Ο Μανόλης Αναγνωστάκης διαβάζει το ποίημα «Στο παιδί μου»
Το ποίημα εντάσσεται στην ποιητική συλλογή O στόχος, η οποία πρωτοεμφανίστηκε το 1970 στη συλλογική έκδοση Δεκαοχτώ κείμενα, μια σημαντική αντιδικτατορική κατάθεση κορυφαίων πνευματικών ανθρώπων. O ποιητής υποστηρίζει τη συγκεκριμένη και κυριολεκτική αναφορά στην πραγματικότητα αντί της ωραιοποιημένης εκδοχής που παρουσιάζουν τα «παραμύθια».
Στο παιδί μου δεν άρεσαν ποτέ τα παραμύθια
Και του μιλούσανε
για Δράκους και για το πιστό σκυλί
Για τα ταξίδια της Πεντάμορφης και για τον άγριο λύκο
Μα στο παιδί μου δεν άρεσαν ποτέ τα παραμύθια
Τώρα, τα βράδια, κάθομαι και του μιλώ
Λέω το σκύλο σκύλο, το λύκο λύκο, το σκοτάδι σκοτάδι,
Του δείχνω με το χέρι τους κακούς, του μαθαίνω
Oνόματα σαν προσευχές, του τραγουδώ τους νεκρούς μας.
Α, φτάνει πια! Πρέπει να λέμε την αλήθεια στα παιδιά.
Μ. Αναγνωστάκης, Τα ποιήματα, Πλειάς
Παράλληλα κείμενα Ηλ. Βενέζης, «Η επιστροφή του Αντρέα» Γ. Σεφέρης, «Ο τελευταίος σταθμός» (απόσπασμα) Μαν. Αναγνωστάκης, [Το θέμα είναι τώρα τι λες...]
Πώς ορίζεται η αλήθεια στο ποίημα του Αναγνωστάκη; Ποια στοιχεία κατοχυρώνουν την ηθική αξία της;
Η λέξη «παραμύθι» έχει δύο σημασίες στη γλώσσα μας: α) λαϊκή διήγηση με φανταστικό θέμα, συνήθως προσαρμοσμένη έτσι ώστε να απευθύνεται σε παιδιά, και β) ψέμα. Πώς αξιοποιείται η διπλή σημασία της λέξης στο ποίημα;
Σε ποιους αναφέρεται το τρίτο πληθυντικό πρόσωπο
στον δεύτερο στίχο του ποιήματος («του μιλούσανε»); Γιατί το «τώρα» (πέμπτος στίχος) είναι κρίσιμο;
Στο ποίημα γίνεται αναφορά σε διάφορα παραμύθια. Προσπαθήστε να ταυτίσετε τα στοιχεία που δίνονται με γνωστά σε εσάς παραμύθια, εντοπίζοντας ταυτόχρονα τον συμβολισμό τους.
ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Σε ποια ηλικία πρωτοακούσατε εσείς παραμύθια και από ποιον; Τώρα, που είστε έφηβοι, ποια γνώμη έχετε για αυτά;
Συγκρίνετε τη σχέση γονιού και παιδιού που περιγράφει ο Αναγνωστάκης με τη δική σας οικογενειακή κατάσταση. Αναφερθείτε στις ομοιότητες και στις διαφορές διαπαιδαγώγησης που εντοπίζετε στη δική σας οικογένεια, σε σχέση με αυτήν που ακολουθεί ο ποιητής.
Για τη ζωή και το έργο του διάβασε εδώ. Κατέβασε σύντομο βιογραφικό . Δες και παρακάτω στο Υλικό.
