Σύντομο βιογραφικό για σχολική χρήση. Κατέβασε σε αρχείο

Γεννήθηκε ίσως στην Κωνσταντινούπολη το 1730, όπου έμαθε τα πρώτα γράμματα, και έζησε στο Βουκουρέστι. Κατέλαβε υψηλά δικαστικά αξιώματα και τιμήθηκε με τον τίτλο του Μεγάλου Λογοθέτη. Σχεδίασε ένα ευρύ πρόγραμμα για τη μεταρρύθμιση της παιδείας της εποχής του σύμφωνα με τα δυτικά πρότυπα, όπως εκφράστηκαν στην Εγκυκλοπαίδεια του Diderot. Τις απόψεις του αυτές τις ανέπτυξε σε κείμενά του από το 1783 ως το 1791. Η προσωπικότητά του επηρέασε πολλούς εκπροσώπους του νεοελληνικού διαφωτισμού, όπως τον Ρήγα Βελεστινλή, τον Δανιήλ Φιλιππίδη, τον Γρηγόριο Κωνσταντά, τον Αθανάσιο Χριστόπουλο κ.ά.

Το έργο του είναι κυρίως διδακτικό, παιδαγωγικό και νομικό. Συνέταξε μία από τις πρώτες γραμματικές της σύγχρονης ελληνικής, ενώ τα κυριότερα έργα του έχουν παιδαγωγικούς στόχους. Αποσκοπώντας στην πνευματική άνοδο του Γένους, ο Καταρτζής γράφει στη δημοτική και το έργο του τον αναδεικνύει ως πρωτοπόρο αυτού που μετέπειτα θα ονομαζόταν «δημοτικισμός», αλλά οι αντιδράσεις που συνάντησε τον απογοήτευσαν τόσο, ώστε στα τελευταία χρόνια της ζωής του εγκατέλειψε και ο ίδιος τις γλωσσικές του θεωρίες και τάχθηκε υπέρ μιας τεχνητής γλώσσας, που ταυτιζόταν περίπου με την απλή καθαρεύουσα. Επηρεάσθηκε σε κάποιο βαθμό από τον γαλλικό διαφωτισμό αλλά από την άλλη, επιτιθέμενος στη δεισιδαιμονία την ταυτίζει με την αθεΐα και εξυμνεί την Ορθοδοξία (δηλαδή το παλιό, το παραδοσιακό).

Το σύνολο του έργου του Καταρτζή εκδόθηκε από τον Κ.Θ. Δημαρά, με τον τίτλο «Τα Ευρισκόμενα».

Πηγή: Σχολικό βιβλίο Λογοτεχνίας (Α Λυκείου), Βικιπαίδεια

Ανθολογούνται στα σχολικά βιβλία:

[Από τη χρεία να οδηγούμαστε εις τα αναγκαία]