ΦΩΤΙΣΜΟΣ ΜΟΥΣΕΙΩΝ

1) ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΦΩΤΙΣΜΟΥ ΜΟΥΣΕΙΩΝ α) Ευαισθησία εκθεμάτων στην ορατή ακτινοβολία Το ορατό φως συνοδεύεται συνήθως απο υπεριώδη (UV) και υπέρυθρη (IR) ακτινοβολία. Η υπεριώδης προκαλεί φωτοχημική αντίδραση Η υπέρυθρη προκαλεί αύξηση της θερμοκρασίας Ω ς αποτέλεσμα, υπάρχει ενδεχόμενο βλάβης στο έκθεμα ΣΥΝΕΠΩΣ: Η επιλογή των πηγών φωτισμού πραγματοποιείται έχοντας λάβει υπόψη την επίδραση που θα έχουν αυτές στα εκθέματα. Δηλ. ενδιαφέρει το «περιεχόμενο» του φωτισμού (φυσικού και τεχνητού) σε υπεριώδη και υπέρυθρη ακτινοβολία. Ανάλογα με την πηγή υπάρχει διαφοροποίηση σε υπεριώδη και υπέρυθρη ακτινοβολία Παράδειγμα φθοράς σε πίνακα ζωγραφικής, όπου το χρώμα των φύλλων από πράσινο έχει γίνει μπλε β) Πιστότητα χρωμάτων Ο Richard Kelly (1919 – 1977) εισήγαγε τη θεωρία του ποιοτικού φωτισμού με βάση την ψυχολογία, το θεατρικό φωτισμό και τις ιδιαίτερες ποιότητες του φωτός, ξεφεύγοντας από την τυπική χρήση του ομοιόμορφου φωτισμού που καλύπτει μόνο τις ποσοτικές φωτομετρικές απαιτήσεις. Έτσι διέκρινε τρεις τύπους για το σχεδιασμό του συστήματος φωτισμού, που συνοψίζονται στα εξής: Διάχυτος φωτισμός που παρέχει το γενικό φωτισμό του χώρου, ώστε να είναι ορατά τα αντικείμενα και να διευκολύνεται η κίνηση στο χώρο. Ο διάχυτος φωτισμός αποτελεί τη βάση για ένα πιο πολύπλοκο σύστημα φωτισμού που θα εφαρμοστεί πάνω σε αυτό για να αναδείξει επί μέρους στοιχεία. Εστίαση σε συγκεκριμένα αντικείμενα είναι ο τρόπος για να τονιστεί η διαφορετικότητα των στοιχείων του χώρου. Η χρήση του φωτός σηματοδοτεί σημεία αναφοράς που περιέχουν σημαντικές πληροφορίες και ξεχωρίζουν από το υπόβαθρο, όντας πιο φωτεινά. Με χρήση διαφορετικών εντάσεων φωτισμού μπορεί να σηματοδοτηθεί και η ιεραρχία αυτών των αντικειμένων. Χαμηλά επίπεδα γενικού φωτισμού και χρήση πολλών spot κατευθυνόμενα στα εκθέματα Παιχνίδι με διαφορετικά επίπεδα λαμπροτήτων Βασίζεται στο γεγονός ότι το φως δε χρησιμοποιείται μόνο για να φωτίσει αντικείμενα και να μας δώσει οπτικές πληροφορίες, αλλά μπορεί να αποτελέσει από μόνο του πηγή πληροφορίας και στοιχείο του χώρου. 2) ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΦΩΤΙΣΜΟΥ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΤΕΧΝΗΤΟΥ - ΦΥΣΙΚΟΥ ΦΩΤΙΣΜΟΥ Χρειάζεται να ελεγχθεί ο άμεσος ηλιακός φωτισμός Ιδίως σε περιπτώσεις που μπορεί να επηρεασθούν τα εκθέματα Επιλογές: 1. Εσωτερικά roller (dim /black out) 2. Υαλοπίνακες διαχυτικοί. Η διαπερτότητα τους θα καθοριστεί απο το είδος των εκθεμάτων, πιθανότητα θάμβωσης κλπ Οι αμφίπλευροι φεγγίτες σε κάποιο ύψος αυξάνουν την ομοιομορφία του φωτισμού Η αίθουσα με τον Ηνίοχο Μακέτας όπου φαίνονται τα πανέλα μπροστά από τα ανοίγματα Εξωτερική φωτογραφία της μακέτας όπου φαίνεται το άνοιγμα οροφής της αίθουσας με τον Ηνίοχο