ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Βιογραφίες Ανθολογούμενων Λογοτεχνών στα βιβλία Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γυμνασίου - Λυκείου


Βουτυράς Δημοσθένης (1872-1958)


Βουτυράς Δημοσθένης

Σύντομο βιογραφικό για σχολική χρήση. Κατέβασε σε αρχείο

Ο Δημοσθένης Βουτυράς γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1872. Μετά από μερικά χρόνια εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στον Πειραιά. Το 1900 πραγματοποίησε την πρώτη του εμφάνιση στον χώρο των γραμμάτων δημοσιεύοντας ένα άρθρο στην καθαρεύουσα στο περιοδικό του Πειραιά Χρονογράφος και ένα στο Περιοδικόν μας του Γεράσιμου Βώκου. Η δημοσίευση του διηγήματος Ο Λαγκάς έγινε δεκτό με επαινετικά σχόλια από τον Παλαμά και τον Ξενόπουλο (1903). Εξαιτίας της οικονομικής καταστροφής και της αυτοκτονίας του πατέρα του το 1905 στράφηκε στην επαγγελματική πεζογραφία, πουλώντας διηγήματα σε περιοδικά και εφημερίδες της εποχής. Η καταξίωσή του ως πεζογράφου προήλθε αρχικά από τον ελληνισμό της Διασποράς, συγκεκριμένα από την Αλεξάνδρεια. Μετά το 1920 άρχισε να γίνεται γνωστός και στην Αθήνα. Η πορεία του ήταν ανοδική και μέχρι το 1923, οπότε τιμήθηκε με το Αριστείο των γραμμάτων και των Τεχνών. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής τάχθηκε υπέρ της Αντίστασης. Μετά το τέλος του Εμφυλίου, σε ηλικία 80 χρόνων δημοσίευσε το Αργό Ξημέρωμα. Ως τον θάνατό του έζησε κατάκοιτος, φτωχός και παραγνωρισμένος από την κρατική εξουσία (η Ακαδημία Αθηνών αρνήθηκε την πρόταση για υποψηφιότητά του σε δυο συνεχείς εκλογές). Πέθανε το 1954.

Το πεζογραφικό έργο του Βουτυρά, σχεδόν αποκλειστικά διηγηματικό, εντάσσεται στο πλαίσιο του κοινωνικού ρεαλισμού και οριοθετεί το πέρασμα από την ηθογραφία στην αστική πεζογραφία. Ως μόνιμο θέμα του κυριαρχεί η ζωή των περιθωριακών (λούμπεν) ομάδων της Αθήνας και του Πειραιά. Έχοντας ζήσει κοντά τους ο Βουτυράς περιέγραψε τη ζωή και την ψυχοσύνθεσή τους με έντονα ζοφερά χρώματα και καταθλιπτικό ύφος, παρουσιάζοντας ωστόσο και μια τάση προς την ουτοπία. Παράλληλα απεικόνισε την άρνηση των ομάδων αυτών να ενταχτούν στην οργανωμένη κοινωνία, άρνηση η οποία αποτυπώθηκε και στην άναρχη δομή των έργων του, σε κάποια από τα οποία συναντούμε επίσης στοιχεία μεταφυσικής και επιστημονικής φαντασίας, τα οποία λειτουργούν συμβολικά.

 

Ανθολογούνται στα σχολικά βιβλία:

Παραρλάμα

 

 

