Κριτική για «Ροδαυγή - Το ρόδο της αυγής» Από τον Λευτέρη Μαρινέλλη, συγγραφέα   Δημοσιεύτηκε: Εφημερίδα «Αλλαγή» της Πάτρας, 30-3-2011, αρ. φύλλου 8774, σ. 13   Έχω στα χέρια μου μια πολύ όμορφη, εμπεριστατωμένη, ογκώδη λαογραφική συλλογή, γραμμένη από την φιλόλογο κυρίαν Παναγιώτα Λάμπρη με τέχνην εύληπτον, με γλώσσαν ρέουσαν και τρόπον επιστημονικότατον. Θα ’θελα λοιπόν να σημειώσω, για τον αναγνώστην προ πάντων, πως υπάρχουν δύο λογής Λαογράφοι: Εκείνοι του μάχιμου πεδίου και εκείνοι του γραφείου. Οι πρώτοι, γέννημα και θρέμμα του λαού περπάτησαν στα «πεζοδρόμια» του χωριού, ήπιανε γάλα από τη στάνη του τσοπάνη, φάγανε βολβούς και λαψανοβλάσταρα, με σκέτη μυζήθρα ή γιαούρτι απ’ τη σακκούλα, κάτσανε στο καφενείο παρέα με μπεκρήδες, κουβέντιασαν με γερόντους και γερόντισσες, γεύτηκαν το ζεστό ψωμί του φούρνου ή τον τραχανά της κυρά Κοντύλως ή της χαροκαμένης νοικοκυράς, καμάρωσαν λυγερά κορμιά να χορεύουν στα πανηγύρια του χωριού, στους γάμους ή τα βαφτίσια, άκουσαν τα μοιρολόγια των χαροκαμένων γυναικών, κουβέντιασαν και αφουγκράστηκαν προεστούς και ηλικιωμένους να διηγούνται μύθους και ιστορίες, να τραγουδούν δημοτικά και άλλα τραγούδια της τάβλας ή του πεζουλιού που διαγουμίζανε και διαλαλούσανε τα κατορθώματα παλικαριών και αγωνιστών των εθνικών μας πολέμων, παρακολούθησαν αγώνες με καβαλάρηδες που κέρδιζαν ως έπαθλο τη ντεμέλα με τ’ αμύγδαλα ή τα καρύδια, την κουλούρα ή το σκέτο μόνο δημόσιο έπαινο.       Αυτοί είναι οι ακάματοι συλλέκτες. Οι μέλισσες που πλουτίζουν διαρκώς την λαογραφική κερήθρα. Οι δεύτεροι είναι οι λαογράφοι του γραφείου σοφοί, σπουδαίοι, επιστήμονες με ειδικευμένες σπουδές, ακαδημαϊκοί δάσκαλοι τις πιότερες φορές. Αυτοί παίρνουν στα χέρια τους τον θησαυρόν των πρώτων. Τον κωδικοποιούν και καταλήγουν σε συμπεράσματα και γενικές αρχές που τις αποθησαυρίζουν στα συγγράμματά τους.       Μια αυθεντική λαογράφος που ανήκει στην πρώτη κατηγορία, μια λαογράφος που κατέγραψε με τον καλύτερο δυνατόν τρόπον με κάθε λεπτομέρεια, μια ακάματη συλλέκτρια του λαογραφικού υλικού της ιδιαίτερης πατρίδας της Ροδαυγής του Νομού Άρτας της εύανδρης Ηπείρου, είναι η φιλόλογος εκπαιδευτικός κυρία Παναγιώτα Λάμπρη.       Ο τόμος που αριθμεί πεντακόσιες σελίδες φέρει τον τίτλο του χωριού της και ονομάζεται «Ροδαυγή "Το Ρόδον της αυγής"». Μετά την ιστορική αναδρομή που κάνει η εκλεκτή συγγραφέας, παραθέτει σε κάθε καινούργια ενότητα του περισπούδαστου έργου της, εισαγωγικό, κατατοπιστικό σημείωμα π.χ. στο κεφάλαιο «Η δομή της οικογένειας» πέραν του σημειώματος που παραθέτει γενικά περί της φαμελιάς, και στα επί μέρους διαιρούμενα τμήματα του ιδίου κεφαλαίου (σημείωση συγγραφέως: λάθος εκ παραδρομής· δεν είναι του ιδίου κεφαλαίου) Γέννηση – Γάμος –Θάνατος, παρέχει ομοίως εισαγωγικά σημειώματα που καθιστούν απόλυτα ευανάγνωστο, καλοδεχούμενο, πολύ ενδιαφέρον και ευχάριστο το πυκνογραμμένο και ογκωδέστατο βιβλίο.       Το ίδιο γίνεται και με τα επόμενα και με όλα τα κεφάλαια που απαρτίζουν το έργο, δηλαδή: Έθιμα εορτών, Ασχολίες των κατοίκων, Μνημεία έντεχνου προφορικού λόγου, (Αινίγματα, Δημοτικά Τραγούδια, παροιμίες – παραδόσεις και θρύλοι, παιχνίδια, λογοπαίγνια, προλήψεις και δεισιδαιμονίες) καθένα πάντα με τις σημειώσεις του και με τις επεξηγήσεις που θεωρεί η συγγραφέας ως αναγκαίες και απαραίτητες και για τον πλέον ανίδεο αναγνώστη.       Λαϊκή τέχνη (Αρχιτεκτονική, Κεντητική, Υφαντική, Λιθογλυπτική, Ξυλογλυπτική) παραδοσιακή ενδυμασία. Λαϊκή θεραπευτική, «Ιστορίες»ζωής από το παρελθόν.       Το βιβλίο εμπλουτίζεται με ολάκερο πλήθος έγχρωμων και ασπρόμαυρων φωτογραφιών, με γλωσσάρι των χρησιμοποιούμενων  λέξεων στην περιοχή της Ροδαυγής, με πίνακα εικόνων και με πλούσια γενική και εξειδικευμένη βιβλιογραφία. Τι άλλο θα μπορούσε να συμπληρώσει η πτωχή γραφίδα ενός ερασιτέχνη του λόγου και προπάντων της τέχνης του;  Συγχαίρουμε και επαινούμε θερμά την ακούραστη πένα, το κουράγιο και προ πάντων την υπομονή της κυρίας Λάμπρη και παρακαλούμε θερμά, θερμότατα μάλιστα το διάβασμα του τόσο κατατοπιστικού αυτού έργου και το σκύψιμο κάποιων αρμοδίων και μη στο μεγάλο έργο που έχει μέχρι τώρα, στον τομέα αυτόν, επιτελέσει!       Αξίζει τον κόπο,  αξίζει το έργο που έχει κάνει. Η αδιαφορία κάποτε σπάζει τύμπανα!  Γιατί πρέπει να δεχθούμε πως τίποτε δεν παράγεται αν δεν έχει κινούν αίτιον, την αγάπην προς το αντικείμενο.       Και η συγγραφέας κ. Λάμπρη και η λαογραφία αντικείμενο έχουν τον χωρίς ψιμύθια απλό και αγνό και άδολο άνθρωπο.