Βιβλιοπαρουσίαση της Παναγιώτας Π. Λάμπρη: Παναγιώτας Σμυρλή, "Εφτά φεγγάρια", (15-3-2024)   Δημοσιεύτηκε: Προσωπική μου σελίδα στο fb, (15-3-2024) Σελίδα της Παναγιώτας Σμυρλή στο fb, (15-3-2024)       Σε μια από τη συναντήσεις μας, η φίλη λογοτέχνης, Παναγιώτα Σμυρλή, μου έδωσε να διαβάσω ένα παλιό της μυθιστόρημα. Παλιό, όσον αφορά στον χρόνο έκδοσής του που πραγματοποιήθηκε το 2008, διότι το περιεχόμενό του έχει αξία και σήμερα, αλλά και για το μέλλον, αφού το θέμα του αγγίζει πλήθος ζητημάτων που αφορούν στον ανθρώπινο βίο. Τίτλος του, «Εφτά φεγγάρια» (Εμπειρία Εκδοτική, 2008, σ. 482), με ό,τι σημειολογία μπορεί να κουβαλάει αυτός, καθώς, εκτός από τους γνωστούς κύκλους του Φεγγαριού, το Φεγγάρι, ή, καλύτερα, η Σελήνη ως αστρικό σώμα φθάνει σε μας από την αρχαιότητα ως θηλυκή θεότητα με ποικίλους συμβολισμούς.     Πόσο μάλλον, που το βιβλίο αυτό ιστορεί τη ζωή πολλών γυναικών, διαφόρων κοινωνικών τάξεων, οι οποίες συναντιούνται ή όχι, αλλά μ’ έναν τρόπο συνδέονται ως πρόσωπα, με την κοινή, θα έλεγα, μοίρα του φύλου τους, αλλά και αντρών, οι οποίοι συμπληρώνουν ή ακρωτηριάζουν τη ζωή τους.     Η Παναγιώτα Σμυρλή, ως δεξιοτέχνης του λόγου και της πλοκής, τους ζωντανεύει αναδεικνύοντας την προσωπικότητά τους ανάλογα, καθώς υπάρχουν πρόσωπα που διατρέχουν τον ιστό του μυθιστορήματος από την αρχή ως το τέλος, ενώ άλλα όχι. Πάντως, όλα τα αγαπά, αφού δίνει στο καθένα ξεχωριστό ρόλο, αναγκαίο για την εξέλιξη του μύθου, κάνοντας, λιγότερο ή περισσότερο το ψυχογράφημά του, το οποίο μας το κάνει οικείο και αναγνωρίσιμο στο κοινωνικό γίγνεσθαι.     Γράφει, για παράδειγμα: «Η Θωμαή τώρα, χρόνια μετά από την απώλεια του αδελφού της, δεν μπορούσε να τον κατηγορήσει για τίποτα. Σκέφτεται απλά πως η αντίδρασή του στον πόνο δεν ήταν η ίδια με της μάνας της. Κι όπως το κοιτάζει απ’ τη γαλήνη της απόστασης, ίσως τελικά αυτό να ήταν το φυσιολογικό. Δεν αντιδρούν όλοι οι άνθρωποι με τον ίδιο τρόπο. Όμως εκείνο τον καιρό είχε κλειστεί στο δικό της κόσμο, στις δικές της ανάγκες και φλέρταρε με τη ζωή αισιόδοξα. Δεν έβλεπε το γλίστρημα της μάνας της στη μελαγχολία.» (σ. 124)     Προβάλλοντας, εν προκειμένω, και  όχι μόνο, τη δυναμική της τελεσίδικης απώλειας αγαπημένων στη δική μας ζωή, αλλά και αλλού, του χωρισμού μας, για οποιοδήποτε λόγο από οικεία πρόσωπα, διεισδύει στον ψυχισμό τους, παρουσιάζοντας στον αναγνώστη το τι σημαίνουν όλα αυτά για τη ζωή όσων μένουν πίσω, αλλά και με πόσους διαφορετικούς τρόπους λειτουργούν αυτά στον καθένα.     