Κατεβάστε σε αρχείο

 

Ο Γιώργης Παυλόπουλος (1924-2008), ποιητής της α' μεταπολεμικής γενιάς, γεννήθηκε στον Πύργο της Ηλείας, στις 22 Ιουνίου 1924 και πέθανε στις 26 Νοεμβρίου 2008 στη γενέτειρά του όπου ζούσε μόνιμα. Εκεί τελείωσε το δημοτικό σχολείο και γυμνάσιο. Οι σπουδές του στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών δεν ολοκληρώθηκαν. Εργάστηκε ως λογιστής και γραμματέας σε ιδιωτικούς φορείς. Πρωτοδημοσίευσε ποιήματά του το 1943, στο περιοδικό «Οδυσσέας», που εξέδιδε με φίλους του στον Πύργο. Ποιήματα και κείμενά του δημοσιεύτηκαν σε πολλά ελληνικά και ξένα λογοτεχνικά έντυπα και ανθολογίες.

 

Περισσότερες πληροφορίες για το βιογραφικό του: εδώ

Γνωρίσματα της ποιητικής του Παυλόπουλου

Η ποίησή του είναι συχνά αφηγηματική: στηρίζεται στον ποιητικό χειρισμό μιας μικρής ιστορίας, με λιτή γλώσσα. Τέτοιο παράδειγμα αποτελεί το ποίημά του «Τα αντικλείδια» (βλ. παρακάτω). Άλλα χαρακτηριστικά:

● φιλοσοφική διάθεση

● αλληγορική, συμβολική γραφή, υπαινικτικότητα

● πεζολογικός τόνος (αφηγηματική ποίηση)

● σκηνοθετική διάσταση

● λιτότητα και φυσικότητα του ποιητικού λόγου

● εξομολογητική διάθεση, κουβεντιαστό ύφος

Ποιήματα για την ποίηση

● ο ποιητής επιχειρεί να προσδιορίσει την έννοια της ποίησης

● εκφράζει έναν ευρύτερο θεωρητικό προβληματισμό για τη φύση και την ουσία της ποίησης

● καταδεικνύει την ατέρμονη προσπάθεια των ποιητών να προσεγγίσουν τη βαθύτερη ουσία της ποίησης, προσπάθεια που πέφτει στο κενό, αφήνοντας μιαν αίσθηση ανολοκλήρωτου και ανικανοποίητου.

Το τέλειο έγκλημα

Αποφάσισε τότε –μη ρωτήσεις ποτέ το γιατί–

αποφάσισε τότε να σκοτώσει το ποίημα.

Πήρε κάθε προφύλαξη έκρυψε το μαχαίρι

και παραμόνευε.

Το ποίημα βεβαίως δεν ήταν ανύποπτο.

Ήξερε τις προθέσεις του ποιητή από καιρό

αλλά μήτε το απόφευγε μήτε τον προκαλούσε

και κάπου κάπου έκλαιγε κρυφά.

Ώσπου έγινε το τέλειο έγκλημα.

Μαχαιρωμένο το ποίημα

μέσα στην καρδιά του ποιητή

έμεινε άγνωστο για πάντα

 

[Παυλόπουλος 2017: 208]

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΚΑΘΗΓΗΤΗ

- Γιατί ο ποιητής αποφασίζει να σκοτώσει το δημιούργημα του;

- Ο ποιητής καλεί τους αναγνώστες να μην αναζητήσουν τα αίτια του «φόνου». Γιατί;

- Ποια πάλη συντελείται ανάμεσα σ’ έναν καλλιτέχνη και το δημιούργημα του;

- Μπορεί να υπάρξει το τέλειο έγκλημα;

- Μπορεί ένα ποίημα να βρει κάποτε τη δικαίωση του; Τι πιστεύετε;

- Πώς συνομιλεί το ποίημα του Γ. Παυλόπουλου με το ποίημα της Κ. Δημουλά;

Τά Ἀντικλείδια

Ἡ Ποίηση εἶναι μιά πόρτα ἀνοιχτή.

