ΤΟΛΗΣ ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ
Όταν πεθαίνει ένα παιδί
Το μεγαλύτερο μέρος της ανθρωπότητας στην εποχή μας απολαμβάνει τα υλικά αγαθά που αρκετοί άνθρωποι στο παρελθόν στερήθηκαν. Κι όμως ακόμη δεν έχει εκλείψει η πείνα, η οποία μαστίζει κυρίως τις χώρες του τρίτου κόσμου. Τα παιδιά που πεθαίνουν είναι μια υπαρκτή αντίφαση που αμαυρώνει τον σύγχρονο πολιτισμό, όπως με θλίψη διαπιστώνει ο μεταπολεμικός ποιητής Τόλης Νικηφόρου.
είναι όρος των στατιστικών δελτίων η πείνα εξωραϊσμένη αποπροσωποποιημένη όπως θα τόνιζε και κάποιος διανοητής λέξη χωρίς εικόνα ένα παιδί είναι μονάκριβο ένα παιδί πεθαίνει κάθε δευτερόλεπτο με την κοιλιά πρησμένη μάτια που δεν χωράνε πια στις κόγχες τους σε χώρες που ονομάζονται εξωτικές πεθαίνει στο κατώφλι του σπιτιού μου όταν πεθαίνει ένα παιδί πέφτει βαθύτατο σκοτάδι το ξημέρωμα βρέχει μεγάλα δάκρυα λαμπερά πέτρινα γίνονται τα φύλλα και τα δέντρα όταν πεθαίνει ένα παιδί ταράζεται ο ύπνος των αρχαίων νεκρών κι από τη γη αναδύονται τα πρόσωπά τους ενώ σαν χάλκινο πουλί ο άνεμος τοξεύεται στο χώμα όταν πεθαίνει ένα παιδί 231 οι λέξεις κι οι φωνές συντρίβονται τριγύρω ο κόσμος καταρρέει |
Τ. Νικηφόρου, Ποιήματα 1966-2002, Νέα Πορεία
Παράλληλα Κείμενα
Τ. Νικηφόρου, «Αδέσποτα»
Γ. Ρίτσος, «Αναφυλλητό» (απόσπασμα)
Γ. Ρίτσος, «Για το παιδί»
Μ. Σαχτούρης, «Το ψωμί»
230-231
Διάβασε για τη ζωή και το έργο του εδώ. Κατέβασε σύντομο βιογραφικό . Δες και παρακάτω στο Υλικό.
ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ
Το πρόβλημα της πείνας και οι θάνατοι των παιδιών
Η άνιση κατανομή του πλούτου και ο τραυματισμένος ανθρωπισμός της σύγχρονης εποχής
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Ο ελεγειακός τόνος σε συνδυασμό με τις λυρικές πένθιμες εικόνες αποδίδουν το στοχαστικό πνεύμα αλλά και την επικριτική διάθεση του ποιήματος απέναντι στο υπαρκτό πρόβλημα της πείνας. Αυτός ο κοινωνικός προβληματισμός, τα θέματα και η ποιητική γλώσσα αποτελούν αντιπροσωπευτικά γνωρίσματα της ποίησης του Τόλη Νικηφόρου. Η εναρκτήρια στροφή διαφοροποιείται αισθητά από το υπόλοιπο ποίημα, καθώς τόσο γλωσσικά (με την επιλογή εξεζητημένων λέξεων που αναφέρονται πλαγίως ή επικαλύπτουν το πρόβλημα) όσο και ιδεολογικά δεν κρύβει την ειρωνική και αιχμηρή της διάθεση απέναντι στους ισχυρούς των δυτικών κοινωνιών, που ευθύνονται για τη μεγάλη κοινωνική ανισότητα, αλλά και σε όσους περιορίζονται στα λόγια και στον οίκτο ή αποστασιοποιούνται («όπως θα τόνιζε και κάποιος διανοητής») απέναντι στους ανθρώπους που λιμοκτονούν. Η δεύτερη στροφή έχει περισσότερο ρεαλιστικό χαρακτήρα, σχεδόν απεικονίζει την εικόνα του καταδικασμένου σε θάνατο παιδιού, και εισάγει την έννοια της κοινωνικής ευθύνης, υπενθυμίζοντας τη συχνότητα και την (συμβολική) εγγύτητα των θανάτων («κάθε δευτερόλεπτο / στο κατώφλι του σπιτιού μου»). Η ειρωνεία των καταστάσεων παραμένει και δηλώνεται με τον στίχο «σε χώρες που ονομάζονται εξωτικές». Το υπόλοιπο ποίημα έχει λυρική μελαγχολική διάθεση, η οποία συνδυάζεται με τον ηθικό αποτροπιασμό μπροστά στη μοιραία επανάληψη των τραγικών συμβάντων, που αναδεικνύουν τις τρομαχτικές διαστάσεις του προβλήματος, αλλά και με το έλλειμμα ανθρωπισμού και πολιτισμού, που χαρακτηρίζει την υλικοτεχνικά προηγμένη εποχή μας.
Για τα λογοτεχνικά ρεύματα - κινήματα δείτε εδώ
Μπορείτε να γράψετε τις απαντήσεις σας και να τις εκτυπώσετε ή να τις σώσετε σε αρχείο pdf.
Ποιο είναι το ποιητικό υποκείμενο, ο αφηγητής;
Το ποιητικό υποκείμενο είναι...
Σε ποιον απευθύνεται;
Απευθύνεται...
Σε ποιο πρόσωπο και αριθμό βρίσκονται τα ρήματα του ποιήματος, π.χ. γ' ενικό
Τα ρήματα βρίσκονται...
Ποιος είναι ο χώρος;
Ο χώρος του ποιήματος είναι...
Ποιος είναι ο χρόνος;
Ο χρόνος του ποιήματος είναι...
Ποιες είναι οι εικόνες του ποιήματος;
Οι εικόνες του ποιήματος είναι...
Από πού αντλεί τις εικόνες του ο ποιητής; (π.χ. φύση)
Ο ποιητής αντλεί τις εικόνες του...
Ποιους εκφραστικούς τρόπους χρησιμοποιεί ο ποιητής; (π.χ. σχήματα λόγου, χρήση επιθέτων)
Οι εκφραστικοί τρόποι είναι οι εξής...
Πώς χρησιμοποιεί τη στίξη;
Ο ποιητής....
Ποια είναι η γλώσσα; (π.χ. κοινή, λόγια, κοινή με λόγια στοιχεία κλπ.)
Το ποίημα είναι γραμμένο σε...
Το ποίημα έχει ομοιοκαταληξία κι αν ναι τι είδους; (π.χ. ζευγαρωτή, πλεκτή, σταυρωτή κλπ.)
Η ομοιοκαταληξία είναι....
Ποια συναισθήματα σου προκαλεί;
Τα συναισθήματα...