Ενταγμένο στην ποιητική συλλογή Ο Στόχος, η οποία πρωτοδημοσιεύτηκε στο πλαίσιο της αντιστασιακής συλλογικής έκδοσης 18 κείμενα (1971), το ποίημα του Μανόλη Αναγνωστάκη αποτελεί εμφανώς μια πολιτική αλληγορία και συγχρόνως ένα χαρακτηριστικό ποίημα ποιητικής. Ο ομιλητής του ποιήματος υπερασπίζεται τη ρεαλιστική, ή καλύτερα κυριολεκτική, αναφορά στα πρόσωπα και τα πράγματα, την ηθική και πολιτική κυριολεξία που ακυρώνεται από τον εξωπραγματικό λόγο των παραμυθιών. Στο επίπεδο της ποιητικής, ο Αναγνωστάκης εκμεταλλεύεται την καταστατική μεταφορά που δηλώνει ο τίτλος του ποιήματος και αναλαμβάνει τον ρόλο του ποιητή, που γαλουχεί
τον κοινό του σαν πατέρας που μιλάει στο παιδί του. Αν αυτή η στάση εξηγείται από τα ιστορικά συμφραζόμενα του ποιήματος (στο πλαίσιο της δικτατορίας, ο πολιτικός ποιητής έχει κοινό το οποίο αισθάνεται υποχρεωμένος να γαλουχήσει - «Τώρα», τονίζει ο ποιητής, «τα βράδια, κάθομαι και του μιλώ»), η πολιτική αιχμή της παραβολής δεν είναι το ίδιο σαφής. Ο κυριολεκτικός λόγος της αλήθειας, που υποστηρίζει οργισμένος ο ποιητής ως αξίωμα ποιητικής και πολιτικής ηθικής, αντιπαραβάλλεται στο ποίημα με τον παραμυθιακό λόγο που κάποιοι άλλοι απηύθυναν στο παρελθόν στο παιδί-κοινό του. Αν το «παιδί» αυτό ταυτιστεί με το σύνολο του κοινού, τότε η διάκριση των δύο λόγων μπορεί να αναφέρεται στη διαφορά του αριστερού ποιητή από τους άλλους. Αν όμως το «παιδί-κοινό» του ποιητή αναγνωριστεί ως κοινό της Αριστεράς, όπως φαίνεται να υποδεικνύει το κείμενο («του τραγουδώ τους νεκρούς μας»), τότε η διάκριση των δύο λόγων παρουσιάζεται ως εσωτερική υπόθεση της αριστερής ποίησης. Απέναντι στην πειθαρχημένη κομματική διανόηση, που εξωραΐζει και κολακεύει την επίσημη γραμμή προσφέροντας ποιητικά παραμύθια στον κόσμο της Αριστεράς (που ωστόσο δεν του «άρεσαν ποτέ τα παραμύθια»), ο Αναγνωστάκης αναλαμβάνει το μοναχικό έργο (ας προσέξουμε την προτίμηση στο πρώτο ενικό πρόσωπο) να αποκαταστήσει αλήθειες, να δείξει φταίχτες, να τιμήσει ήρωες και νεκρούς.
Μανόλης Αναγνωστάκης
Συμφραστικός πίνακας, βιογραφία, εργογραφία στις Ψηφίδες
Ο Μανόλης Αναγνωστάκης διαβάζει το ποίημα «Στο παιδί μου»
Αναγνώσεις ποιημάτων από τον ποιητή
Αναγνώσεις ποιημάτων από τον ποιητή στο Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού
Ποιήματα στο nektarios.gr
Βιογραφικά στη Βικιπαίδεια
Βιογραφία, Εργογραφία στο ΕΚΕΒΙ
Βιογραφία, Εργογραφία στο Βιβλιοnet
Σε β΄ πρόσωπο. Μια συνομιλία του Μανόλη Αναγνωστάκη με τον Αντώνη Φωστιέρη και τον Θανάση Νιάρχο, περ. «Η λέξη», τχ. 11 (Γεν. 1982) 54-59 [πηγή: Ψηφιοποιημένα Λογοτεχνικά Περιοδικά - Εθνικό Κέντρο Βιβλίου]
Μελοποιημένα ποιήματα στο stixoi.info Από το αρχείο της ΕΡΤ
Ο Μ.Α. στην εκπομπή Παρασκήνιο
Ο Μ.Α. στην εκπομπή Παρασκήνιο «ΜΑΝΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ ΔΕΚΑΠΕΝΤΕ ΚΑΙ ΜΙΑ ΚΙΝΟΥΜΕΝΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ»
Ο Μ.Α. στην εκπομπή «ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ ΕΝΟΣ ΠΟΙΗΜΑΤΟΣ»
Ο Μ.Α. στην εκπομπή «Η ΔΕ ΠΟΛΙΣ ΕΛΑΛΗΣΕΝ»
Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, βιογραφία και έργα
στη Βικιπαίδεια ,
στην Εθνική Πινακοθήκη ,
στο Τελόγλειο Ίδρυμα Τεχνών, Α.Π.Θ. ,
στο wiki art ,
στο paleta art
στο ΙΣΕΤ,
στο eikastikon ,
στο Goole art ,
στο Βιβλιοnet ,
στο Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού,
στο lifo ,
στην εφ. ΤΟ ΒΗΜΑ
Ο Μανόλης Αναγνωστάκης διαβάζει το ποίημα «Στο παιδί μου»
![Ηλ. Βενέζης, «Η επιστροφή του Αντρέα» [Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Β΄ Γυμνασίου]](img/link_int.png "Ηλ. Βενέζης, «Η επιστροφή του Αντρέα» [Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Β΄ Γυμνασίου]"){kind=small}
Ηλ. Βενέζης, «Η επιστροφή του Αντρέα» 
Γ. Σεφέρης, «Ο τελευταίος σταθμός» (απόσπασμα) 
