4. ΜΟΡΦΗ, ΥΛΗ και ΟΥΣΙΑ
Ας
φωτίσουμε, καθεμιά από τις τρεις πρωταγωνίστριες έννοιες, κάπως περισσότερο
1. η ΜΟΡΦΗ
Για τον
Αριστοτέλη η ΜΟΡΦΗ ( ο ίδιος την αποκαλεί ΕΙΔΟΣ) δεν είναι κάτι «έξω» από
τα χειροπιαστά αντικείμενα αλλά κάτι που βρίσκεται «μέσα» και παίρνει μέρος στα
ποικίλα φαινόμενα
Η ΜΟΡΦΗ
είναι γενική αρχή, που οργανώνει και εμψυχώνει τη νεκρή ύλη, τη σκορπισμένη στη
φύση. Ας μην ξεχνάμε ότι ο Αριστοτέλης είναι εκτός από τα άλλα και ένας εκ
πεποιθήσεως Βιολόγος
Η ζωή του
σύμπαντος είναι η τάση να αποκτήσει μια ορισμένη ΜΟΡΦΗ που είναι
κλεισμένη σ΄ αυτό. Το λουλούδι τείνει να πάρει την πιο τέλεια μορφή του
λουλουδιού, το δέντρο τη μορφή του δέντρου, ο άνθρωπος του ανθρώπου . .
Σ΄ αυτό
βρίσκεται και μια ριζική ΔΙΑΦΟΡΑ με τη φιλοσοφία του Πλάτωνα. Συνεπώς δε
μπορούμε να μιλάμε για κανενός είδους αυθύπαρκτο κόσμο ιδεών έξω από την
πραγματική ύλη. Σ΄ αυτό το σημείο ο Αριστοτέλης πλησιάζει την υλιστική
αντίληψη.
Ο Πλάτων μας
λέει ότι η ιδέα ΓΑΤΑ προηγείται και ακολουθούν όλες οι γάτες τις οποίες
μπορούμε να δούμε να αγγίξουμε να τις ακούσουμε να κάνουν νιάου και να τις
χαϊδέψουμε χωρίς καμία από αυτές σαν είναι ΤΕΛΕΙΑ. κανένα από τα οποία δεν είναι τέλειο. Στο γνωστό ερώτημα τι είναι πρώτο το αυγό ή η κότα μας απαντά
ότι η ιδέα ΚΟΤΑ είναι αυτή που προηγείται. Ο Αριστοτέλης συμφωνεί με τον
δάσκαλο ότι η ΓΑΤΑ ως ΓΑΤΑ είναι ένα πλάσμα που δεν αλλάζει και δεν εξελίσσεται
και συμφωνεί στο ότι καμία γάτα δεν είναι τέλεια και ότι όλες κάποτε θα
πεθάνουν . Συμφωνεί επίσης στο ότι η βασική ΜΟΡΦΗ της γάτας είναι αιώνια.
Υποστηρίζει ωστόσο ότι η ιδέα ΓΑΤΑ ή μάλλον, όπως ήθελε αυτός να το λέει, η ΜΟΡΦΗ
( το ΕΙΔΟΣ) ΓΑΤΑ ΓΕΝΝΗΘΗΚΕ
ΑΠΟ ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΟΙ
ΓΑΤΕΣ ΤΩΝ ΑΙΣΘΗΣΕΩΝ.
Στη σύγχρονη
επιστήμη θεωρούμε ότι το DNA το οποίο ελέγχει τα
χαρακτηριστικά κάθε γάτας. Αυτή είναι η σημερινή απάντηση στην έννοια ΜΟΡΦΗ
ΓΑΤΑ την οποία υιοθέτησε ο Αριστοτέλης.
Με τον Πλάτωνα διέφεραν και σε ένα άλλο σημείο: ενώ για τον
Πλάτωνα η Ιδέα ήταν η πρώτη και τελευταία αλήθεια, για τον Αριστοτέλη
πρωταρχικό ήταν το Γεγονός.
2. η ΥΛΗ
Η
έννοια ΥΛΗ χρησιμοποιείται από τον Αριστοτέλη με
τέσσερα εννοιολογικώς επικαλυπτόμενα σημαινόμενα
Πρώτο είναι η υποκείμενη δομή των αλλαγών
Δεύτερο είναι το δυναμικό το οποίο έχει την ικανότητα να εξελιχθεί
σε Πραγματικό
Τρίτο είναι ένα είδος υλικού χωρίς σαφείς ιδιότητες και για τον
λόγο αυτό απροσδιόριστο και
Τέταρτο ταυτίζεται με τη ΜΟΡΦΗ όταν βρίσκεται στην υλοποιημένη τελική φάση της.
Η θεώρηση
του Αριστοτέλη για την ΟΥΣΙΑ δεν
διακρίνεται από συνοχή.
Στο έργο
ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ η έννοια ουσία τείνει να εμφανίζεται μόνο ως όνομα
( η ΟΥΣΙΑ
είναι μία έννοια την οποία αποδίδουμε στα πράγματα . . η ΟΥΣΙΑ κάθε πράγματος ) Στο ΜΕΤΑ ΤΑ ΦΥΣΙΚΑ ρέπει προς μία ρεαλιστική θεώρηση ( η ΟΥΣΙΑ έχει μία πραγματική «δική της» υπόσταση) . Και εντυπωσιάζει η εμφανής
αντίφαση ανάμεσα
στις
διακηρύξεις του ότι η Επιστήμη ασχολείται με καθολικές (παγκόσμιες) έννοιες
και στην
παραπάνω άποψή του ότι η ΟΥΣΙΑ αναφέρεται σε ένα συγκεκριμένο αντικείμενο.
Ωστόσο
σε κάθε περίπτωση δεν απομακρύνθηκε από
την προσέγγιση ότι η ΟΥΣΙΑ είναι ένα κοκτέιλ ΥΛΗΣ και ΜΟΡΦΗΣ.
ΜΟΡΦΗ και ΥΛΗ είναι αχώριστες η μια από την άλλη κι αυτές. Είναι δύο
διαφορετικές πλευρές ενός ζωντανού, φυσικού προτσές.

επιστροφή στην κεντρική σελίδα η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