Φωτογραφία της μακέτας στο εσωτερικό όπου αναπαρίσταται ο φωτισμός του χώρου Σύστημα από μεταλλικούς ανακλαστήρες κάτω από ένα κεντρικό άνοιγμα οροφής, που ανακλά το φως και το διαχέει προς τη θολωτή οροφή ΣΤΑΘΜΙΣΗ ΓΕΝΙΚΟΥ-ΕΙΔΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΦΩΤΙΣΜΟΥ Διάχυτος Τεχνητός Φωτισμός, Γενικό Σύστημα Διάχυτος Φυσικός Φωτισμός, Γενικό Σύστημα Μονόπλευρος φωτισμός. Καλύτερη ομοιομορφία με αμφίπλευρη τοποθέτηση των ανοιγμάτων Πολύ καλύτερη ομοιομορφία επιτυγχάνεται με τα ανοίγματα αοροφής. Χρειάζεται προσοχή ο χειρισμόςτης άμεσης ηλ. ακτινοβολίας Φωτισμός Ανάδειξης - Ειδικό Σύστημα Ανάδειξη λόγω αύξησης της λαμπρότητας του εκθέματος. Συνήθως με σύστημα ειδικού φωτισμού. Η αντίθεση (λόγος λαμπροτήτων) που απαιτείται εξαρτάται απο τον διάχυτο φωτισμό. Αρχικά θα πρέπει να εξετασθεί τι γενικό φωτισμό μπορεί να «δώσει» το ειδικό σύστημα φωτισμού λόγω π.χ. ανακλάσεων στο χώρο. ΣΤΑΘΜΙΣΗ ΓΕΝΙΚΟΥ-ΕΙΔΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΦΩΤΙΣΜΟΥ Ειδικό Σύστημα Φωτισμού Ράγα αναρτώμενη. Προσφέρει σημαντική ευελιξία στην τοποθέτηση των φωτιστικών Ράγα περιμετρικά του χώρου. Σε περιπτώσεις χώρων μεγάλων διαστάσεων Η τοποθέτηση ράγας και στο κέντρο του χώρου ειναι απαραίτητη ιδίως όταν ο χώρος χρησιμοποιείται ΟΜΟΙΟΜΟΡΦΟΣ ΦΩΤΙΣΜΟΣ ΚΑΘΕΤΩΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΩΝ + ΤΟΝΙΣΜΟΣ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΩΝ ΕΚΘΕΜΑΤΩΝ Ομοιόμορφος Φωτισμός Κάθετων Επιφανειών Φωτιστικά με ασύμμετρη κατανομή (wallwasher) Aίσθηση ευρυχωρίας. Συνδυάζεται με μεγάλων διαστάσεων έργα (πίνακες). Δεν υπάρχουν δραματικές αντιθέσεις. Σε περίπτωση φωτισμού πινάκων, οφείλει ο αρχιτέκτονας να λάβει υπόψη του το είδος του πίνακα αλλά και το οπτικό αποτέλεσμα που επιδιώκεται. Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, χρησιμοποιούνται δύο τεχνικές, εκ των οποίων η πρώτη επικεντρώνεται στον πίνακα και η δεύτερη συνυπολογίζει την επιφάνεια του τοίχου στον οποίο θα αναρτηθεί ο πίνακας. Σε αυτά, ο αρχιτέκτονας και ο lighting designer οφείλουν να σκεφτούν και τη θέση του θεατή που θα παρατηρεί τον πίνακα. Ανάλογα με την ανακλαστικότητα των πινάκων / τοίχων το σύστημα ειδικού φωτισμού συνισφέρει και στον γενικό φωτισμό. Η προσθήκη επιπρόσθετου γενικού φωτισμού πιθανό να ελλατώσει σημαντικά την αντίθεση ΦΩΤΙΣΜΟΣ ΕΚΘΕΜΑΤΟΣ + ΦΩΤΙΣΜΟΣ ΥΠΟΒΑΘΡΟΥ O λόγος του φωτισμού στο έκθεμα προς αυτόν του υπόβαθρου λέγεται παράγοντας ανάδειξης. 