ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Βιογραφίες Ανθολογούμενων Λογοτεχνών στα βιβλία Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γυμνασίου - Λυκείου


Μυριβήλης Στράτης (1890-1969)


Στράτης Μυριβήλης

Σύντομο βιογραφικό για σχολική χρήση Κατέβασε σε αρχείο

Φιλολογικό ψευδώνυμο του Σ. Σταματόπουλου. Γεννήθηκε στη Συκαμιά της Λέσβου. Γράφτηκε στη Φιλοσοφική και τη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, αλλά διέκοψε τις σπουδές του για να πάρει μέρος στους Βαλκανικούς πολέμους, (όπου τραυματίστηκε στο πόδι), στον α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και στη Μικρασιατική εκστρατεία (ως ανθυπολοχαγός). Μετά την καταστροφή της Σμύρνης έφυγε για τη Λέσβο, όπου έζησε ως το τέλος του 1932, οπότε εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στην Αθήνα. Στη Λέσβο και στην Αθήνα συνεργάστηκε με διάφορες εφημερίδες και περιοδικά, δημοσιεύοντας πεζογραφήματα, ποιήματα, άρθρα και χρονογραφήματα. Υπήρξε μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και τιμητικό μέλος του Διεθνούς Ινστιτούτου Γραμμάτων και Τεχνών. Τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Πεζογραφίας (1940 για το Γαλάζιο βιβλίο) και με τον Σταυρό του Ταξιάρχη του Βασιλικού Τάγματος του Γεωργίου Α΄ (1959). Πέθανε άρρωστος από βρογχοπνευμονία στο νοσοκομείο του Ευαγγελισμού στην Αθήνα.

Αναδείχθηκε ως ένας από τους μεγαλύτερους αντιμιλιταριστές συγγραφείς της Ευρώπης και πρόδρομος της γενιάς του Τριάντα. Σταθμό στην πρώτη αυτή φάση της δημιουργίας του αποτέλεσε Η Ζωή εν Τάφω, που εγκαινίασε τη σύγχρονη ελληνική αντιπολεμική λογοτεχνία. Στο έργο Η δασκάλα με τα χρυσά μάτια (1932) κυριαρχεί η τάση προς άρνηση του παρόντος και στροφή προς την παιδική ηλικία, τάση που άσκησε επιρροή και στο γλωσσικό και υφολογικό πεδίο του έργου του. Από τη δεύτερη αυτή περίοδο αναφέρουμε το μυθιστόρημά του η Παναγιά η Γοργόνα. Τέλος στην τρίτη περίοδο του έργου του (1949-1969) ο Μυριβήλης στράφηκε προς μια ποικιλία θεμάτων, στόχων και εκφραστικών μέσων. Εδώ εντάσσονται οι συλλογές διηγημάτων του Το πράσινο βιβλίο, Το γαλάζιο βιβλίο, Το κόκκινο βιβλίο και Το βυσσινί βιβλίο.

Η γλώσσα του, πλούσια και φροντισμένη, ανανεώνει την παράδοση του δημοτικισμού. Συνδυάζει τον έντονο ρεαλισμό με άλλους απαλότερους και λυρικότερους τόνους.

 

Ανθολογούνται στα σχολικά βιβλία:

Η Ηλιογέννητη

Η λιτανεία [Η Παναγιά η Γοργόνα]

Η Παναγιά η Γοργόνα

Τα ζα [Η ζωή εν τάφω]

αποσπάσματα [Η ζωή εν τάφω]

Τοπίο

 

 

Εκτενέστερα βιογραφικά

 

