Γεννήθηκε το 1795 στο Πισοδέρι ή στην Κοζάνη και μεγάλωσε στη Σιάτιστα. Κατά την Ελληνική επανάσταση του 1821, συμμετείχε στις επιχειρήσεις του Ολύμπου και της Χαλκιδικής. Το 1826 πολέμησε στο Μεσολόγγι κατά τη διάρκεια της πολιορκίας. Με τη δημιουργία του ελληνικού κράτους κατέλαβε διάφορα στρατιωτικά αξιώματα, τόσο επί Καποδίστρια, όσο και επί Όθωνα.
Ήταν μορφωμένος και από το 1832 άρχισε να γράφει τις εμπειρίες του από τον Αγώνα. Το έργο τελείωσε το 1841 και το 1940 εκδόθηκε σε τρεις τόμους με επιμέλεια του Γιάννη Βλαχογιάννη και με τίτλο: Ενθυμήματα Στρατιωτικά της Επαναστάσεως των Ελλήνων 1821-1833. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ή μαρτυρία του Κασομούλη σχετικά με την πολιορκία του Μεσολογγίου. Περιγράφει επίσης με κάθε λεπτομέρεια την Καποδιστριακή περίοδο μέχρι το 1833. Στο έργο του Κασομούλη καταγράφεται επίσης και η άγνωστη ιστορία του Αρματολισμού στα προεπαναστατικά χρόνια, κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα. Αναμφισβήτητα τα "Ενθυμήματα" του Ν. Κασομούλη, όπως όλοι οι ιστορικοί συμφωνούν, αποτελούν ένα ανεκτίμητο ιστορικό κειμήλιο για τους απανταχού Έλληνες.
Για την γλώσσα των Ενθυμημάτων του ο Κωνσταντίνος Δημαράς λέει πως τα λιγοστά γράμματα που έμαθε ο Κασομούλης, ήταν αρκετά για να καθαρεύει και να σολοικίζει αδιάκοπα μέσα στο έργο του. Ως άνθρωπος ανεπαρκώς γραμματισμένος, στην προσπάθειά του να μιλήσει μια γλώσσα πιο λόγια συγκόβει τη φράση του, παραλείπει μόρια και ρήματα, και κύρια ονόματα και κώλα κάτι που που επιτείνει τη δυσκολία κατανόησής του.
Πηγή: Σχολικό βιβλίο α' λυκείου, ΒΙΒΛΙΟΝΕΤ, Βικιπαίδεια
Ανθολογούνται στα σχολικά βιβλία:
Ο Μακεδόνας αγωνιστής Νικόλαος Κασομούλης (1795 - 1872) έλαβε μέρος σε πολλές μάχες και πολέμησε στο Μεσολόγγι κατά τη διάρκεια της πολιορκίας. Ήταν μορφωμένος και από το 1832 άρχισε να γράφει τις εμπειρίες του από τον Αγώνα. Το έργο τελείωσε το 1841 και το 1940 εκδόθηκε σε τρεις τόμους με επιμέλεια του Γιάννη Βλαχογιάννη και με τίτλο: Ενθυμήματα Στρατιωτικά της Επαναστάσεως των Ελλήνων 1821 - 1833. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ή μαρτυρία του Κασομούλη σχετικά με την πολιορκία του Μεσολογγίου. Από αυτήν είναι και το απόσπασμα που ακολουθεί και μας δίνει σκηνές από την ηρωική έξοδο.
Πηγή: Σχολικό βιβλίο α' λυκείου
Ο Νικόλαος Κασομούλης (1795-1872), ο αθάνατος ήρωας του 1821, με τα "Ενθυμήματά του" προσφέρει σε όλους τους Έλληνες ένα ανεκτίμητο ιστορικό θησαυρό, που θα συγκινήσει και θα διδάξει τις επερχόμενες γενεές.
Υπήρξε ένας από τους κύριους οργανωτές της επανάστασης του Ολύμπου και μετά την αποτυχία της, κατέφυγε στην περιοχή του Ασπροπόταμου και έγινε γραμματικός του καπετάνιου Στορνάρη, τον οποίο και ακολούθησε σε όλες τις μάχες.
Περιγράφει επίσης με κάθε λεπτομέρεια την Καποδιστριακή περίοδο μέχρι το 1833. Στο έργο του Κασομούλη καταγράφεται επίσης και η άγνωστη ιστορία του Αρματολισμού στα προεπαναστατικά χρόνια, κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα. Αναμφισβήτητα τα "Ενθυμήματα" του Ν. Κασομούλη, όπως όλοι οι ιστορικοί συμφωνούν, αποτελούν ένα ανεκτίμητο ιστορικό κειμήλιο για τους απανταχού Έλληνες.
Πηγή: ΒΙΒΛΙΟΝΕΤ
Εργογραφία
Ενθυμήματα στρατιωτικά της επαναστάσεως των Ελλήνων 1821-1833