Άλλα βιογραφικά

Διηγηματογράφος. Έζησε μεγάλο μέρος της ζωής του στον Πειραιά. Δεν έκανε πανεπιστημιακές σπουδές. Ύστερα από μια αποτυχημένη προσπάθεια να γίνει επιχειρηματίας, αφοσιώθηκε ολοκληρωτικά στη λογοτεχνία. Πρωτοεμφανίστηκε ως διηγηματογράφος το 1902, αλλά έγινε γνωστός μετά το 1920 και για ένα διάστημα (κυρίως στη δεκαετία 1920-1930) άσκησε ισχυρή επίδραση στην πεζογραφία μας. Αντλεί τα θέματά του από τον μικροαστικό και εργατικό κόσμο των πόλεων. Οι φτωχογειτονιές και οι απόμερες συνοικίες είναι ο χώρος όπου κινείται. Οι ήρωές του είναι άνθρωποι στερημένοι ή αποτυχημένοι και ζουν μοιρολατρικά την άχαρη ζωή τους. Βρισκόμαστε στην εποχή που η βιομηχανική ανάπτυξη, οι πόλεμοι και η προσφυγιά δημιουργούν νέα κοινωνικά προβλήματα. Ο Βουτυράς έγραψε πάρα πολλά διηγήματα (35 συλλογές), συχνά όμως δίνει την εντύπωση ότι δε φροντίζει αρκετά την έκφρασή του.

 

Πηγή: Σχολικό βιβλίο β' λυκείου

 

Ο Δημοσθένης Βουτυράς, γιος του συμβολαιογράφου Νικολάου Βουτυρά και της Θεώνης το γένος Παπαδή γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη, όπου πέρασε τα πρώτα παιδικά του χρόνια και ο πατέρας του εργαζόταν ως δάσκαλος. Μετά από μερικά χρόνια εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στον Πειραιά, όπου ο πατέρας του διορίστηκε ως συμβολαιογράφος. Εκεί τέλειωσε το Δημοτικό και ξεκίνησε τη φοίτησή του στο Γυμνάσιο, την οποία όμως διέκοψε, καθώς παρουσίασε κρίσεις επιληψίας. Η ιδιαιτερότητά του προκάλεσε την υπερπροστατευτικότητα των γονιών του και έτσι πέρασε τα εφηβικά χρόνια χωρίς στερήσεις. Παρακολούθησε μαθήματα μουσικής, ξιφασκίας, γράφτηκε στη Σχολή Μαχαιριάδη, τα διέκοψε όλα όμως λόγω της ιδιοσυγκρασίας του. Το 1900 πραγματοποίησε την πρώτη του εμφάνιση στον χώρο των γραμμάτων δημοσιεύοντας ένα άρθρο στην καθαρεύουσα στο περιοδικό του Πειραιά Χρονογράφος και ένα στο Περιοδικόν μας του Γεράσιμου Βώκου (με τον οποίο ακολούθησε σταθερή συνεργασία). Γύρω στο 1902 ο πατέρας του εγκατέλειψε την εργασία του και ασχολήθηκε με οικοδομικές επιχειρήσεις. Στο εργοστάσιο σιδηρουργίας που έχτισε εργάστηκε αρχικά και ο Δημοσθένης. Στην περίοδο αυτή τοποθετείται η δημοσίευση του διηγήματος Ο Λαγκάς που έγινε δεκτό με επαινετικά σχόλια από τον Παλαμά και τον Ξενόπουλο (1903). Ακολούθησαν νέες δημοσιεύσεις έργων του σε λογοτεχνικά περιοδικά, μεταξύ άλλων και στα Παναθήναια. Γύρω στο 1904 παντρεύτηκε τη Μπετίνα Φέξη, με την οποία απέκτησε μερικά χρόνια αργότερα δυο κόρες. Η ζωή του άλλαξε δραματικά μετά την οικονομική καταστροφή και την αυτοκτονία του πατέρα του το 1905. Προσπάθησε να αναλάβει τη συνέχιση της επιχείρησης, απέτυχε όμως και την οδήγησε στην ολοκληρωτική πτώχευση. Δυο χρόνια αργότερα μετακόμισε με τη σύζυγό του στο Κουκάκι και στράφηκε στην επαγγελματική πεζογραφία, πουλώντας διηγήματα σε περιοδικά και εφημερίδες της εποχής. Η καταξίωσή του ως πεζογράφου προήλθε αρχικά από τον ελληνισμό της Διασποράς, συγκεκριμένα από την Αλεξάνδρεια. Μετά το 1920 άρχισε να γίνεται γνωστός και στην Αθήνα. Η πορεία του ήταν ανοδική και μέχρι το 1923, οπότε τιμήθηκε με το Αριστείο των γραμμάτων και των Τεχνών, είχαν τυπωθεί ήδη δέκα βιβλία του. Λόγω της συνεχιζόμενης οικονομικής του ανέχειας ασχολήθηκε επίσης με τη συγγραφή σχολικών συγγραμμάτων σε συνεργασία με τον Μ. Παπαμιχαήλ, η προσπάθεια όμως ναυάγησε καθώς το αναγνωστικό της τρίτης δημοτικού που ολοκλήρωσαν καταργήθηκε από τη δικτατορία του Παγκάλου. Συνέχισε να ζει από τη συγγραφή και το 1931 τιμήθηκε με το Αριστείο του Δήμου Πειραιώς. Λίγους μήνες πριν την κήρυξη του πολέμου από την Ιταλία πρόλαβε να γιορτάσει τα σαράντα χρόνια της λογοτεχνικής του δράσης στην ταβέρνα Μπογράκου στην Κυψέλη, όπου σύχναζε. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής τάχθηκε υπέρ της Αντίστασης. Μετά το τέλος του Εμφυλίου, σε ηλικία 80 χρόνων δημοσίευσε το Αργό Ξημέρωμα. Ως τον θάνατό του έζησε κατάκοιτος, φτωχός και παραγνωρισμένος από την κρατική εξουσία (η Ακαδημία Αθηνών αρνήθηκε την πρόταση για υποψηφιότητά του σε δυο συνεχείς εκλογές). Πέθανε το 1954.