2:1 --> Μόλις αντιληπτή ανάδειξη 15:1 --> Θεατρική ανάδειξη 30:1 --> Δραματική ανάδειξη Ο φωτοτροπισμός είναι η διαδικασία κατά την οποία η προσοχή αποσπάται από το πιο φωτεινό σημείο του οπτικού πεδίου και σε αυτό το φαινόμενο βασίζεται η θεωρία της ανάδειξης των αντικειμένων. Η επιτυχία του συστήματος φωτισμού ενός μουσείου εξαρτάται από την ανάδειξη των εκθεμάτων μέσα στο χώρο. Αυτό γενικά σημαίνει την επίτευξη ισορροπίας ανάμεσα στο γενικό φωτισμό (φωτισμός υποβάθρου) και στον κατευθυντικό φωτισμό που προσπίπτει πάνω στο έκθεμα. Αυτή η αντίθεση (contrast) είναι που ορίζει το βαθμό ανάδειξης των αντικειμένων. Αυτό φυσικά γίνεται λαμβάνοντας παράλληλα υπ’ όψιν τις λαμπρότητες και τα χρώματα εκθέματος και υποβάθρου καθώς και το σχήμα και την υφή των εκθεμάτων. Ο διάχυτος φωτισμός ενώ μπορεί είναι αρκετός για να δούμε ένα έργο, δεν μπορεί να μας αποκαλύψει τη μορφή ή την υφή του έργου λόγω της έλλειψης σκιών. Η διαβάθμιση της φωτεινότητας πάνω στην επιφάνεια ενός αντικειμένου αναδεικνύει τον τρισδιάστατο χαρακτήρα της, ενώ η υφή μπορεί να αναδειχθεί ή να αποδυναμωθεί με τη χρήση κατευθυντικού φωτός. Όσο μεγαλύτερος είναι ο λόγος των λαμπροτήτων ανάμεσα στο έκθεμα και στο υπόβαθρο, τόσο πιο πολύ ξεχωρίζει το αντικείμενο. Λαμβάνοντας όμως υπ’ όψιν τα γενικότερα επιθυμητά επίπεδα φωτισμού, την αδυναμία του ματιού μας να προσαρμοστεί αμέσως σε διαφορετικά επίπεδα φωτισμού, καθώς και την αποφυγή θάμβωσης, ο λόγος των λαμπροτήτων ανάμεσα στο έκθεμα και στο υπόβαθρο πρέπει να είναι 3:1. Επίσης γνωρίζοντας ότι η λαμπρότητα είναι ανάλογη όχι μόνο με το φωτισμό που δέχεται μία επιφάνεια αλλά και με την ανακλαστικότητά της, μπορούμε εύκολα να αλλάξουμε το λόγο λαμπροτήτων εκθέματος - υποβάθρου (άρα να ιαφοροποιήσουμε την ανάδειξη), απλώς αλλάζοντας την ανακλαστικότητα του υποβάθρου. Αν το υπόβαθρο είναι πολύ φωτεινό ή πολύ σκοτεινό σε σχέση με το έκθεμα τότε επηρεάζεται η ικανότητα του ματιού να παρατηρεί λεπτομέρειες. Συνήθως το σκοτεινό υπόβαθρο προτιμάται όταν τα εκθέματα παρουσιάζουν μεγάλη ευαισθησία, άρα φωτίζονται με ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα φωτισμού και γι’ αυτό το λόγο το υπόβαθρο δεν πρέπει να είναι φωτεινό ώστε να μη δημιουργούνται μεγάλες διαφορές λαμπροτήτων. Σε εκθέσεις μοντέρνας τέχνης υπάρχει η τάση τα έργα να τοποθετούνται σε λευκό υπόβαθρο με μεγάλη ανακλαστικότητα που μπορεί να υπερβαίνει και το 80%. Αναλύοντας τη διαφορά λαμπροτήτων αριθμητικά, διαφορά 1,5:1 είναι η ελάχιστη που γίνεται αντιληπτή, διαφορά 3:1 είναι άμεσα ορατή, διαφορά 10:1 είναι δυνατή προκαλώντας έντονες σκιές, ενώ τέλος διαφορά 40:1 δημιουργεί μεγάλη έμφαση στο έκθεμα προσδίδοντας δραματικό χαρακτήρα. Η μέγιστη δυνατή διαφορά λαμπροτήτων σύμφωνα με τον Peter Jay μπορεί να επιτευχθεί κατευθύνοντας όλο το φωτισμό προς το έκθεμα, αφήνοντας το υπόβαθρο να φωτίζεται μόνο από το φως που ανακλάται από το έκθεμα. Όσο το φωτιζόμενο αντικείμενο μεγαλώνει σε μέγεθος, τόσο περισσότερο φως ανακλάται προς το περιβάλλον με αποτέλεσμα να απαιτείται ολοένα μικρότερη ποσότητα φωτισμού για να συμπληρώσει τις απαιτήσεις για ασφαλή κυκλοφορία στο χώρο. Διαφορετικοί