Ο Νικολάι Λουγκάνσκυ στο 4ο Μπετόβεν

Ο Νικολάι Λουγκάνσκυ είναι ένας από τους σημαντικότερους πιανίστες της εποχής μας και δε χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις. Η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών (ΚΟΑ) υπό τη διεύθυνση του Λουκά Καρυτινού τον υποδέχεται με μεγάλη χαρά για δεύτερη φορά, για να ερμηνεύσει το 4ο Κοντσέρτο για πιάνο και ορχήστρα έργο 58 του Λούντβιχ βαν Μπετόβεν.

Πρόκειται για ένα έργο που στέκει στο μεταίχμιο Κλασικισμού και Ρομαντισμού, με την αυστηρή κλασική δομή να το χαρακτηρίζει όσο και ο ρομαντικός λυρισμός. Ο συνθέτης εξερευνά ηχοχρώματα και υφές που δεν έχουν προηγούμενο στο έργο του, ανοίγοντας τον δρόμο για νέες αναζητήσεις στη φόρμα τού κοντσέρτου.

Εξίσου σημαδιακό έργο για την εξέλιξη της Ιστορίας της Μουσικής αποτελεί η «Ιεροτελεστία της Άνοιξης» του Ιγκόρ Στραβίνσκυ που ολοκληρώνει το πρόγραμμα. Η πρεμιέρα της το 1913 αποτέλεσε ένα από τα διασημότερα σκάνδαλα του Μοντερνισμού, καθώς το κοινό του μπαλέτου στο Παρίσι δεν ήταν έτοιμο για τη ρηξικέλευθη γραφή και τις νέες τάσεις που εκφράζονται στο έργο.

Το πρόγραμμα με μία ματιά

ΙΓΚΟΡ ΣΤΡΑΒΙΝΣΚΥ (1882-1971)

Η Ιεροτελεστία της Άνοιξης

ΛΟΥΝΤΒΙΧ ΒΑΝ ΜΠΕΤΟΒΕΝ (1770-1827)

Κοντσέρτο για πιάνο και ορχήστρα αρ. 4 σε σολ μείζονα, έργο 58

ΣΟΛΙΣΤ:  Νικολάι Λουγκάνσκυ | πιάνο

ΜΟΥΣΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: Λουκάς Καρυτινός

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ

Τιμές εισιτηρίων: 60€, 45€, 35€, 25€ και 15€ (εκπτωτικό)

Περισσότερα εδώ

Online αγορά εδώ

Για την Ιστορία

ΙΓΚΟΡ ΣΤΡΑΒΙΝΣΚΥ (1882 – 1971)

Η Ιεροτελεστία της Άνοιξης

1.      Πρώτο μέρος: Η λατρεία της Γης

2.      Δεύτερο μέρος: Η θυσία

«Η Ιεροτελεστία της Άνοιξης λειτουργεί ως σημείο αναφοράς για όλους, όσοι αναζητούν την ημερομηνία γέννησης της λεγόμενης σύγχρονης μουσικής. Ένα έργο-μανιφέστο, με παρόμοιο τρόπο και για παρόμοιους λόγους με τις Δεσποινίδες της Αβινιόν του Πικάσο, δεν έχει πάψει να προξενεί αρχικά πολεμική, κατόπιν εγκώμια και τέλος την απαραίτητη διαφώτιση.» Αυτά γράφει ο Πιερ Μπουλέζ για το τρίτο κατά σειρά μπαλέτο, που ο Στραβίνσκυ συνέθεσε μεταξύ των ετών 1911 – 1913 για τα θρυλικά Ρωσικά Μπαλέτα του ιμπρεσάριου Σεργκέι Ντιάγκιλεφ. Η πρεμιέρα της Ιεροτελεστίας της Άνοιξης αποτέλεσε ίσως το μεγαλύτερο σκάνδαλο στην ιστορία της μουσικής. Ήδη από την αρχή του μπαλέτου ο κόσμος άρχισε να γίνεται όλο και πιο ανήσυχος και σύντομα όλο το θέατρο, σε έναν παροξυσμό οργής «έμοιαζε σαν να σείεται από σεισμό». Ο Νιζίνσκυ από τα παρασκήνια προσπαθούσε να εμψυχώσει τους χορευτές και τους φώναζε οδηγίες, ο Ντιάγκιλεφ αναβόσβηνε τα φώτα της αίθουσας σε μία απέλπιδα προσπάθεια να ηρεμήσει το κοινό και μόνο ο Μοντέ συνέχιζε να διευθύνει ατάραχος –φαινομενικά τουλάχιστον. Ωστόσο, η αλήθεια είναι πως η ένταση δεν προκλήθηκε τόσο από τη μουσική του Στραβίνσκυ όσο από άλλους παράγοντες: το παρισινό κοινό κυρίως ενοχλήθηκε από τη χορογραφία του Νιζίνσκυ. Επιπλέον, υπάρχουν σοβαρές υπόνοιες –ή μάλλον ενδείξεις- πως ο Ντιάγκιλεφ, γνώστης των περίεργων κανόνων της δημοσιότητας, είχε προκαλέσει ο ίδιος το σκάνδαλο. Σε κάθε περίπτωση, αυτό που είναι αδιαμφισβήτητο, είναι η τεράστια αξία της μουσικής της Ιεροτελεστίας, που αν και πια δεν εκπλήσσει ως πρωτοποριακή, δεν έχει ωστόσο χάσει και για τον σημερινό ακροατή τίποτα από την συγκλονιστική της δύναμη και μυσταγωγία. Τα κύρια στοιχεία της γραφής είναι οι έντονες διαφωνίες και η κυριαρχία του ρυθμικού στοιχείου, ενίοτε κατά τρόπο βίαιο, όπως ταιριάζει στο ίδιο το θέμα του μπαλέτου. Σε όλο το έργο κανείς συναντά πληθώρα χαρακτηριστικών ρυθμικών σχημάτων που συνυπάρχουν και συγκρούονται δημιουργώντας μίας ένταση πρωτοφανή για τα μουσικά δεδομένα της εποχής, που διαχρονικά κόβει την ανάσα. Η ενορχήστρωση αξιοποιεί μοναδικά τα διαφορετικά ορχηστρικά ηχοχρώματα για να εκφράσει την αμείλικτη αρχέγονη τελετουργία της ανθρωποθυσίας με τρόπο ωμά ρεαλιστικό αλλά παράλληλα και τις αναζωογονητικές δυνάμεις της Άνοιξης με τρόπο εκστατικό.