Το πεζογραφικό έργο του Βουτυρά, σχεδόν αποκλειστικά διηγηματικό, εντάσσεται στο πλαίσιο του κοινωνικού ρεαλισμού και οριοθετεί το πέρασμα από την ηθογραφία στην αστική πεζογραφία. Ως μόνιμο θέμα του κυριαρχεί η ζωή των περιθωριακών (λούμπεν) ομάδων της Αθήνας και του Πειραιά. Έχοντας ζήσει κοντά τους ο Βουτυράς περιέγραψε τη ζωή και την ψυχοσύνθεσή τους με έντονα ζοφερά χρώματα και καταθλιπτικό ύφος, παρουσιάζοντας ωστόσο και μια τάση προς την ουτοπία. Παράλληλα απεικόνισε την άρνηση των ομάδων αυτών να ενταχτούν στην οργανωμένη κοινωνία, άρνηση η οποία αποτυπώθηκε και στην άναρχη δομή των έργων του, σε κάποια από τα οποία συναντούμε επίσης στοιχεία μεταφυσικής και επιστημονικής φαντασίας, τα οποία λειτουργούν συμβολικά.

 

Πηγή: Ε.ΚΕ.ΒΙ

Εργογραφία

 

Ι.Πεζογραφία

• Λεωνίδας Λαγκάς. Πειραιάς, τυπ.Σφαίρα, 1903.

• Ο Λαγκάς και άλλα διηγήματα. Αλεξάνδρεια, Γράμματα, 1915.

• Παπάς ειδωλολάτρης και άλλα διηγήματα. Αθήνα, Βασιλείου, 1920.

• Οι αλανιάρηδες. Αλεξάνδρεια, Γράμματα, 1921.

• Τριάντα δύο διηγήματα. Αθήνα, Γανιάρης, 1921.

• Ζωή αρρωστεμένη κι άλλα διηγήματα. Αθήνα, Ελευθερουδάκης, 1921.

• Μακρυά απ’ τον κόσμο και άλλα διηγήματα. Αθήνα, Σιδέρης, 1921.