λόγοι λαμπροτήτων μεταξύ εκθεμάτων και υποβάθρου ΟΜΟΙΟΜΟΡΦΟΣ ΦΩΤΙΣΜΟΣ ΚΑΘΕΤΩΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΩΝ + ΤΟΝΙΣΜΟΣ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΩΝ ΕΚΘΕΜΑΤΩΝ Ομοιόμορφος Φωτισμός Κάθετων Επιφανειών ΤΟΝΙΣΜΟΣ ΕΠΙΠΕΔΩΝ ΕΚΘΕΜΑΤΩΝ (Πίνακες) Το φωτιστικό πρέπει να στοχεύει τον πίνακα, τοποθετημένο υπό γωνία 30° από την κατακόρυφο, ώστε να αποφεύγεται η απευθείας θάμβωση, αλλά και οι ενοχλητικές αντανακλάσεις στην επιφάνεια του πίνακα. ΦΩΤΙΣΜΟΣ ΠΡΟΘΗΚΩΝ Εσωτερικός Φωτισμός Προθηκών Στις προθήκες που φωτίζονται εσωτερικά, μπορούν να χρησιμοποιηθούν φωτεινές πήγες φθορισμού ή λαμπτήρες πυράκτωσης αλογόνου χαμηλής τάσης. Οι τελευταίοι εκπέμπουν συνεχή ηλεκτρομαγνητικά κύματα στο ερυθρό/κίτρινο τμήμα του ορατού φάσματος όπως και το φυσικό ηλιακό φως. Διαφορετικοί τύποι λαμπτήρων αλογόνου επίσης εκπέμπουν διαφορετικές ποσότητες υπεριώδους ακτινοβολίας. Οι γνωστοί κίνδυνοι από την υπεριώδη ακτινοβολία οδήγησαν στη θέσπιση νομοθεσίας και στην παραγωγή λαμπτήρων με μειωμένα επίπεδα υπεριώδους ακτινοβολίας (uvstop). Για τη χρησιμοποίηση λαμπτήρων αλογόνου με διχρωμικό καθρέπτη θα πρέπει με προσοχή να επιλέγονται οι κατάλληλοι λαμπτήρες από άποψη εκπομπής υπεριώδους ακτινοβολίας και εύρους φωτεινής δέσμης. Η νέα γενιά των λαμπτήρων αυτών με την χαρακτηριστική ένδειξη uv-stop διαθέτει σωλήνες από χαλαζία που απορροφούν σε μεγάλο βαθμό την ανεπιθύμητη υπεριώδη ακτινοβολία. Αν και η χρήση UV-stop αποτελεί μια σημαντική συνεισφορά στη μείωση της υπεριώδους ακτινοβολίας στην πραγματικότητα δεν αποτελεί μια ολοκληρωμένη λύση και έτσι απαιτείται η χρήση διαθλαστών αλλά και ειδικών προστατευτικών διχρωμικών φίλτρων ιδίως σε εξαιρετικά ευαίσθητα εκθέματα. Στις βασικές αιτίες επιλογής των λαμπτήρων πυράκτωσης αλογόνου χαμηλής τάσης για εγκατάσταση σε προθήκες συγκαταλέγονται το χαμηλό κόστος κτίσης, η δυνατότητα που παρέχουν για σημειακό (spot) φωτισμό, η ευκολία στόχευσης της φωτεινής δέσμης, και η εξαιρετική τους απόδοση (CRI=99). Στον αντίποδα όμως βρίσκεται το ιδιαίτερα υψηλό κόστος της μετέπειτα συντήρησής τους αλλά και αυτό της αρχικής εγκατάστασής τους που τις περισσότερες φορές οφείλει να συμπεριλαμβάνει τη σχεδίαση μεθόδων θερμικής απαγωγής και την εγκατάσταση εξειδικευμένου εξοπλισμού Στις προθήκες που φωτίζονται εσωτερικά χρησιμοποιούνται λαμπτήρες φθορισμού, αλογόνου χαμηλής τάσης με διχρωμικό καθρέπτη ή συνδυασμός αυτών, καθώς ο δείκτης της χρωματικής απόδοσης των πρώτων κυμαίνεται μεταξύ CRI 90-100 ενώ των λαμπτήρων αλογόνου πλησιάζει το άριστο (CRΙ 99). Εξωτερικός Φωτισμός Προθηκών Στις προθήκες που θα φωτιστούν εξωτερικά, θα πρέπει να τοποθετηθούν φωτιστικά που δεν θα προκαλούν σκιάσεις και αντανακλάσεις στη γυάλινη επιφάνειά τους. Αν πάλι πρόκειται για προθήκες που θα