Δημήτρης Ποταμίτης

Τα πουλιά

Το διασκευασμένο απόσπασμα που ακολουθεί προέρχεται από την κωμωδία του Αριστοφάνη Όρνιθες, η οποία παίχτηκε στην αρχαία Αθήνα, το 414 π.Χ. Η υπόθεση του έργου: Δυο Αθηναίοι, ο Ευελπίδης και ο Πισθέταιρος, απογοητευμένοι από τη ζωή της πόλης, ψάχνουν έναν ήσυχο τόπο. Πηγαίνουν στη χώρα των πουλιών, ιδρύουν μαζί μ’ αυτά μια φανταστική πολιτεία, την Ουρανούπολη (Νεφελοκοκκυγία, όπως τη λέει ο Αριστοφάνης) και γίνονται κυρίαρχοι των πάντων, θεών και ανθρώπων.

Γεωμέτρης: Χαίρετε. Έρχομαι απ’ τη γη.

Πισθέταιρος: Καλωσόρισες, τι γυρεύεις;

Γεωμέτρης: Ήρθα με αποστολή. Να γεωμετρήσω τον αέρα. Να χωρίσω την πόλη σας σε οικόπεδα και δρόμους...

Πισθέταιρος : Μπα μπα! Κι αυτό που κρατάς τι είναι;

Γεωμέτρης: Χάρακες του αέρα. Γιατί ο αέρας μοιάζει στο σχήμα μ’ ένα φούρνο. Εγώ λοιπόν θα βάλω από πάνω τον καμπύλο χάρακά μου και μέσα ένα διαβήτη. Θα μετρήσω κατόπιν μ’ έναν ίσιο χάρακα καθέτως κι έτσι θα επιτύχω να γίνει τετράγωνος κύκλος. Στη μέση θα ’ναι η αγορά κι οι δρόμοι για τ’ αυτοκίνητα, πάνω απ’ τους δρόμους για τ’ αυτοκίνητα θα ’ναι οι δρόμοι για τα μηχανάκια, κάτω από τους δρόμους για τ’ αυτοκίνητα και τα μηχανάκια θα ’ναι οι δρόμοι για τους πεζούς, τα εργοστάσια θα ’ναι γύρω απ’ την καμπύλη, τα υπουργεία απάνω στην καμπύλη κι έξω απ’ την καμπύλη, εκτός κυκλώματος, που λένε...

Πισθέταιρος: Εσύ... Έξω απ’ τον κύκλο αμέσως! Φίλε, μάζεψ’ τα και δρόμο, πριν σε κρεμάσω ανάποδα απ’ το χάρακά σου και δεις αληθινά τότε τον τετραγωνισμό του κύκλου*! Για κοίτα, αδερφέ μου, ακόμη δεν τη χτίσαμε την πόλη μας κι αρχίσαν οι ενοχλήσεις!

Γεωμέτρης: Μα τι πάθατε, κύριε; Πώς μιλάτε έτσι σ’ έναν εκπρόσωπο του Κράτους;

Πισθέταιρος: Στην πόλη αυτή δε θέλουμε δρόμους, κύριέ μου, μήτε αυτοκίνητα, κύριέ μου, μήτε μηχανάκια, μήτε εργοστάσια, κύριέ μου, μήτε υπουργεία, κύριέ μου, μήτε γεωμέτρες, κύριέ μου, κατάλαβες; Εδώ έχουμε έναν πολύ ωραίο νόμο, ξέρεις: Να σπάμε στο ξύλο τους αλήτες!

Γεωμέτρης: Να τα μαζεύω τότε.

Πισθέταιρος: Δεν ξέρω αν θα προφτάσεις! Οι ξυλιές φτάσανε κιόλας! (Τον δέρνει.)

Γεωμέτρης: Οχ! Οχ!

Πισθέταιρος: Εγώ σε προειδοποίησα. Μπρος! δρόμο. Άμε να χαρακώσεις άλλο μέρος! (Ο Γεωμέτρης φεύγει, μπαίνει ο Εφοριακός.)

