Αποβολή ή υποχρεωτική κοινωνική εργασία στα σχολεία; |

Βενετία Καπαχτή PhD, Post doc, Διευθύντρια του Γυμνασίου Πανοράματος

Με αφορμή τη δημοσίευση της επιστολής του  αξιότιμου συναδέλφου κ. Καλαϊτζίδη αλλά  και τις προτάσεις που ανακοινώθηκαν από τη Συμβουλευτική επιτροπή του Πρωθυπουργού σχετικά με  την αντικατάσταση της αποβολής από την υποχρεωτική κοινωνική εργασία, καταθέτω κάποιες απόψεις, οι οποίες αποτελούν απόρροια τόσο της πολύχρονης εμπειρίας μου από τη θέση της διευθύντριας σχολικής μονάδας όσο και του επιστημονικού μου υποβάθρου.

Η αποβολή  αποτελεί μια έντονη και άμεση συνέπεια της παραβατικής συμπεριφοράς στο σχολείο, που μπορεί να δράσει αποτρεπτικά σε μαθητές που σκέπτονται να παραβιάσουν τον κανονισμό του σχολείου και να υπονομεύσουν με τη στάση τους κοινωνικούς θεσμούς, στέλνοντας με σαφήνεια το μήνυμα  ότι  αφενός   ο σεβασμός και η υπακοή στους συμφωνημένους  νόμους και κανόνες είναι απαραίτητα στοιχεία για την εύρυθμη λειτουργία του σχολείου και της κοινωνίας γενικότερα και αναδεικνύοντας αφετέρου την έννοια της προσωπικής ευθύνης, αφού  ο μαθητής συνειδητοποιεί πως είναι υπεύθυνος για την όποια παραβατικότητά του, στοιχείο που η κοινωνική εργασία δεν τονίζει στον επιθυμητό βαθμό.

Η θέσπιση της  κοινωνικής εργασίας, αν και δεν ορίζεται μ΄αυτόν τον τρόπο  στην  τελευταία υπουργική απόφαση για τις ποινές(102791/ΓΔ4/11 Σεπτεμβρίου αρθ. 28-29), αποτελεί  ένα από τα παιδαγωγικά μέτρα, το οποίο μπορεί να μην οροθετείται και περιγράφεται, αλλά υλοποιείται, με ανάθεση από τον Διευθυντή/ντρια  της σχολικής μονάδας και τον Σύλλογο Διδασκόντων.  

Η καθαριότητα των θρανίων, η συγκομιδή σκουπιδιών της αυλής και η βαφή των τοίχων από μαθητές/τριες με αποκλίνουσα συμπεριφορά, αποτελεί ένα από τα παιδαγωγικά μέτρα που εφαρμόζεται ήδη σε πολλά σχολεία.

Όμως, ας σκεφτούμε πως οποιαδήποτε περαιτέρω εφαρμογή κοινωνικής εργασίας απαιτεί επιστασία  των μαθητών/τριών με παραβατική συμπεριφορά, καθώς μπορεί να εγκυμονεί κινδύνους για την σωματική ακεραιότητα των ίδιων αλλά και των συμμαθητών τους. Πόσο πρακτικά εφαρμόσιμη μπορεί να είναι η επιστασία αυτή; 

Ως εκ τούτου, προτείνεται η εφαρμογή των παραπάνω μέτρων κατά περίπτωση.  Η ικανότητα διάκρισης εφαρμογής της μιας ή της άλλης  επιλογής θα ήταν προτιμότερη. 

Αποκλειστικά υπεύθυνοι για την εκάστοτε επιλογή( της αποβολής ή της παροχής κοινωνικής εργασίας ως ποινή ) θα πρέπει να είναι η Διεύθυνση της σχολικής μονάδας και ο Σύλλογος Διδασκόντων, οι οποίοι έχουν άμεση εποπτεία και αντίληψη όχι μόνο των συμβάντων στη σχολική μονάδα, αλλά και της ιδιοσυγκρασίας των μαθητών-φορέων παραβατικών συμπεριφορών. 

Συνεκτιμούν έτσι τις ιδιαιτερότητες του/της μαθητή/τριας, τη σοβαρότητα και τη συχνότητα της παραβατικής συμπεριφοράς, τις δυνατότητες που παρέχονται στην σχολική μονάδα για την εφαρμογή της κοινωνικής εργασίας και αποφασίζουν για την εφαρμογή του κατάλληλου μέτρου. 

Τέλος, υιοθετώντας την οριζόντια επιβολή  της  υποχρεωτικής κοινωνικής εργασίας, μιας ομοιόμορφης πολιτικής,  τυποποιημένης φόρμας σε όλες τις σχολικές μονάδες, ακυρώνεται η προώθηση της αυτονομίας της σχολικής μονάδας, σύμφωνα με την οποία  η επίγνωση των ιδιαιτεροτήτων κάθε σχολικής μονάδας είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την λήψη των εκάστοτε κατάλληλων αποφάσεων.