φωτιστούν εσωτερικά, θα πρέπει να επιλεγούν φωτιστικά από τα οποία θα αποφεύγεται η εκπομπή υπεριώδους ακτινοβολίας, αλλά και τα απαραίτητα φίλτρα προς αυτόν τον σκοπό. Οι κρυστάλλινες προθήκες που φωτίζονται εξωτερικά έχουν σχεδιαστεί κατάλληλα και φέρουν το ελάχιστο δυνατό πλαίσιο στήριξης, ώστε να αποφεύγονται τυχόν ανεπιθύμητες σκιάσεις. Η τοποθέτηση και η εστίαση των φωτιστικών σωμάτων πραγματοποιείται με τέτοιο τρόπο ώστε να αποφεύγονται τόσο η αντανάκλαση της φωτεινής δέσμης πάνω στον υαλοπίνακα όσο και οι σκιάσεις των ίδιων των επισκεπτών. ΤΟΝΙΣΜΟΣ ΤΡΙΣΔΙΑΣΤΑΤΩΝ ΕΚΘΕΜΑΤΩΝ Μη μόνιμες Εκθέσεις Το κύριο χαρακτηριστικό των χώρων που φιλοξενούν μη μόνιμες εκθέσεις είναι η προσαρμοστικότητα του συστήματος φωτισμού για να μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των διαφόρων εκθέσεων. Αν για παράδειγμα ο χώρος προορίζεται μόνο για εκθέσεις πινάκων χρειάζεται πολύ λιγότερη προσαρμοστικότητα σε σχέση με κάποιο χώρο ελεύθερης κάτοψης όπου μπορούν να φιλοξενηθούν εκθέματα κάθε είδους και διαφορετικής ευαισθησίας. Ανάλογα με το βαθμό προσαρμοστικότητας είναι διαφορετική η στρατηγική για το φωτισμό που μπορεί να υιοθετηθεί. Βασική μέριμνα για τον τεχνητό φωτισμό είναι να υπάρχει ένα ευέλικτο σύστημα που να μπορεί να φιλοξενεί διάφορους τύπους λαμπτήρων και φωτιστικών. Έτσι ανάλογα με τις απαιτήσεις θα τοποθετούνται διαφορετικά φωτιστικά όπου χρειάζεται για να επιτευχθεί το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα στο φωτισμό. Η πιο απλή λύση είναι το σύστημα με ράγες, που θα πρέπει να μεριμνά ώστε σε κάθε πιθανό σημείο τοποθέτησης των εκθεμάτων η δέσμη του φωτός δεν πρέπει να δημιουργεί με την κατακόρυφο γωνία μεγαλύτερη από 40 ο για την αποφυγή θάμβωσης. Επίσης είναι χρήσιμο το σύστημα αυτό να μπορεί να εξασφαλίσει και το γενικό φωτισμό του χώρου, π.χ. με έμμεσα φωτιστικά. Επίσης πρέπει να δίνεται η δυνατότητα να αυξηθεί ή να μειωθεί η ένταση του φωτισμού, πράγμα όμως που εξαρτάται από το είδος των λαμπτήρων που χρησιμοποιούνται για να μην επηρεαστεί η χρωματική τους απόδοση (όπως για παράδειγμα συμβαίνει με τους λαμπτήρες πυράκτωσης όταν χρησιμοποιούνται σε μικρότερη τάση). Οι μεταβολές του τεχνητού φωτισμού πρέπει να ενεργοποιούνται είτε αυτόματα είτε χειροκίνητα με βάση τις μεταβολές στο διαθέσιμο φως της μέρας. Τέλος ένα σημαντικό πλεονέκτημα των συστημάτων διαχείρισης είναι η δυνατότητα συνεχούς καταγραφής των επιπέδων φωτισμού στο χώρο και της αθροιστικής έκθεσης των εκθεμάτων στο φως, με αποτέλεσμα να είναι πιο εύκολη και αποτελεσματική η προστασία των έργων. Ένας άλλος παράγοντας που πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν είναι αν το σύστημα φωτισμού θα είναι ορατό και ποιος θα είναι ο βαθμός ενσωμάτωσής του στο αρχιτεκτονικό υπόβαθρο και στο ύφος της εκάστοτε έκθεσης.