Εφοριακός: Οι επίσημοι να με υποδεχτούνε! Πού είναι οι μπάντες*;

Πισθέταιρος: Ποιος είναι πάλι ετούτος;

Εφοριακός: Είμαι εφοριακός και ήρθα εδώ στην Ουρανούπολη...

Πισθέταιρος: Και ποιος σε στέλνει;

Εφοριακός: Έγγραφο, μια διαταγή να διενεργήσω έλεγχο...

Πισθέταιρος: Ωραία. Δε μου λες; Πόσα θέλεις για να φύγεις αμέσως και να πεις πως έκανες τον έλεγχό σου;

Εφοριακός: Αυτό πολύ μ’ αρέσει! Δωροδοκείς, μα έχε χάρη που είσαι γλυκούλης! Ένα... χιλιαρικάκι;

Πισθέταιρος: Πολλά είναι...

Εφοριακός: Οκτώ κατοστάρικα;

Πισθέταιρος: Πολλά, πολλά...

Εφοριακός: Πέντε;

Πισθέταιρος: (Τον μουντζώνει.) Πάρ’ τα!

Εφοριακός: Είμ’ εφοριακός και με μουντζώνεις; Διαμαρτύρομαι!

Πισθέταιρος: Βρε ουστ από δω! (Ο εφοριακός βγαίνει. Από μακριά έρχεται ο αγγελιοφόρος).

Πουλί 1: Πι πι πι πι πι πι...

Πισθέταιρος: Ποιος θέλει, καλέ, να κάνει τσίσα;

Πουλί 1: Πι πι πι πι πι, Πισθέταιρε...

Πισθέταιρος: Παρών!

Πουλί 1: Χτίστηκε το τείχος...

Πισθέταιρος: Μπράβο!

Πουλί 1: Σπουδαίο έργο. Εκατό οργιές* ψηλό.

Πισθέταιρος: Έλα! Και ποιοι το ’χτισαν τόσο ψηλό το τείχος;

Πουλί 1: Πουλιά, ποιοι άλλοι. Τριάντα χιλιάδες γερανοί από τη Λιβύη κουβάλησαν τις πέτρες. Δέκα χιλιάδες λελέκια ζύμωναν τη λάσπη. Τα πουλιά των ποταμών κουβάλησαν το νερό. Οι χήνες με τα πλατιά ποδάρια τους ζύμωναν τον πηλό. Για μαραγκοί ήταν οι πελεκάνοι. Πελεκούσαν με τα ράμφη τους τα ξύλα κι έφτιαξαν τις πύλες. Όλα τώρα λειτουργούν ρολόι!...

Πισθέταιρος: Μα τι βλέπω! Μπα, τι είν’ αυτή η φτερωτή γυναίκα που προσγειώθηκε μπροστά μας; Έι, εσύ ποια είσαι; Την ταυτότητά σου.

Ίριδα: Έρχομαι απ’ την αυλή των θεών του Ολύμπου.

Πισθέταιρος: Και ποια είσαι;

Ίριδα: Η θεά Ίριδα!

Πισθέταιρος: (Στο μαντατοφόρο): Να τη συλλάβεις!

Ίριδα: Εμένα;

Πισθέταιρος: Εσένα βέβαια. Αφού μπήκες παράνομα στη χώρα.

Ίριδα: Καλέ, τι λέει αυτός;

Πισθέταιρος: Την πάπια μού κάνεις;

Ίριδα: Την πάπια; Ποια πάπια;

Πισθέταιρος: Έχεις παρουσιαστεί, παιδί μου, στην αστυνομία των γερακιών; Σου βάλαν σφραγίδα στο διαβατήριο οι χήνες;

Ίριδα: Ποια σφραγίδα μού κοπανάς; Είμαι θεά! Έχω το διπλωματικό ελεύθερο, που λένε.

Πισθέταιρος: Αυτά που ήξερες, να τα ξεχάσεις! Χωρίς άδεια παραμονής να γυρνάς στον εναέριο χώρο ξένου κράτους! Θα πληρώσεις πρόστιμο γι’ αυτό...

Ίριδα: Εσύ θα το πληρώσεις, που μιλάς έτσι σε μια θεά...

