Τι περιλαμβάνει ο «Οδικός Χάρτης Αμυντικής Ετοιμότητας 2030 της Ε.Ε.»

Το βασικό πλαίσιο ανάπτυξης της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας προσδιορίζει ο «Οδικός Χάρτης Αμυντικής Ετοιμότητας 2030 της Ε.Ε» που παρουσίασε πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Σύμφωνα με το Χάρτη η Ευρώπη πρέπει έως το 2030 να αναπτύξει επαρκώς ισχυρή αμυντική ικανότητα για να αποτρέπει αξιόπιστα τους αντιπάλους της και να ανταποκρίνεται σε οποιαδήποτε επιθετικότητα.

Αυτό απαιτεί ανεξάρτητες διαλειτουργικές στρατηγικές ικανότητες που αναπτύσσονται και διατηρούνται συλλογικά, ισχυρή αμυντική βιομηχανική βάση συμπεριλαμβανομένης της διαρκούς τεχνολογικής εξέλιξης με έμφαση στην ευρωπαϊκή καινοτομία, στενή συνεργασία με το ΝΑΤΟ και διατήρηση της διατλαντικής συμμαχίας.

Όπως τονίζουν στελέχη της αγοράς στη «Ν», πρόκειται για ένα πρώτο βήμα για την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία με κοινό ορίζοντα. Δημιουργεί τις προϋποθέσεις για τη ζήτηση drones, συστημάτων ηλεκτρονικού πολέμου και προϊόντων τεχνολογίας. Ειδικά για τα drones είναι χαρακτηριστικό αυτό που λένε γνώστες του χώρου πως θεωρούνται ως «το έξυπνο πυροβολικό».

Μάλιστα η ανάπτυξη μικρού μεγέθους μη επανδρωμένων αεροχημάτων μάχης  συνδυάζει χαμηλό κόστος απόκτησης και λειτουργίας με υψηλή επιχειρησιακή αξία, όπως έχει αποδειχθεί στο σύγχρονο πεδίο επιχειρήσεων και η Ελλάδα στο πλαίσιο της Ε.Ε.  μπορεί να δραστηριοποιηθεί σε αυτό το πεδίο. Από την πλευρά των Ευρωπαίων αξιωματούχων τονίζεται ότι ο Οδικός Χάρτης θέτει φιλόδοξους αλλά εφικτούς στόχους για την ευρωπαϊκή άμυνα.

Τι προβλέπει

Ο Χάρτης τονίζει την ανάγκη για ισχυρή, ανθεκτική και καινοτόμα βιομηχανική βάση με ρίζες στην Ε.Ε.. Προβλέπει την αύξηση κλίμακας παραγωγής και ταχείες γραμμές εφοδιασμού. Κάνει λόγο για κοινές προμήθειες με στόχο 35% των αμυντικών επενδύσεων και με τουλάχιστον 55% των επενδύσεων από την Ευρωπαϊκή Αμυντική Τεχνολογική και Βιομηχανική Βάση (EDTIB). Επιπλέον επιζητεί την επανακατάρτιση 600.000 εργαζομένων για την αμυντική βιομηχανία έως το 2030.

Καταλύτες

Για το σχέδιο αυτό Οριζόντιοι Καταλύτες είναι η δημιουργία Ενιαίας Αγοράς Άμυνας, με τη δημιουργία πραγματικής αγοράς αμυντικού εξοπλισμού σε επίπεδο Ε.Ε. με απλοποιημένους και εναρμονισμένους κανόνες έως το 2030.

Επίσης καταλύτης είναι η Δημιουργία Περιοχής Στρατιωτικής Κινητικότητας σε επίπεδο Ε.Ε. έως το τέλος του 2027, με εναρμονισμένους κανόνες και δίκτυο διαδρόμων για απρόσκοπτη μεταφορά στρατευμάτων και στρατιωτικού εξοπλισμού με τις επενδυτικές ανάγκες να ανέρχονται περίπου στα 100 δισ. ευρώ. Κρίσιμη παράμετρος είναι η Χρηματοδότηση.