Έκθεση στο φως (luxh/ χρόνο): Υπολογίζεται με τον πολλαπλασιασμό του φωτισμό με τις ώρες λειτουργίας. Π.χ. 200 lux , 2000 ώρες/χρόνο = 400000 luxh/ χρόνο Προφανώς είναι δυσκολότερος ο υπολογισμός όταν υπάρχει φυσικός φωτισμός

H πιστή αναπαράσταση των χρωμάτων απαιτεί και φωτεινές πηγές με πολυ καλο δείκτη χρωματικής απόδοσης (CRI). Οι λαμπτήρες αλογόνου προσφέρουν αυτή την ποιότητα. Χρειάζεται να απομακρυνθεί η UV ακτινοβολία (φίλτρο) και η υπέρυθρη (ΙR) με π.χ. ανακλαστήρα απο διχρωικό υμένιο

Η εξάπλωση του φωτός εξαρτάται από το γωνία δέσμης του φωτιστικού. Υποδεικνύει τη γωνία με την οποία εκπέμπεται το φως. Η γωνία δέσμης είναι απαραίτητη για τον φωτισμό του μουσείου, ειδικά για την εστίαση των εκτιθέμενων αντικειμένων. Φωτιστικά με ευρύτερες γωνίες δέσμης φωτίζουν μια μεγάλη περιοχή. Αυτοί οι τύποι φωτιστικών χρησιμοποιούνται για γενικό φωτισμό. Αντίθετα, τα φωτιστικά με στενή γωνία δέσμης εκπέμπουν συγκεντρωμένο φωτισμό. Αυτά χρησιμοποιούνται για φωτισμό έμφασης και εστίασης. Οι προβολείς και τα φώτα τροχιάς είναι εξαιρετικά παραδείγματα φωτιστικών στενής γωνίας.