Φιλολογικό ψευδώνυμο του Σ. Σταματόπουλου. Από τους σημαντικότερους πεζογράφους του μεσοπολέμου. Γεννήθηκε στη Συκαμιά της Λέσβου. Γράφτηκε στη Φιλοσοφική και τη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, αλλά διέκοψε τις σπουδές του για να πάρει μέρος στους Βαλκανικούς πολέμους. Η περιπέτειά του αυτή του έδωσε το υλικό για τα πρώτα έργα του: μια σειρά διηγημάτων, Κόκκινες Ιστορίες (1915) και τη Ζωή εν Τάφω (1924) που είναι ίσως το καλύτερο έργο του. Εκφράζει το ίδιο αντιπολεμικό πνεύμα που γέννησε και τα ανάλογα έργα του Μπαρμπύς, του Ρεμάρκ και του Ντορκελέ. Ο Μυριβήλης έχει δυνατό πεζογραφικό ταλέντο και έντονο προσωπικό ύφος. Παρουσιάζει πλούτο θεμάτων και πηγαίο αίσθημα. Η γλώσσα του, πλούσια και φροντισμένη, ανανεώνει την παράδοση του δημοτικισμού. Συνδυάζει τον έντονο ρεαλισμό με άλλους απαλότερους και λυρικότερους τόνους. Έργα του (εκτός από τα παραπάνω): Η δασκάλα με τα Χρυσά Μάτια (1923), Το Πράσινο Βιβλίο (1935), Το Γαλάζιο Βιβλίο (1934), Το Κόκκινο Βιβλίο (1925), Το Βυσσινί Βιβλίο (1959), Παναγιά η Γοργόνα (1949) κ.ά. Έγινε ακαδημαϊκός.

 

Πηγή: Σχολικό βιβλίο β' λυκείου

 

Ο Στρατής Μυριβήλης (πραγματικό όνομα Ευστράτιος Σταματόπουλος) γεννήθηκε στη Συκαμιά της Λέσβου, πρωτότοκος γιος του Χαράλαμπου Σταματόπουλου και της Ασπασίας το γένος Γεωργιάδη. Φοίτησε στην Αστική Σχολή Συκαμιάς και στη συνέχεια στο Γυμνάσιο Μυτιλήνης, από όπου αποφοίτησε το 1910. Το 1912 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και γράφτηκε στο Πανεπιστήμιο, εργαζόμενος παράλληλα ως συντάκτης σε περιοδικά και εφημερίδες. Τις σπουδές του εγκατέλειψε σύντομα για λόγους βιοπορισμού. Κατατάχτηκε εθελοντικά το 1912 και πολέμησε στους βαλκανικούς πολέμους (όπου τραυματίστηκε στο πόδι), στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο και στη Μικρασιατική εκστρατεία (ως ανθυπολοχαγός). Μετά την καταστροφή της Σμύρνης έφυγε για τη Λέσβο, όπου έζησε ως το τέλος του 1932, οπότε εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στην Αθήνα.

Κατά τη διάρκεια του πρώτου παγκοσμίου πολέμου άρχισε να γράφει τη Ζωή εν τάφω και το 1920 παντρεύτηκε την Ελένη Δημητρίου, με την οποία απέκτησε δυο γιους και μια κόρη. Από το 1925 ως το 1933 στήριξε το Εργατικό Κόμμα του Α.Παπαναστασίου, τόσο από τη Λέσβο, όσο και από την Αθήνα. Στη Λέσβο συνεργάστηκε με τις εφημερίδες Σάλπιγξ, Ελεύθερος Λόγος, Καμπάνα, Ταχυδρόμος και άλλες, δημοσιεύοντας πεζογραφήματα, ποιήματα, άρθρα και χρονογραφήματα, έγινε μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του Εθνικού Συνδέσμου Ελλήνων Επιστράτων Αιγαίου και στρατεύτηκε στο κίνημα της Εθνικής Άμυνας, ενώ μετά την καταστροφή τάχθηκε υπέρ της Στρατιωτικής Επανάστασης. Στην Αθήνα συνεργάστηκε με εφημερίδες όπως η Καθημερινή, η Εθνική, η Ακρόπολις, η Πρωία, η Απογευματινή, η Ελευθερία και περιοδικά όπως ο Θεατής, η Νέα Εστία, η Ελληνική δημιουργία, ο Ακρίτας, τα Στρατιωτικά Νέα. Εργάστηκε επίσης στο Ραδιοφωνικό Σταθμό Αθηνών, στη Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων (από όπου απολύθηκε το 1955 με το βαθμό του Διευθυντή Α’ τάξεως, έχοντας συμπληρώσει το όριο ηλικίας). Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου δήλωσε ανοιχτά την αντίθεσή του προς την κομμουνιστική ιδεολογία. Υπήρξε μέλος της Εθνικής Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών και της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών, της Ακαδημίας Αθηνών (εκλέχτηκε το 1958 μετά από πέντε υποψηφιότητες που απορρίφθηκαν) και τιμητικό μέλος του Διεθνούς Ινστιτούτου Γραμμάτων και Τεχνών. Τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Πεζογραφίας (1940 για το Γαλάζιο βιβλίο) και το Σταυρό του Ταξιάρχη του Βασιλικού Τάγματος του Γεωργίου Α΄ (1959). Πέθανε άρρωστος από βρογχοπνευμονία στο νοσοκομείο του Ευαγγελισμού στην Αθήνα.

