Πανεπιστημιακοί / H ανάπτυξη της πολεμικής βιομηχανίας σκοτώνει και την έρευνα

«Η ενίσχυση της πολεμικής βιομηχανίας έχει ως πρώτα θύματα την ειρήνη, το κοινωνικό κράτος και την ακαδημαϊκή έρευνα», τονίζει σε ανακοίνωση της η Συσπείρωση Πανεπιστημιακών, που συγκεντρώνει ένα σημαντικό μέρος της ακαδημαϊκής- ερευνητικής κοινότητας στην Ελλάδα.

Στην ανακοίνωση τους που ακολουθεί αναφέρονται στις εξελίξεις με το ερευνητικό πρόγραμμα HORIZON, που απειλείται επίσης:

«Η ανανέωση του προγράμματος HORIZON αναδεικνύεται σε πεδίο σύγκρουσης για την ΕΕ και την ευρωπαϊκή επιστημονική κοινότητα. Οι προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την επόμενη δημοσιονομική περίοδο στοχεύουν στην άκριτη ενσωμάτωση του επόμενου Προγράμματος-Πλαισίου για την Έρευνα και την Καινοτομία (10th Research Framework Programme) σε ένα νέο γιγαντιαίο Ταμείο Ανταγωνιστικότητας από το 2028 και μετά.

Η υπαγωγή της έρευνας σε έναν υπερσυγκεντρωτικό φορέα θα υποβαθμίσει την ορατότητα, το αποτύπωμα, την αυτοτελή στρατηγική στόχευση αλλά και τη διαχειριστική διαφάνεια των κονδυλίων έρευνας εντάσσοντας τα σε μια κολοσσιαίων διαστάσεων χρηματοδοτική χοάνη στην οποία η έρευνα θα διαγκωνιστεί με πολλές άλλες προτεραιότητες, και τελικά θα υποβαθμιστεί.

Η επιλογή αυτή ευνοεί βραχυπρόθεσμα οικονομικά συμφέροντα – με πρόσχημα την «αυτονόμηση και τόνωση της Ευρωπαϊκής οικονομίας» και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας συγκεκριμένων τομέων της ευρωπαϊκής βιομηχανίας – έναντι της μεσοπρόθεσμης και μακροπρόθεσμης πρωτοποριακής ακαδημαϊκής έρευνας και καινοτομίας.

Ως αποτέλεσμα θα μειωθεί δραματικά η δυνατότητα χρηματοδότησης της έρευνας των πανεπιστημίων και δημόσιων ερευνητικών κέντρων. Η απόφαση αυτή έρχεται σε μια περίοδο που η ΕΕ σχεδιάζει να δαπανήσει αμύθητα ποσά σε δαπάνες που αποσκοπούν να ενισχύσουν την ευρωπαϊκή πολεμική βιομηχανία αυξάνοντας έτσι και τις προοπτικές μιας πολεμικής σύγκρουσης.

Ο κυρίαρχος προσανατολισμός της ευρωπαϊκής οικονομίας προς την ενίσχυση της πολεμικής βιομηχανίας έχει ως πρώτα θύματα την ειρήνη, τη χρηματοδότηση των θεσμών του κοινωνικού κράτους και την ακαδημαϊκή έρευνα.

Οι διαφαινόμενες προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δεν φαίνεται – ευτυχώς – προς το παρόν να συμβαδίζουν ούτε με τις απόψεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (βλ. την πρόσφατη έκθεση Ehler που εγκρίθηκε με πολύ μεγάλη πλειοψηφία από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο) ούτε και με αυτές των κρατών-μελών (βλ. τη Διακήρυξη της Βαρσοβίας που υπέγραψαν στις 11 Μαρτίου και οι 27 Υπουργοί αρμόδιοι για την Έρευνα και την Καινοτομία).

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και οι 27 αρμόδιοι Υπουργοί τονίζουν την ανάγκη διατήρησης του Προγράμματος-Πλαισίου για την Έρευνα και την Καινοτομία καθότι προωθεί λύσεις τόσο για τις βραχυπρόθεσμες όσο και για τις μακροχρόνιες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ευρώπη. Υπάρχουν και επιπλέον πληροφορίες που δείχνουν ότι οι προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δεν βρίσκουν σύμφωνες αρκετές από τις υπηρεσίες στο εσωτερικό της ΕΕ.

