πραγματική της φίλη, τραγουδίστρια Ποζέλι. Το θέμα του συμπίπτει με εμπειρίες και βιώματα των μαθητών, οι οποίοι, κατά την έναρξη κάθε σχολικής χρονιάς, συμπεριφέρονται με ανάλογο τρόπο και χαρακτηρίζονται από συναισθηματική διάθεση παρόμοια με εκείνη των παλιών συμμαθητριών του αποσπάσματος.


Zωρζ Σαρή E.P.

Zωρζ Σαρή, Ε.Π.

Ζωρζ Σαρή
Βιογραφικό σημείωμα [πηγή: Εταιρεία Συγγραφέων] Βιογραφικό σημείωμα [πηγή: Εταιρεία Συγγραφέων]
Εθνικό Κέντρο Βιβλίου Bιογραφικό σημείωμα [πηγή: Εθνικό Κέντρο Βιβλίου]
Βικιπαίδεια Bιογραφικό σημείωμα
Σελίδα της Ζωρζ Σαρή στο facebook Σελίδα της Ζωρζ Σαρή στο facebook
βιβλιονέτ Bιογραφικό σημείωμα [πηγή: βιβλιονέτ]
Η συγγραφέας Άλκη Ζέη, η οποία μιλάει για την ηθοποιό και συγγραφέα Ζωρζ Σαρρή [πηγή: Ψηφιακό Αρχείο της ΕΡΤ] Εκπομπή «Αντ' αυτού»: Στο επεισόδιο φιλοξενείται η συγγραφέας Άλκη Ζέη, η οποία μιλάει για την ηθοποιό και συγγραφέα Ζωρζ Σαρρή [πηγή: Ψηφιακό Αρχείο της ΕΡΤ]

Όθων Περβολαράκης
στην Εθνική Πινακοθήκη Εθνική Πινακοθήκη
στο ΝΙΚΙΑΣ ΝΙΚΙΑΣ
στο paleta art paleta art
στο art net artnet
Η Φιλική Ομάς, άρθρο της Μαρίας Μποϊλέ στο art magazine art magazine

 

Μπορείτε να γράψετε τις απαντήσεις σας και να τις εκτυπώσετε ή να τις σώσετε σε αρχείο pdf.

 

 

Ήρωες

Οι ήρωες του κειμένου είναι

 

Τόπος

Τα γεγονότα του κειμένου διαδραματίζονται

 

 

Χρόνος

Τα γεγονότα του κειμένου γίνονται/έγιναν

 

 

Γλώσσα

Η γλώσσα του κειμένου είναι

 

 

Αφήγηση

Η αφήγηση γίνεται

 

 

Ο αφηγητής

Ο αφηγητής είναι ομοδιηγητικός/ετεροδιηγητικός, γιατί

 

 

Ενότητες

Το κείμενο μπορεί να χωριστεί στις εξής ενότητες:

 

 

Το σχόλιό σας...