Το αγέρωχο δέντρο που ακμάζει όταν χτυπηθεί από κεραυνό

Το να περνάει μέσα από το σώμα σου ηλεκτρικό ρεύμα εκατομμυρίων βολτ δεν ακούγεται ιδιαίτερα υγιεινή δραστηριότητα. Υπάρχει όμως ένα δέντρο για το οποίο οι ηλεκτροπληξίες είναι πάντα ευπρόσδεκτες.

Το αλμέντρο (Dipteryx oleifera), δέντρο που ζει στις ζούγκλες της Κεντρικής Αμερικής, όχι απλά αντέχει τα χτυπήματα των κεραυνών αλλά επιπλέον δείχνει να ακμάζει, διαπιστώνει νέα μελέτη. Τα χτυπήματα το αφήνουν αλώβητο, σκοτώνουν όμως τη γύρω βλάστηση και μειώνουν έτσι τον ανταγωνισμό,

Το περίεργο είδος δεν αποκλείεται μάλιστα να έχει εξελιχθεί να λειτουργεί ως αλεξικέραυνο, λένε οι ερευνητές.

Το 2015, ο οικολόγος Ίβαν Γκόρα του Ινστιτούτου Μελέτης Οικοσυστημάτων «Κόρα» παρατήρησε ένα αλμέντρο που έδειχνε να είχε μείνει ανέπαφο από έναν κεραυνό που έκαψε τα αναρριχώμενα φυτά στα κλαδιά του και σκότωσε 12 γειτονικά δέντρα.

«Ήταν απίστευτο να βλέπεις δέντρα να χτυπιούνται από κεραυνούς χωρίς συνέπειες» σχολίασε ο ερευνητής.

Η μελέτη πραγματοποιήθηκε στο νησί Μπάρο Κολοράντο του Παναμά και βασίστηκε σε ένα δίκτυο καμερών και ηλεκτρομαγνητικών αισθητήρων που επιτρέπουν τον εντοπισμό κεραυνών με ακρίβεια 30 μέτρων.

Από το 2014 έως το 2019, ο Γκόρα και οι συνεργάτες του κατέγραψαν τις ζημιές από συνολικά 94 κεραυνούς. Έπειτα από κάθε χτύπημα, οι ερευνητές παρακολουθούσαν από κοντά την υγεία των δέντρων για δύο με έξι χρόνια.

To αλμέντρο ξεχωρίζει στις ζούγκλες της Κεντρικής Αμερικής χάρη στο ανάστημα και τα μοβ άνθη του (Evan Gora / Cary Institute of Ecosystem Studies)

Και τα εννέα κεραυνοβολημένα αλμέντρο της μελέτης επέζησαν χωρίς σοβαρά προβλήματα, ενώ τα υπόλοιπα δέντρα έχασαν 5,7 φορές περισσότερα φύλλα και το 64% νεκρώθηκε εντός δύο ετών, αναφέρει η ερευνητική ομάδα στην επιθεώεηση New Phytologist.

Η ανάλυση έδειξε επίσης ότι κάθε κεραυνός που πέφτει σε αλμέντρο καταστρέφει κατά μέσο όρο 9,2 άλλα δέντρα, καθώς το ηλεκτρικό ρεύμα περνά στους γείτονες μέσω κλαδιών που αγγίζουν το ένα το άλλο, ή διασχίζει απευθείας τα μικρά κενά μεταξύ των δέντρων.

Επιπλέον, οι κεραυνοί μείωναν κατά 78% τα αναρριχώμενα φυτά που μεγαλώνουν πάνω στα αλμέντρο και περιόριζαν την έκθεσή τους στο φως.

Χρησιμοποιώντας στατιστικά δεδομένα για τους θανάτους δέντρων τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες, οι ερευνητές υπολόγισαν ότι τα αιωνόβια αλμέντρο είναι 48% λιγότερο πιθανό να νεκρωθούν, πιθανότατα λόγω της αντοχής τους στους κεραυνούς.

Έρευνες με drone έδειξαν επίσης ότι τα αλμέντρο είναι κατά μέσο όρο τέσσερα μέτρα ψηλότερα από τα δέντρα γύρω τους, πιθανώς επειδή οι κεραυνοί σκότωσαν τους ψηλότερους γείτονές τους.

Τα αλμέντρο φαίνεται μάλιστα ότι προσελκύουν τους κεραυνούς, καθώς σύμφωνα με τους υπολογισμούς της μελέτης είναι 68% πιθανότερο να κεραυνοβοληθουν σε σχέση με άλλα είδη δέντρων.

Ο λόγος παραμένει ασαφής, ωστόσο προηγούμενη μελέτη της ερευνητικής ομάδας έδειχνε ότι το συγκεκριμένο δέντρο παρουσιάζει υψηλότερη ηλεκτρική αγωγιμότητα σε σχέση με άλλα είδη, πιθανώς λόγω ιδιαιτεροτήτων στα αγγεία που μεταφέρουν νερό από τις ρίζες.

Αυτό σημαίνει ότι ο κορμός θερμαίνεται λιγότερο σε περίπτωση ηλεκτρικής εκκένωσης.

Επόμενος στόχος της ομάδας είναι να εξετάσει δομικά ή άλλα χαρακτηριστικά του δέντρου που το καθιστούν ανθεκτικό στα ηλεκτροσόκ.

Και, σύμφωνα με τον Γκόρα, υπάρχουν ήδη ενδείξεις ότι οι κεραυνοί ωφελούν και άλλα είδη τροπικών δέντρων.