Το χρώμα του φωτός που εκπέμπεται από τις φωτεινές πηγές είναι εξαιρετικά σημαντικό στην έκθεση των αντικειμένων καθώς δύναται όχι μόνο να αλλοιώσει την εμφάνιση των εκθεμάτων και να επηρεάσει δυσμενώς το οπτικό αποτέλεσμα στον περιβάλλοντα χώρο αλλά και να δημιουργήσει εσφαλμένες υποσυνείδητες εντυπώσεις στον παρατηρητή. Λαμβάνοντας υπόψη την ιδιαίτερη ευαισθησία που έχει ότι ο ανθρώπινος οφθαλμός στο φως με χαμηλή θερμοκρασία χρώματος, οι φωτεινές πηγές πρέπει να είναι επιλεγμένες με τέτοιο τρόπο ώστε να αποδίδουν τα χρώματα με τη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια.

Ο φωτισμός με ασσύμετρη κατανομή (wallwasher) είναι μια τεχνική φωτισμού κατά την οποία κάθετος, έμμεσος φωτισμός τοποθετείται στην οροφή ή στο δάπεδο σε μεγαλύτερη απόσταση από τον τοίχο. Με αυτόν τον τρόπο, το φως μπορεί να πέσει κάτω στον τοίχο με ίσο, ομοιόμορφο τρόπο. Αυτό παρέχει ένα "πλυμένο" αποτέλεσμα του τοίχου, έτσι ώστε οι σκιές και τα ελαττώματα να εξαφανίζονται από τον τοίχο.

Tο τζάμι της προθήκης σχεδόν εξαφανίζεται λόγω των ιδιαίτερα χαμηλών επιπέδων φωτισμού του υποβάθρου

Φωτισμός με προβολέα LED

Ασύμμετρη Κατανομή (Wallwasher)

Τεχνικές Φωτισμού

Oι τρόποι φωτισμού ενός πίνακα ποικίλλουν, ανάλογα με το είδος του πίνακα και το οπτικό αποτέλεσμα που επιδιώκεται. Σε γενικές γραμμές χρησιμοποιούνται δύο τεχνικές. H πρώτη επικεντρώνεται μόνο στον πίνακα, ενώ η δεύτερη λαμβάνει υπόψη τη συνολικότερη επιφάνεια του τοίχου, στον οποίο ο πίνακας έχει αναρτηθεί. Ανεξάρτητα από το αν ο πίνακας καλύπτεται από γυαλί ή όχι, η θέση του φωτιστικού είναι σημαντική σε συνάρτηση πάντοτε με τη θέση του θεατή.