Η πρώτη εμφάνιση του Στρατή Μυριβήλη στο χώρο της λογοτεχνίας σημειώθηκε το 1915 με τη συλλογή διηγημάτων Κόκκινες ιστορίες. Στα πρώτα του βήματα συνδέθηκε με τη λογοτεχνική γενιά του 1920, η οποία δέχτηκε έντονη την επίδραση του Κωστή Παλαμά των κοινωνικοπολιτικών γεγονότων των αρχών του αιώνα (Ελληνοτουρκικός Πόλεμος του 1897, Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος, Μικρασιατική Καταστροφή). Σύντομα ωστόσο αποδεσμεύθηκε από την απαισιόδοξη κοσμοθεωρία των συγχρόνων του και αναδείχθηκε ως ένας από τους μεγαλύτερους αντιμιλιταριστές συγγραφείς της Ευρώπης και πρόδρομος της γενιάς του Τριάντα. Σταθμό στην πρώτη αυτή φάση της δημιουργίας του αποτέλεσε η Ζωή εν Τάφω, που εγκαινίασε τη σύγχρονη ελληνική αντιπολεμική λογοτεχνία. Το έργο Η δασκάλα με τα χρυσά μάτια (1932) αντιμετωπίστηκε από την κριτική ως μεταβατικό στάδιο προς τη δεύτερη περίοδο της συγγραφικής του δραστηριότητας (1933-1949), στην οποία κυριαρχεί η τάση προς άρνηση του παρόντος και στροφή προς την παιδική ηλικία, τάση που άσκησε επιρροή και στο γλωσσικό και υφολογικό πεδίο του έργου του. Από τη δεύτερη αυτή περίοδο αναφέρουμε το μυθιστόρημά του η Παναγιά η Γοργόνα. Τέλος στην τρίτη περίοδο του έργου του (1949-1969) ο Μυριβήλης στράφηκε προς μια ποικιλία θεμάτων, στόχων και εκφραστικών μέσων. Εδώ εντάσσονται οι συλλογές διηγημάτων του Το πράσινο βιβλίο, Το γαλάζιο βιβλίο, Το κόκκινο βιβλίο και Το βυσσινί βιβλίο.

 

Εργογραφία

 

Ι.Πεζογραφία

• Κόκκινες ιστορίες (διηγήματα). Μυτιλήνη, έκδοση της εφημ. Σάλπιγξ, 1915.

• Η ζωή εν τάφω (μυθιστόρημα). Μυτιλήνη, έκδοση της εφημ. Καμπάνα, 1924 (η τελειωτική μορφή του έργου δόθηκε στην έβδομη έκδοσή του, Αθήνα, Εστία, 1955).

• Διηγήματα. Μυτιλήνη, έκδοση της εφημ. Ταχυδρόμος, 1928.