ΛΟΥΝΤΒΙΧ ΒΑΝ ΜΠΕΤΟΒΕΝ (1770 – 1827)

Κοντσέρτο για πιάνο και ορχήστρα αρ.4 σε σολ μείζονα, έργο 58

1.      Allegro moderato

2.      Andante con moto

3.      Rondo. Vivace

Στις 22 Δεκεμβρίου 1808 το βιεννέζικο κοινό παρακολούθησε μία ιστορική συναυλία με έργα του Μπετόβεν στο Theater an der Wien. Η συναυλία διήρκεσε περίπου τέσσερις ώρες και σε αυτήν παρουσιάστηκαν, μεταξύ άλλων, τρία μέρη από τη Λειτουργία σε ντο μείζονα, η άρια κοντσέρτου «Ah!Perfido» και σε πρώτη εκτέλεση η Πέμπτη και η Έκτη Συμφωνία, το Τέταρτο Κοντσέρτο για πιάνο και η Φαντασία για πιάνο, ορχήστρα και χορωδία, η οποία έκλεισε πανηγυρικά τη βραδιά. Ο ίδιος ο συνθέτης ήταν σολίστ στο Κοντσέρτο και στη Φαντασία κάνοντας έτσι την τελευταία του δημόσια εμφάνισή ως πιανίστας. Η σύνθεση του Κοντσέρτου, που τοποθετείται κατά προσέγγιση στα έτη 1805-1806, έγινε μέσα σε περίοδο εκρηκτικής δημιουργικότητας, κατά την οποία ο Μπετόβεν έγραψε μερικά από τα μεγαλύτερα έργα του. Σχεδόν ταυτόχρονα με το Κοντσέρτο εργαζόταν πάνω στην περίφημη Πέμπτη Συμφωνία και ίσως δεν είναι τυχαίο ότι το τόσο χαρακτηριστικό μοτίβο της Συμφωνίας (τρεις σύντομες νότες ακολουθούμενες από μία τονιζόμενη) εμφανίζεται και στο πρώτο μέρος του Κοντσέρτου, αν και με εντελώς διαφορετικό χαρακτήρα. Το Τέταρτο Κοντσέρτο διαφοροποιείται από τα υπόλοιπα κοντσέρτα για πιάνο του Μπετόβεν εκπέμποντας βαθιά εσωτερικότητα και κατασταλαγμένη γαλήνη. Το στοιχείο της δεξιοτεχνίας, αν και πανταχού παρόν, τίθεται απόλυτα στην υπηρεσία ενός οράματος μεγαλείου και μίας στοχαστικής διάθεσης. Η εξωστρεφής λάμψη και η δραματικότητα, που διέπουν το μπετοβενικό έργο στο σύνολό του, δίνουν εδώ τη θέση τους στην ολύμπια ποιητικότητα, ενώ η σχέση του πιανίστα με την ορχήστρα δεν είναι τόσο συγκρουσιακή όσο διαλογική.

Κείμενα «για την Ιστορία»: Τίτος Γουβέλης