Σκοπός της Ενότητας: Ο φωτισμός ενός οποιουδήποτε εσωτερικού ή εξωτερικού χώρου, αν λάβουμε υπόψη τις κατηγορίες και τα επίπεδα φωτισμού που ισχύουν, είναι μια διαδικασία που απαιτεί προσοχή στην επιλογή της κατάλληλης λύσης ανάλογα με τις ανάγκες και τις προϋποθέσεις που υφίστανται. Αυτό από μόνο του είναι αρκετό για να συνειδητοποιήσουμε πόσο πιο σύνθετη και περίπλοκη μπορεί να αποβεί η μελέτη φωτισμού για ένα μουσείο, δηλαδή για έναν χώρο που επισκέπτονται σε καθημερινή βάση πολλοί άνθρωποι προκειμένου να παρατηρήσουν εκθέματα και πίνακες με λεπτομέρεια και σε πληθώρα χρωματικών επιλογών. Σε αυτή την ενότητα θα συνδυάσουμε τις γνώσεις από τα 3 κεφάλαια της φωτοτεχνίας ώστε να τα εφαρμόσουμε στην περίπτωση του φωτισμού μουσείων

Διαφορετικές κατανομές φωτός. Μικρότερες, μεσαίες και μεγαλύτερες δέσμες του φωτισμού τονισμού αναδεικνύουν κατάλληλα τα εκθέματα ανάλογα το μέγεθος τους. Δεξιά, φωτιστικά σώματα wallwasher προσφέρουν ομοιόμορφη κατανομή φωτός στην επιφάνεια του τοίχου, τόσο στον οριζόντιο όσο και στον κατακόρυφο άξονα

Θάμβωση Αποτελεί έναν ακόμα βασικός παράγοντας οπτικής άνεσης καθώς αποτελεί ένα φαινόμενο που δεν γίνεται να απουσιάζει τελείως αλλά μόνο να ελεγχθεί. Άμεση θάμβωση: προκαλείται από τις φωτεινές πηγές και μπορεί να ελαττωθεί με την επιλογή των κατάλληλων φωτιστικών σωμάτων που την περιορίζουν και που η φωτεινή πηγή δεν είναι εμφανής. Η τοποθέτηση τους υπό γωνία 30ο σε σχέση με τον κατακόρυφο άξονα είναι μια χρήσιμη πρακτική. Έμμεση θάμβωση: είναι το αποτέλεσμα της αντανάκλασης του φωτός πάνω στα αντικείμενα, και μπορεί να ελεγθεί με τη σωστή χωροθέτηση των φωτιστικών σωμάτων, με τρόπο ώστε η αντανάκλαση του φωτός να βρίσκεται κάτω από το ύψος των ματιών του παρατηρητή.

Το εμβληματικό έργο του εξπρεσιονιστικού κινήματος, η Κραυγή του Edvard Munch, χρονολογείται από το 1893. Ο Νορβηγός καλλιτέχνης φιλοτέχνησε τέσσερις διαφορετικούς παρόμοιους πίνακες πάνω σε χαρτόνι., τρείς από τους οποίους βρίσκονται στο Munch Museum στο Όσλο. Τα έργα είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα λόγω των υλικών τους (χρωστικές ουσίες πάνω σε χαρτόνι και όχι σε καμβά) και είναι ευάλωτα στις περιβαλλοντικές συνθήκες όπως η θερμοκρασία, η υγρασία, και οι ατμοσφαιρικοί ρύποι. Η έκθεση των έργων στο φως και η επίδραση των καταστροφικών UV και IR ακτινοβολιών, οδήγησαν στην περιοδική έκθεση ενός πίνακα τη φορά. Η παρουσίαση τους γίνεται εναλλάξ, με φωτισμό ανάδειξης έντασης μόλις 25lx. Τα φωτιστικά spotlights είναι ρυθμισμένα ώστε να φωτίζουν μόνο την επιφάνεια του εκθέματος. Ο γενικός φωτισμός του χώρου είναι πολύ χαμηλός και το υπόβαθρο παρουσίασης είναι σκούρο, έτσι ώστε το έκθεμα να ξεχωρίζει στην αίθουσα και η παρατήρηση του να είναι άνετη χωρίς να χρειάζεται φως υψηλής ένταση