Γεννήθηκε στην Ύδρα το 1900, όπου πέρασε τα πρώτα χρόνια της ζωής του. Μαθητής ακόμα ασχολήθηκε με τη λογοτεχνία και εμφανίστηκε στον χώρο των γραμμάτων από τις σελίδες του περιοδικού Διάπλασις των Παίδων με το ψευδώνυμο Νικητής της Αύριον. Τότε γνωρίστηκε με τους Τέλλο Άγρα, Πέτρο Χάρη και Μιχαήλ Στασινόπουλο. Γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, από όπου όμως δεν αποφοίτησε ποτέ. Καθοριστική για τη ζωή του στάθηκε η φιλία του με τον Ναπολέοντα Λαπαθιώτη. Οι κακουχίες της γερμανικής κατοχής και η κατάχρηση ναρκωτικών ουσιών τον οδήγησαν στην κατάρρευση. Κατέληξε στο τμήμα τοξικομανών του Δημόσιου Ψυχιατρείου και φάνηκε να ξεπερνά τον εθισμό του, ωστόσο υπέκυψε ξανά και πέθανε από υπερβολική δόση ναρκωτικών τον Οκτώβρη του 1943.
Το λογοτεχνικό έργο του Μήτσου Παπανικολάου είναι ποιητικό, πρωτότυπο και μεταφραστικό. Υπήρξε κυρίως συμβολιστής και αισθητιστής ποιητής. Ήταν ενημερωμένος γύρω από τη ευρωπαϊκή λογοτεχνική κίνηση και θαύμαζε τον Λουίτζι Πιραντέλλο, τον Αντρέ Ζιντ, τον Γιάκομπσεν.
Η ποίησή του χαρακτηρίζεται από την αίσθηση της νοσταλγίας του παρελθόντος και από την τάση φυγής και τοποθετείται στον χώρο της αθηναϊκής παρακμιακής ποίησης του μεσοπολέμου. Από τους στίχους του απουσιάζει συνειδητά ο συναισθηματισμός. Στον Παπανικολάου κυριαρχεί η μεταφυσική αναζήτηση της ερωτικής ηδονής και η αγωνία απέναντι στον θάνατο. Η ποίησή του χαρακτηρίζεται από πηγαίο λυρισμό και παρόλο τον εσωτερικό σπαραγμό που μαρτυρά, είναι τιθασευμένη και υποταγμένη στο μέτρο και την ποιητική τέχνη. Οι ποιητικές του μεταφράσεις υπήρξαν εξαιρετικά προσεγμένες, συνεπείς και αριστοτεχνικές. Παράλληλα ασχολήθηκε με τη λογοτεχνική κριτική (από τις στήλες της Νέας Εστίας κυρίως, κατά τη διετία 1939-1941 και των Νεοελληνικών Γραμμάτων), προσανατολισμένος και εδώ προς την ποίηση. Ως κριτικός υπήρξε εξαιρετικά οξυδερκής και εύστοχος. Ήταν από τους πρώτους Έλληνες που δέχτηκαν τα μηνύματα του ευρωπαϊκού υπερρεαλισμού και επισήμανε την αξία ποιητών όπως ο Σεφέρης και ο Ελύτης στα πρώτα τους βήματα.
Ανθολογούνται στα σχολικά βιβλία:
Γεννήθηκε στην Ύδρα. Τελείωσε τις εγκύκλιες σπουδές του στον Πειραιά. Σπούδασε Νομικά. Ασχολήθηκε κυρίως με την ποίηση, με μεταφράσεις ξένων ποιητών και την κριτική. Το ποιητικό και μεταφραστικό του έργο δεν είναι μεγάλο (δημοσίευσε εξήντα περίπου ποιήματα κι άλλες τόσες μεταφράσεις ξένων ποιημάτων). Ό,τι τον βασανίζει και κυριαρχεί μέσα του είναι η μνήμη και η φυγή. Η μνήμη τον μεταφέρει στις περασμένες καλές εποχές· η φυγή τον απομακρύνει από τη σκληρή πραγματικότητα. Μετέφρασε με πολλή επιδεξιότητα και ευαισθησία ξένους ποιητές. Τα κριτικά του μελετήματα δείχνουν επίσης ότι διέθετε πνευματική οξυδέρκεια και αισθητική καλλιέργεια. Το έργο του: α) Ποίηση: Ποιήματα (1966), β) Μεταφράσεις: Μεταφράσεις (1968), γ) Κριτική: Κριτικά (1980).