• Η δασκάλα με τα χρυσά μάτια. Αθήνα, Πυρσός, 1933.

• Το πράσινο βιβλίο. Αθήνα, Κασταλία, 1935.

• Το γαλάζιο βιβλίο. Αθήνα, Πυρσός 1939.

• Ο Βασίλης ο Αρβανίτης. Αθήνα, Πήγασος, 1936.

• Τα παγανά. Αθήνα, Οι Φίλοι του Βιβλίου, 1944-1945.

• Ο Παν. Αθήνα, Οι Φίλοι του Βιβλίου, 1946.

• Η Παναγιά η Γοργόνα· Μυθιστόρημα. Αθήνα, Οι Φίλοι του Βιβλίου, 1949.

• Το κόκκινο βιβλίο. Αθήνα, Εστία, 1952.

• Το βυσσινί βιβλίο (διηγήματα). Αθήνα, Εστία, 1959.

• Στρατής Μυριβήλης – Μ.Καραγάτσης – Άγγελος Τερζάκης – Ηλίας Βενέζης, Το μυθιστόρημα των τεσσάρων. Αθήνα, Εστία, 1979.

ΙΙ.Ποίηση

• Το τραγούδι της Γης - ελληνική συμφωνία · λυρικό πεζογράφημα. Αθήνα, 1937 (και β’ έκδοση συμπληρωμένη, Αθήνα, Εστία, 1937).

• Μικρές φωτιές· Ποιήματα και τραγούδια. Αθήνα, Ι. Και Π. Ζαχαρόπουλοι, 1942.

ΙΙΙ.Ταξιδιωτική λογοτεχνία

• Απ’ την Ελλάδα · Ταξιδιωτικά Ι΄. Αθήνα, Εστία, 1954.

• Ολυμπία. Αθήνα, Μ. Πεχλιβανίδης, 1958.

ΙV. Δοκίμια, ομιλίες, διαλέξεις, χρονογραφήματα, άλλα κείμενα

• Ιωάννης Γρυπάρης · Σκαραβαίοι και τερρακότες (διάλεξη της 11ης/4/1943 στο θέατρο Κυβέλη). Αθήνα, Παρθενών, [1943].

• Το πνεύμα της 28ης Οκτωβρίου. Αθήνα, 1945.

• Άνθρωποι από τη Λαοδικεία. Αθήνα, 1947.

• Μιλάμε για την Τέχνη (δοκίμιο). Αθήνα, Εστία, 1958.

• Το λογοτεχνικό τέταρτο (ραδιοφωνικές ομιλίες). Αθήνα, Εστία, 1962.

• ΑγνάντεμαΑ΄ · ο Παλαμάς στη ζωή μου. Αθήνα, Φέξης, 1963.

• Πτερόεντα · Χρονογραφήματα. Αθήνα, Εστία, 1964.

V. Παιδική λογοτεχνία

• Στάθης Σταθάς (αναγνωστικό Δ΄ Δημοτικού σε συνεργασία με τον Β.Ανδρεάδη). Αθήνα, Δημητράκος, 1934.

• Ο Αργοναύτης. Αθήνα, Κασταλία, 1936.

 

Πηγή: Ε.ΚΕ.ΒΙ



 

Πρόσωπα και θέματα της νεοελληνικής λογοτεχνίας (Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα) Στράτης Μυριβήλης [πηγή: Πρόσωπα και θέματα της νεοελληνικής λογοτεχνίας (Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα)]

Εποχές και Συγγραφείς, Στράτης Μυριβήλης (βίντεο) [πηγή: Ψηφιακό Αρχείο της ΕΡΤ] ΕΡΤ

Βικιπαίδεια Σ. Μυριβήλης

ΕΚΕΒΙ ΕΚΕΒΙ

Βιογραφία, ταινία στο youtube Σ. Μυριβήλης

Εκπαιδευτική τηλεόραση Σ. Μυριβήλης

ΠΟ.Θ.Ε.Γ. Σ. Μυριβήλης