Πολλοί κοιτάζουν μέσα χωρίς νά βλέπουν

τίποτα καί προσπερνοῦνε. Ὅμως μερικοί

κάτι βλέπουν, τό μάτι τους ἁρπάζει κάτι

καί μαγεμένοι πηγαίνουνε νά μποῦν. 5

Ἡ πόρτα τότε κλείνει. Χτυπᾶνε μά κανείς

δέν τούς ἀνοίγει. Ψάχνουνε γιά τό κλειδί.

Κανείς δέν ξέρει ποιός τό ἔχει. Ἀκόμη

καί τή ζωή τους κάποτε χαλᾶνε μάταια

γυρεύοντας τό μυστικό νά τήν ἀνοίξουν. 10

Φτιάχνουν. Προσπαθοῦν.

Ἡ πόρτα δέν ἀνοίγει πιά. Δέν ἄνοιξε ποτέ

γιά ὅσους μπόρεσαν νά ἰδοῦν στό βάθος.

Ἴσως τά ποιήματα πού γράφτηκαν

ἀπό τότε πού ὑπάρχει ὁ κόσμος 15

εἶναι μιά ἀτέλειωτη ἀρμαθιά ἀντικλείδια

γιά ν' ἀνοίξουμε τήν πόρτα τῆς Ποίησης.

Μά ἡ Ποίηση εἶναι μιά πόρτα ἀνοιχτή.

(Τά Ἀντικλείδια, 1988)

 

Το ποίημα είναι ένας μύθος για την ποίηση και αφηγείται μία επαναλαμβανόμενη ανά τους αιώνες απόπειρα να παραβιασθεί η ανοιχτή της πόρτα. Το πρόσωπο που αφηγείται έχει καθολική εποπτεία στον χώρο που είναι ο κόσμος και στον χρόνο που είναι από τότε που υπάρχει ο κόσμος. Αξίζει να προσεχθεί ότι το ποίημα τελειώνει όπως άρχισε (κύκλος) και γίνεται έτσι το ίδιο φορέας της εμπειρίας που περιγράφει.

 

Στ. 14-17

- Αποτελεί το «επιμύθιο» που θα βοηθήσει στον αποσυμβολισμό του ποιήματος και του τίτλου.

- Τα αντικλείδια είναι τα ποιήματα, καρπός βασανιστικού μόχθου των ποιητών να ανοίξουν την πόρτα της Ποίησης. Με κάθε νέο ποίημα ο ποιητής ελπίζει να καταφέρει να διαβεί επιτέλους την πόρτα. Δεν τα καταφέρνει, όμως, και φτιάχνει ένα καινούργιο «αντικλείδι» (ποίημα). Αυτό επαναλαμβάνεται από το πλήθος των ποιητών, στο οποίο, όπως δηλώνεται στο στ. 17, ανήκει και ο αφηγητής. Τα ποιήματα όμως δεν ταυτίζονται με την Ποίηση, γιατί τα ποιήματα αποτελούν απόπειρες για να ανοίξει η πόρτα της (βλ. συνέντευξη 3).

- Το κλειδί για την πόρτα της ποίησης δεν μπορεί να βρεθεί. ΄Έτσι η ποιητική δημιουργία διατηρείται ένα άσβεστο φως στο σκοτάδι κι ένας μόχθος δημιουργικός μέσα στην αδράνεια (αισιόδοξο μήνυμα).

Στ. 18

- το ποίημα κλείνει κυκλικά (επανάληψη του πρώτου στίχου).

- με το σχήμα του κύκλου συμβολικά δίνεται η αέναη, η ατέρμονη αναζήτηση της Ποίησης.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Ζαχαροπούλου Κλεοπάτρα, Γιωργής Παυλόπουλος, «Τα αντικλείδια», περιοδικό Fractal

Σημειώσεις από το 2ο Λύκειο Γέρακα Αττικής εδώ

Συνέντευξη Γιωργή Παυλόπουλου, Φωτόδεντρο

Σχολικό βιβλίο, Λογοτεχνία Κατεύθυνσης Γ' Λυκείου, εδώ

Φάκελος Υλικού Λογοτεχνίας Γ' Λυκείου