Αρχαία ελληνική μυθολογία

Μάντεις

ΕΥΡΥΔΑΜΑΣ





Ο Ευρυδάμας, άγνωστος και χωρίς συγκεκριμένη καταγωγή, αναφέρεται μόνο μία φορά στην Ιλιάδα ως ὀνειροπόλος, ως άνθρωπος που τα όνειρά του ήταν μαντικά, που ερμήνευε τα όνειρα -ὀνειροκρίτης, ὀνειρόμαντις, ὀνειροσκόπος. Ήταν πατέρας του Πολύιδου και του Άβαντα που πήραν μέρος στον Τρωικό πόλεμο στο πλευρό των Τρώων. Κι ωστόσο, δεν μπόρεσε να ξεδιαλύνει τα όνειρά τους και να τους προφυλάξει από τον θάνατο, κάτι που ο ποιητής επισημαίνει (άραγε ειρωνικά για τα όρια και τις δυνατότητες της μαντικής;). Τους γιους του τους σκότωσε ο Διομήδης και τους αφαίρεσε τον οπλισμό:

τοὺς μὲν ἔασ', ὃ δ' Ἄβαντα μετῴχετο καὶ Πολύειδον
υἱέας Εὐρυδάμαντος ὀνειροπόλοιο γέροντος·
τοῖς οὐκ ἐρχομένοις ὃ γέρων ἐκρίνατ' ὀνείρους,
ἀλλά σφεας κρατερὸς Διομήδης ἐξενάριξε

Αφήνει αυτούς, μετά στον Άβαντα και στον Πολύιδο τρέχει,
τους γιους του ονειρομάντη γέροντα, του ξακουστού Ευρυδάμα,
Ε 150που ως έφευγαν, δεν τους ξεδιάλυνεν ο κύρης τα όνειρά τους,
μόνο ο Διομήδης ο λιοντόκαρδος τους σκότωσε εκεί πέρα.

(Ιλιάδα, Ε 148-152, Μτφρ. Καζαντζάκη-Κακριδή)

Ο στίχος 150 προκάλεσε σκέψεις και προβληματισμό ήδη από την αρχαιότητα. Δύο είναι οι εκδοχές: 1) ο γέροντας δεν ερμήνευσε όνειρα γι’ αυτούς σχετικά με την επιστροφή στην πατρίδα (δηλαδή, δεν γύρισαν πίσω)· 2) ο γέροντας δεν ερμήνευσε όνειρα για λογαριασμό τους, καθώς έρχονταν στην Τροία, δηλαδή δεν προέβλεψε την τύχη τους; Πάντως, ο Αρίσταρχος υποστήριξε πως ένας ὀνειροπόλος ερμηνεύει τα δικά του όνειρα και όχι των άλλων. (Βλ. G.S. Kirk, Ομήρου Ιλιάδα. Κείμενο και ερμηνευτικό υπόμνημα. Επιμέλεια: Α. Ρεγκάκος, Μετάφραση: Φιλιώ Φιλίππου, τόμος Β΄ – Ραψωδίες Ε-Θ. Θεσσαλονίκη: University Studio Press 2003, σ. 167-168)