Το SAFE είναι πλήρως ενεργοποιημένο με εγγεγραμμένα 150 δισ. ευρώ από 19 κράτη-μέλη, ο νέος πολυετής δημοσιονομικός προϋπολογισμός πλαίσιο περιλαμβάνει  ουσιαστική αύξηση για άμυνα και διάστημα, το Ταμείο Ανταγωνιστικότητας προβλέπει 131 δισ. ευρώ για άμυνα και διάστημα και ο Προϋπολογισμός Στρατιωτικής Κινητικότητας αυξάνεται σε 17,65 δισ. ευρώ.

Τα κράτη-μέλη αύξησαν τους αμυντικούς προϋπολογισμούς από 218 δισ. ευρώ το 2021 σε 343 δισ. ευρώ το 2024, με προβλέψεις για 392 δισ. ευρώ το 2025. Και η πρωτοβουλία ReArm Europe αναμένεται να κινητοποιήσει έως 800 δισ. ευρώ για την άμυνα, συμπεριλαμβανομένων νέων χρηματοδοτικών μέσων όπως το SAFE.

Προτεραιότητες

Οι 9 προτεραιότητες ικανοτήτων που έχουν προσδιοριστεί στο Χάρτη αφορούν Αντιαεροπορική και Πυραυλική Άμυνα, Στρατηγικούς ενεργοποιητές (τεχνολογίες, υποδομές και ικανότητες), Συστήματα Πυροβολικού, Στρατιωτική κινητικότητα, Πυραύλους και πυρομαχικά, Κυβερνοάμυνα, τεχνητή νοημοσύνη, ηλεκτρονικός πόλεμος, Drone και αντι-drone συστήματα, Χερσαία συστήματα, Ναυτικές ικανότητες.

Τα Κύρια Ευρωπαϊκά Προγράμματα Ναυαρχίδες είναι η Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Άμυνας έναντι  Drones  με τη δημιουργία πολυεπίπεδου, τεχνολογικά προηγμένου συστήματος με διαλειτουργικές ικανότητες ανίχνευσης, παρακολούθησης και εξουδετέρωσης drones. Επίσης η Παρατήρηση Ανατολικών Συνόρων (Eastern Flank Watch) με την ενίσχυση της ικανότητας των κρατών-μελών στα ανατολικά σύνορα έναντι ευρέος φάσματος απειλών, συμπεριλαμβανομένων υβριδικών επιχειρήσεων και ενδεχόμενης ένοπλης επίθεσης.

Η Ευρωπαϊκή ΑντιΑεροπορική Ασπίδα με την ολοκληρωμένη, πολυεπίπεδη προστασία αεροπορικής και πυραυλικής άμυνας, πλήρως διαλειτουργική με το σύστημα διοίκησης και ελέγχου του ΝΑΤΟ. Καθώς και η Ευρωπαϊκή Διαστημική Ασπίδα με την προστασία και ανθεκτικότητα διαστημικών συστημάτων στοιχείων και υπηρεσιών, οικοδομώντας πάνω σε εθνικά και εμπορικά διαστημικά περιουσιακά στοιχεία.

Χρονολογικά Ορόσημα

Με βάση τα στοιχεία του Χάρτη τα χρονολογικά ορόσημα είναι η  Έγκριση Ναυαρχίδων Προγραμμάτων και υιοθέτηση Omnibus Αμυντικής Ετοιμότητας στο τέλος του 2025, η Σύσταση Συμμαχιών Ικανοτήτων και έναρξη Ναυαρχίδων στο Q1 2026, η  Αρχική λειτουργικότητα Ευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας Drone στο τέλος 2026, η Πλήρης λειτουργικότητα Ευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας Drone και περιοχή στρατιωτικής κινητικότητας στο τέλος του 2027, η Πλήρης Λειτουργία του  Παρατηρητηρίου Ανατολικών Συνόρων και έναρξη προμήθειας και χρηματοδότησης για όλα τα κρίσιμα κενά ικανοτήτων στο τέλος του 2028, το Κλείσιμο όλων των κρίσιμων κενών ικανοτήτων και ολοκλήρωση παραλαβής προμηθειών SAFE, στο τέλος του 2030.

Να σημειωθεί ότι η Επιτροπή και ο Ύπατος Εκπρόσωπος θα παρουσιάζουν Ετήσια Έκθεση Αμυντικής Ετοιμότητας σε κάθε Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Οκτώβριο, παρακολουθώντας τη συλλογική πρόοδο μέσω συμφωνημένων δεικτών.