Στη διαβούλευση που συνεχίζεται για το μέλλον του προγράμματος χρηματοδότησης της έρευνας στην ΕΕ έχουν τοποθετηθεί αρνητικά με επιστολή τους η Ευρωπαϊκή Ένωση Πανεπιστημίων, η ομάδα Πανεπιστημίων LERU και άλλες συνομοσπονδίες Πανεπιστημίων της Ευρώπης (The Guild, CESAER, Coimbra Group, KU Leuven Association, Russell Group, Swissuniversities, TU9 – German Universities of Technology, UNICA Network, Yerun,κ.α.).

Στην επιστολή τους προς την τετράδα των επικεφαλής της ΕΕ επισημαίνουν την ανάγκη διασφάλισης της συνέχισης του αυτοτελούς προϋπολογισμού για την έρευνα και την καινοτομία έναντι της υπαγωγής του σε ένα γιγαντιαίο Ταμείο Ανταγωνιστικότητας. Η εν λόγω επιστολή έχει μέχρι σήμερα συγκεντρώσει 170 υπογραφές πρυτάνεων ευρωπαϊκών πανεπιστημίων. Εντύπωση προκαλεί η απουσία υπογραφών από πρυτάνεις πανεπιστημίων της χώρας μας.

Η ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΩΝ υποστηρίζει

• Την επαναφορά ενός ξεχωριστού χαρτοφυλακίου Επιτρόπου της ΕΕ για θέματα έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης.
• Την αύξηση του προϋπολογισμού για το 10ο Πρόγραμμα-Πλαίσιο Έρευνας σε ποσά τουλάχιστον διπλάσια από την τρέχουσα χρηματοδότηση, σύμφωνα με τις μελέτες που έχουν κατατεθεί στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
• Τη διατήρηση και ενίσχυση της χρηματοδότησης στη συνεργατική και διεπιστημονική έρευνα μεταξύ ομάδων από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, σε τομείς κρίσιμους για τις ευρωπαϊκές κοινωνίες και οικονομίες αναφορικά με την αντιμετώπιση των κοινωνικών και περιφερειακών ανισοτήτων, την περιβαλλοντική κρίση, τη δημόσια υγεία και τη διεύρυνση του κράτους πρόνοιας.
• Τη χρηματοδότηση της έρευνας σε όλους ανεξαιρέτως τους επιστημονικούς κλάδους.
• Την έμπρακτη περαιτέρω διεύρυνση της ελεύθερης πρόσβασης στα αποτελέσματα ερευνητικών προγραμμάτων που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ.
• Την ενίσχυση της κινητικότητας των νέων ερευνητών εντός της ΕΕ, ενίσχυση συνεργατικών ερευνητικών εγχειρημάτων, θεσμοθέτηση ενός αυτόνομου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας των δράσεων Marie Sklodowska-Curie, ενίσχυση των συνεργασιών με πανεπιστήμια άλλων ευρωπαϊκών χωρών (Ηνωμένο Βασίλειο, Ελβετία).

Η ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΩΝ καλεί

• Την ΠΟΣΔΕΠ να διαμορφώσει προτάσεις για τη χρηματοδότησης της έρευνας στην ΕΕ βάσει των ανωτέρω επισημάνσεων και σε συνεργασία με την Ένωση Ελλήνων Ερευνητών.
• Τις πρυτανικές αρχές και τη Σύνοδο Πρυτάνεων να τοποθετηθούν δημοσίως ως προς το μέλλον της χρηματοδότησης της έρευνας εντός της ΕΕ, όπως έκαναν οι πρυτανικές αρχές πολλών άλλων ευρωπαϊκών πανεπιστημίων.
• Τους Έλληνες ευρωβουλευτές να αντιταχθούν στην υπαγωγή της χρηματοδότησης της έρευνας στο προτεινόμενο Ταμείο Ανταγωνιστικότητας και να υποστηρίξουν τη διεύρυνση και τον επαναπροσδιορισμό της ευρωπαϊκής ερευνητικής χρηματοδότησης βάσει των ανωτέρω επισημάνσεων.
• Την Ελληνική Κυβέρνηση να προβεί στις ενέργειες εκείνες που θα προστατεύσουν την αυτόνομη και διακριτή χρηματοδότηση της έρευνας στην ΕΕ, αποτρέποντας ενέργειες που στοχεύουν στον υποβιβασμό της σε έναν απλό, μεταξύ πολλών άλλων, επιμέρους στόχο ενός υπερσυγκεντρωτικού χρηματοδοτικού εργαλείου».