• Το γκρέμισμα των θεών και άλλα διηγήματα. Αθήνα, εκδ. Βιβλιοπωλείου Γανιάρη και Σίας, 1922.

• Ο θρήνος των βοδιών και άλλα διηγήματα. Αλεξάνδρεια, Γράμματα, [1922] 1923.

• Φως στο σκοτάδι και άλλα διηγήματα. Αθήνα, εκδ. Ακαδημαϊκού Βιβλιοπωλείου, 1923.

• Διωγμένη αγάπη και άλλα διηγήματα. Αθήνα, Βασιλείου, 1923.

• Όνειρο που δεν τελειώνει και άλλα διηγήματα. Αθήνα, Ελευθερουδάκης, 1923.

• Ο νέος Μωυσής και άλλα διηγήματα. Αθήνα, τυπ. Αθηνά Ι.Ράλλη, 1923.

• Η αριστοκρατική γειτονιά και άλλα διηγήματα. Αθήνα, Βασιλείου, 1924.

• Η σιδερένια πόρτα. Αθήνα, εκδ. Βιβλιοπωλείου Η Λογοτεχνία, 1925.

• Τροφή στο θάνατο. Αθήνα, Τσουκαλάς, 1926.

• Είκοσι διηγήματα. Αθήνα, Δημητράκος, [1926 ή 1927].

• Στη χώρα των σοφών και των αγρίων. Αθήνα, τυπ. Αθηνά, 1927.

• Μέσα στην κόλαση. Αθήνα, Δημητράκος, 1927.

• Μες στους ανθρωποφάγους και άλλα διηγήματα. Αθήνα, Εστία, 1928.

• Από τη Γη στον Άρη. Αθήνα, Δημητράκος, 1929.

• Ανάσταση νεκρών και άλλα διηγήματα. Αθήνα, Δημητράκος, 1929.

• Στους άγνωστους Θεούς. Αθήνα, Δημητράκος, 1930.

• Η επανάσταση των ζώων και άλλα διηγήματα. Αθήνα, Δημητράκος, 1931.

• Η όρνιθα ξύνοντας το μάτι της… Αθήνα, Δημητράκος, 1932.

• Μέρες τρόμου. Αθήνα, τυπ. Τα Χρονικά, 1932.

• Ύστερα από εκατομμύρια χρόνια και άλλα διηγήματα. Αθήνα, Δημητράκος, 1932.

• Κάλπικοι πολιτισμοί. Αθήνα, εκδ. εφ. Ανεξάρτητος, 1934.

• Μιλούν και οι νεκροί; Αθήνα, έκδοση της εφημερίδας Ελληνικόν Μέλλον, 1934.

• Το τραγούδι του κρεμασμένου και άλλα διηγήματα. Αθήνα, εκδ. εφ. Ανεξάρτητος, 1935.

• Νύχτες μαγείας. Αθήνα, Καραβίας, 1938.

• Το σπίτι των ερπετών. Αθήνα, Καραβίας, 1939.

• Ο έρωτας στους τάφους. Αθήνα, Πήγασος, 1943.

• Τρικυμίες. Αθήνα, Οι φίλοι του βιβλίου, 1945.

• Αργό ξημέρωμα. Αθήνα, τυπ.Κατσιώρη, 1950.

ΙΙ.Μελέτες

• Τα σύμβολα στα όνειρα· Όνειρα ψυχή. Αθήνα, Δημητράκος, 1933.

 



 

ΕΚΕΒΙ ΕΚΕΒΙ

Εκπομπή ΕΠΟΧΕΣ ΚΑΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΕΡΤ

Αφιέρωμα του περ. «Επτά ημέρες» της εφ. «Η Καθημερινή» ΔΕΣΜΟΣ

Βιβλιοnet Βιβλιοnet

ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ

ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ Ι επ

ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ ΙI επ

ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ ΙII επ