Πισθέταιρος: Εσύ θεά;

Ίριδα: Και βέβαια!

Πισθέταιρος: Τώρα πια εκθρονίστηκες, δεν το πήρες χαμπάρι; Θεές τώρα μόνο η αηδόνα, η χελιδόνα, η πέρδικα κι η περιστέρα!

Ίριδα: Ανόητε, ανόητε, ανόητε! Στάχτη θα σε κάνει ο μπαμπάς μου ο Δίας!

Πισθέταιρος : Στάχτη; Καλύτερα. Κι εγώ απ’ τη στάχτη θα ξεφυτρώσω σαν το φοίνικα, το μυθικό πουλί! Στην έφερα. Όχι θα μου τη φέρεις, πουλάδα!... (Η Ίριδα θυμωμένη φεύγει.)

Πουλί 2: Πισθέταιρε, σοφότατε, πάνσοφε, σπουδαίε και δοξασμένε, φέρνω διπλό χαρούμενο μαντάτο! Πρώτα πρώτα, με το χρυσό στεφάνι αυτό σε στεφανώνουν όλα τα έθνη της γης, τιμώντας τη σοφία σου. Η ανθρωπότητα απ’ άκρου σ’ άκρον δέχτηκε τα πουλιά κι αυτά λατρεύει σαν θεούς. Μάλιστα, μια νέα μόδα εξαπλώθηκε στη γη: Η πουλομανία! Οι άνθρωποι ξεσηκώνουν τους τρόπους των πουλιών σε όλα. Μύγες χάφτουν τα πουλιά; Μύγες χάφτουν κι οι άνθρωποι. Τα παιδιά στο σχολείο δε γράφουν πια το αλφάβητο παρά ορνιθοσκαλίσματα σαν τις κότες, κι όλοι παίρνουν ονόματα πουλιών! Η κ. Παγώνα, ο κ. Περδίκης! Κι αν πεις για τα τραγούδια τους, όλο για πουλιά μιλάνε: το σπουργιτάκι, η γερακίνα, το άσπρο μου περιστέρι, το είμ’ αϊτός χωρίς φτερά, ο γλάρος! Οι κοπελιές κουνιούνται σαν σουσουράδες. Κι όλοι θέλουν φτερά για να πετάξουν!

Πισθέταιρος: Ας κάνουν ωραίες πράξεις, πες τους, και θα πετάξουν από χαρά και ευτυχία! Τι άλλο όμως έχεις να μου πεις;

Πουλί 2: Οι θεοί έστειλαν πριν λίγο μήνυμα πως μας παραδίνουνε την εξουσία!

Πισθέταιρος: Τι λες!

Πουλί 2: Ζητούν να κάνουμε ειρήνη. Και τα πουλιά ας κυβερνούν τον κόσμο. Να τον κυβερνήσουν δίκαια τουλάχιστο...

Πισθέταιρος: Ειρήνη! Επιτέλους πια. Ειρήνη! Και Δικαιοσύνη! Αυτοί πια να ’ναι νόμοι των πουλιών και των ανθρώπων!

Πουλιά: Κάντε θέση, κάντε θέση να χορέψω εγώ στη μέση.

Πισθέταιρος: Ποπό τι ομορφιές και κάλλη αχ κι έχω χαρά μεγάλη.

Πουλιά: Απ’ τον άνθρωπο ετούτον τα πουλιά έχουν δει τον πλούτο.

Πισθέταιρος: Τώρα για την Πουλοχώρα έφτασε η μεγάλη ώρα.

Πουλιά: Γιατί τα πουλιά γνωρίζουν τώρα πια το τι αξίζουν.

Πισθέταιρος: Κι έτσι το έργο μας τελειώνει μου το λέει στ’ αυτί τ’ αηδόνι.

Πουλιά: Τώρα σπίτια σας να πάτε και να ’χετε ό,τι αγαπάτε!

Από τους Αχαρνείς έως τον Πλούτο - Όρνιθες, βίντεο από την εκπαιδευτική τηλεόραση

Γιάννη Τσαρούχη, Σπουδές κοστουμιών για την πρώτη παράσταση των Ορνίθων του Αριστοφάνη