Πηγή: Σχολικό βιβλίο β' λυκείου
Ο Μήτσος Παπανικολάου γεννήθηκε στην Ύδρα, όπου πέρασε τα πρώτα χρόνια της ζωής του. Σε παιδική ηλικία ταξίδεψε με την οικογένειά του στην Τύνιδα, τη Μάλτα, τη Νότιο Ιταλία και την Τριπολίτιδα. Μετά το ταξίδι η οικογένεια εγκαταστάθηκε στον Πειραιά, όπου ο Παπανικολάου τέλειωσε το Γυμνάσιο. Μαθητής ακόμα ασχολήθηκε με τη λογοτεχνία και εμφανίστηκε στον χώρο των γραμμάτων από τις σελίδες του περιοδικού Διάπλασις των Παίδων με το ψευδώνυμο Νικητής της Αύριον. Τότε γνωρίστηκε με τους Τέλλο Άγρα, Πέτρο Χάρη και Μιχαήλ Στασινόπουλο. Ακολούθησαν δημοσιεύσεις του στον Βωμό, τη Μούσα, τον Νουμά, τα Νέα Γράμματα, τη Σύγχρονη Σκέψη [Σικάγου] και άλλα περιοδικά της εποχής, πότε με το πραγματικό του όνομα και πότε με ψευδώνυμο. Γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, από όπου όμως δεν αποφοίτησε ποτέ. Υπηρέτησε κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής του θητείας στη χωροφυλακή και σύντομα στράφηκε στην επαγγελματική δημοσιογραφία (αρχισυντάκτης στο περιοδικό Παιδικός Αστήρ, διευθυντής στο Μπουκέτο ως το κλείσιμό του στη διάρκεια της κατοχής). Καθοριστική για τη ζωή του στάθηκε η φιλία του με τον Ναπολέοντα Λαπαθιώτη. Οι κακουχίες της γερμανικής κατοχής και η κατάχρηση ναρκωτικών ουσιών τον οδήγησαν στην κατάρρευση. Μετά το 1940 ξεπούλησε την περιουσία του και εγκαταστάθηκε με τη μητέρα του στην Κοκκινιά. Κατέληξε στο τμήμα τοξικομανών του Δημόσιου Ψυχιατρείου και φάνηκε να ξεπερνά τον εθισμό του, ωστόσο υπέκυψε ξανά και πέθανε από υπερβολική δόση ναρκωτικών τον Οκτώβρη του 1943. Είχε προηγουμένως φτάσει στην απόλυτη εξαθλίωση και κυκλοφορούσε ζητιανεύοντας στους δρόμους της Αθήνας. Το λογοτεχνικό έργο του Μήτσου Παπανικολάου είναι ποιητικό, πρωτότυπο και μεταφραστικό. Υπήρξε κυρίως συμβολιστής και αισθητιστής ποιητής με επιρροές από τους Maeterlinck, Verhaaren, Valery, Apollinaire, Baudelaire, Poe, Wilde, Laforgue, Milosz και άλλους, έργα των οποίων μετέφρασε και δημοσίευσε στα περιοδικά της εποχής. Ήταν ενημερωμένος γύρω από τη ευρωπαϊκή λογοτεχνική κίνηση και θαύμαζε τον Λουίτζι Πιραντέλλο, τον Αντρέ Ζιντ, τον Γιάκομπσεν. Η ποίησή του χαρακτηρίζεται από την αίσθηση της νοσταλγίας του παρελθόντος και από την τάση φυγής και τοποθετείται στον χώρο της αθηναϊκής παρακμιακής ποίησης του μεσοπολέμου. Από τους στίχους του απουσιάζει συνειδητά ο συναισθηματισμός. Στον Παπανικολάου κυριαρχεί η μεταφυσική αναζήτηση της ερωτικής ηδονής και η αγωνία απέναντι στον θάνατο. Οι ποιητικές του μεταφράσεις υπήρξαν εξαιρετικά προσεγμένες, συνεπείς και αριστοτεχνικές. Παράλληλα ασχολήθηκε με τη λογοτεχνική κριτική (από τις στήλες της Νέας Εστίας κυρίως, κατά τη διετία 1939-1941 και των Νεοελληνικών Γραμμάτων), προσανατολισμένος και εδώ προς την ποίηση. Ως κριτικός υπήρξε εξαιρετικά οξυδερκής και εύστοχος. Ήταν από τους πρώτους έλληνες που δέχτηκαν τα μηνύματα του ευρωπαϊκού υπερρεαλισμού και επισήμανε την αξία ποιητών όπως ο Σεφέρης και ο Ελύτης στα πρώτα τους βήματα.
Πηγή: Ε.ΚΕ.ΒΙ.
Εργογραφία
• Ποιήματα· Εισαγωγή και επιμέλεια Τάσου Κόρφη. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1966.
• Μεταφράσεις· Επιμέλεια Τάσου Κόρφη. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1968.
• Κριτικά· Επιμέλεια Τάσου Κόρφη. Αθήνα, Πρόσπερος, 1980.