Η περιστροφή της Γης: Η μέρα και η νύχτα
Η Γη περιστρέφεται γύρω από τον άξονά της. Ο Ήλιος φωτίζει τη Γη, όπως φακός
φωτίζει την υδρόγειο σφαίρα στη διπλανή εικόνα. Δηλαδή η Γη δεν φωτίζεται ολόκληρη την ίδια ώρα. Φωτίζεται μόνο η μισή, δηλαδή το μέρος της Γης που βλέπει τον Ήλιο. Τότε το μέρος που φωτίζεται έχει ημέρα. Το άλλο μισό μέρος που δε φωτίζεται έχει νύχτα.
Καθώς η Γη περιστρέφεται συνεχώς, οι τόποι της φωτίζονται διαδοχικά, ο ένας μετά τον άλλον. Σε κάθε τόπο η μέρα διαδέχεται τη νύχτα και αντίστροφα, χωρίς διακοπή.
Η διάρκεια της μέρας και της νύχτας δεν είναι πάντα ίδια σ’ όλη τη Γη. Άλλοτε είναι μεγαλύτερη η μέρα κι άλλοτε η νύχτα. Αυτό οφείλεται σε μια μικρή κλίση που έχει ο άξονας της Γης.

Η περιφορά της Γης: Οι εποχές

    Στη μικρή αυτή κλίση του νοητού άξονα, γύρω από τον οποίο γυρνά η Γη, οφείλονται και οι τέσσερες εποχές. Και να γιατί:
Η Γη έχει ένα ελάττωμα. Ο άξονάς της δεν είναι κάθετος καθώς τρέχει γύρω από τον Ήλιο. Έτσι η Γη δεν τρέχει όρθια, αλλά γυρτή! Στην κλίση αυτή που έχει η Γη οφείλονται οι τέσσερις εποχές του χρόνου.
Όπως περιφέρεται η Γη, άλλοτε είναι στραμμένο προς τον Ήλιο το βόρειο και άλλοτε το νότιο ημισφαίριο. Το ημισφαίριο που είναι στραμμένο προς τον Ήλιο δέχεται κάθετα τις ακτίνες του και θερμαίνεται περισσότερο, ενώ το άλλο ημισφαίριο δέχεται τις ακτίνες του Ήλιου πλάγια και θερμαίνεται λιγότερο. Όταν, λοιπόν, το βόρειο ημισφαίριο έχει καλοκαίρι, το νότιο ημισφαίριο έχει χειμώνα και αντίστροφα.
Ένα παράδειγμα: Η χώρα μας βρίσκεται στο βόρειο ημισφαίριο. Ο Αϊ-Βασίλης σ’ εμάς έρχεται τον Γενάρη μέσα στα κρύα και στα χιόνια. Στην Αυστραλία, αντίθετα, που βρίσκεται στο νότιο ημισφαίριο τα παιδιά περιμένουν τον Αϊ-Βασίλη στις παραλίες, γιατί το Γενάρη εκεί έχουν καλοκαίρι.

• Διάβασε ξανά το  παραπάνω κείμενο  και απάντησε στις ερωτήσεις:

-Γιατί την ίδια ώρα σ’ άλλα μέρη της Γης έχουμε μέρα και σ’ άλλα νύχτα;
-Ποιες είναι οι εποχές και σε τι οφείλονται;

Εργασίες

1. Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές και ποιες λανθασμένες;
Γράψε Σ για τη σωστή και Λ για τη λανθασμένη δίπλα σε κάθε πρόταση
 
α) Η Γη περιφέρεται γύρω από τον άξονά της                     

γ) Όταν ο Ήλιος φωτιζει το ανατολκό ημισφαίριο, το δυτικό έχει νύχτα

 δ) Καθώς ο Ήλιος γυρίζει γύρω από τη Γη, φωτίζει κάθε τόπο
     από τον οποίο περνά

 ε) Η γη γυρίζει γύρω από τον εαυτό της για 24 ώρες

2. Συμπλήρωσε στο κείμενο τις λέξεις που λείπουν:
   Καθώς η Γη φωτίζεται από τον                    και περιστρέφεται γύρω από τον                         της, φωτίζεται μόνο το μισό της επιφάνειάς της κι έχει                       , ενώ το άλλο μισό που δεν φωτίζεται έχει                         .  Η εναλλαγή ημέρας και νύχτας είναι                       ______ .      
Ο άξονας της Γης δεν είναι                                     προς το επίπεδο της τροχιάς γύρω από τον Ήλιο. Στη θέση αυτή του άξονα κατά την περιφορά της Γης γύρω από
τον Ήλιο οφείλονται οι                                    . Όταν το                     ημισφαίριο έχει καλοκαίρι, τότε το νότιο ημισφαίριο έχει                                 .

3. Διάλεξε και γράψε μια από τις παρακάτω δραστηριότητες:
α.  Γράψε ένα παραμύθι, για να περιγράψεις στα μικρότερα παιδιά το φαινόμενο της
   ημέρας και της νύχτας. ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................

 β.   Ας υποθέσουμε ότι ο άξονας της Γης ήταν κάθετος προς το επίπεδο της τροχιάς της γύρω από τον Ήλιο. Καθώς ο Ήλιος τη φωτίζει, ενώ εκείνη περιφέρεται έτσι γύρω του, μπορείς να φανταστείς τι θα συνέβαινε;
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...............................................