Η Παναγιώτα αισθητοποιεί τρυφερές ερωτικές σκηνές με την ίδια μαεστρία που περιγράφει την άσκηση σωματικής και ψυχικής βίας, ακόμα και τον βιασμό, όπως, για παράδειγμα εκείνον της Ναστάζια, γεννώντας κάθε φορά ανάλογα συναισθήματα. Δεν φείδεται στο να μιλήσει για πλήθος κοινωνικών συμβάσεων και στερεοτύπων που κρατούν δέσμιους τους ανθρώπους σε μια ζωή χωρίς νόημα, ενώ παράλληλα επαινεί με τον τρόπο της εκείνους που τολμούν και τα σπάζουν, αλλάζοντας ζωή, με το τελευταίο να είναι πιο εύκολο για τους άνδρες, αλλά και στεφανηφόρο για κάποιες γυναίκες.     Επειδή βασικός κορμός του μυθιστορήματος είναι το ταξίδι, αξίζει να σημειωθεί πως αυτό δεν παρουσιάζεται από τη συγγραφέα ως κάτι απλό, αλλά αναδεικνύεται, σχεδόν σε κάτι ανάλογο με το ταξίδι στην Ιθάκη, όπως το παρουσιάζει ο ποιητής Κ. Π. Καβάφης στο ομώνυμο ποίημά του. Έτσι, πρόσωπα που ταξιδεύουν, όχι απαραίτητα προς τον ίδιο προορισμό ούτε με τα ίδια κίνητρα, βλέπουμε πως κατά βάθος αναζητούν ένα νόημα ζωής, οπότε το ταξίδι, εκτός από κίνητρο φυγής, γίνεται και κίνητρο αναζήτησης της ελευθερίας από δεσμά που συνθλίβουν την ατομικότητα. Κι οι ταξιδευτές, κατά περίπτωση, σ’ αυτό τον δρόμο γνωρίζουν ανθρώπους, τόπους, συνήθειες, ανακαλύπτουν τη δυναμική της συνύπαρξης με αγνώστους, που συμβάλλει ακόμα και στη γνώση πτυχών του εαυτού τους, μέσω ενός ιδιότυπου ταξιδιού αυτογνωσίας και θέασης του μέσα κόσμου τους, και αποκτώντας γνώσεις και γνώση, ελευθερώνονται και ζουν έτσι, όπως πριν δεν το είχαν φανταστεί. Φυσικά, σ’ αυτό το ταξίδι δεν λείπουν οι εσωτερικές παλινωδίες και τυχεροί, όπως η Ελεονώρα, όσοι φτάνουν να συναντήσουν τον απόλυτο έρωτα, με ό,τι αυτός κόμισε στη ζωή της!     Με τον βίο να συνιστά το μεγάλο ταξίδι μας, αποτελούμενο από πολλά μικρότερα, ας σημειωθεί πως και οι μνήμες και οι αναμνήσεις λειτουργούν ως κάτι τέτοιο για τη συγγραφέα, αφού, όχι σπάνια, αυτά τα ταξίδια – επιστροφές έρχονται στο προσκήνιο άλλοτε ως παρηγοριά, άλλοτε ως πληγή αγιάτρευτη που μας συντρίβει, άλλοτε ως λύτρωση, άλλοτε…     Η Παναγιώτα Σμυρλή, η οποία γνωρίζει να κεντά χαρακτήρες και να τους δίνει ζωή μέσω της γραφής της, αυτή τη φορά απλά επιβεβαίωσε το συγγραφικό τάλαντό της. Και, φυσικά, τι να γράψει κανείς, ώστε να μπορέσει επαρκώς να αποτυπώσει ό,τι ένα μυθιστόρημα σαν τα «Εφτά φεγγάρια» της είναι στην ουσία του; Αυτό,  μόνο η ανάγνωσή του μπορεί να το προσφέρει!     Κλείνοντας αυτή τη σύντομη αναφορά στα «Εφτά φεγγάρια», σημειώνω πως είναι κρίμα που, μετά την εξάντλησή του στον εκδότη, δεν επανεκδόθηκε, ενώ από καρδιάς εύχομαι στην Παναγιώτα να βρεθεί ένας τρόπος να κυκλοφορήσει πάλι, ώστε να έχουν κι άλλοι αναγνώστες τη δυνατότητα να το χαρούν!