Πειραματικές θεραπείες mRNA αντιμετωπίζουν δύο μείζονες αιτίες θανάτου

Δύο παθήσεις που προκαλούν κάθε χρόνο εκατομμύρια θανάτους, η αθηροσκλήρυνση και η αναπνευστική ανεπάρκεια λόγω λοιμώξεων όπως η γρίπη, θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν με νανοσωματίδια που περιέχουν mRNA, υπόσχονται προκαταρκτικές μελέτες.

Οι δύο παθήσεις μοιάζουν εντελώς διαφορετικές, στην πραγματικότητα όμως έχουν το ίδιο αίτιο, τη φλεγμονή των ενδοθηλιακών κυττάρων που περιβάλλουν τα αγγεία, η οποία με τη σειρά της επηρεάζει τη λειτουργία ορισμένων γονιδίων που απαιτούνται για την υγιή λειτουργία των ιστών.

Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Σικάγο πακέταραν τα μόρια mRNA μέσα σε νανοσωματίδια λιπιδίων, παρόμοια με τα νανοσωματίδια που χρησιμοποιούνται στα εμβόλια mRNA κατά της Covid-19.

Το mRNA της ενέσιμης θεραπείας αναγκάζει τα κύτταρα να συνθέσουν πρωτεΐνες των οποίων η παραγωγή μειώνεται λόγω φλεγμονής, ανέφερε η ερευνητική ομάδα σε συνέδριο της Αμερικανικής Εταιρείας Χημείας την περασμένη εβδομάδα. Η μελέτη έχει επίσης έχει αναρτηθεί ως προδημοσίευση στο αποθετήριο BioRxiv.

Τα προκαταρκτικά αποτελέσματα «είναι πολύ ενδιαφέρονται και υποσχόμενα» σχολίασε στο περιοδικό Science ο Γουόν Χιουκ Σου του Πανεπιστημίου του Χάμπσαϊρ, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη αλλά οργάνωσε την παρουσίασή της στο συνέδριο.

Στην περίπτωση της αθηροσκλύρυνσης, η θεραπεία βάζει στο στόχαστρο  το γονίδιο της πρωτεΐνης PLP3 που εμπλέκεται στον μεταβολισμό των λιπιδίων. Η έκφραση του γονιδίου μειώνεται όταν υπάρχει φλεγμονή, με αποτέλεσμα να επιταχύνεται η συσσώρευση λιπαρών αποθέσεων που μπλοκάρουν τα αγγεία και μπορούν να οδηγήσουν σε έμφραγμα ή εγκεφαλικό.

Στην περίπτωση της αναπνευστικής ανεπάρκειας λόγω λοίμωξης, τα νανοσωματίδια αυξάνουν τη σύνθεση της πρωτεΐνης KLF2, η οποία ρυθμίζει τη λειτουργία μιας σειράς γονιδίων που επηρεάζονται από τη φλεγμονή. Η δυσλειτουργία προκαλεί διαρροές από τα τριχοειδή αγγεία των πνευμόνων, οι οποίες μπορούν να προκαλέσουν θάνατο λόγω ελλιπούς οξυγόνωσης του αίματος.

Για να εμποδίσουν την είσοδο των νανοσωματιδίων σε υγιή κύτταρα, οι ερευνητές συνέδεσαν τα νανοσωματίδια με μια μικρή πρωτεΐνη που αναγνωρίζει έναν υποδοχέα ο οποίος εμφανίζεται στην επιφάνεια των ενδοθηλιακών κυττάρων μόνο όταν υπάρχει φλεγμονή.

Όταν χορηγήθηκαν σε ποντίκια μολυσμένα από τον ιό Η5Ν1 της γρίπης, η πειραματική θεραπεία περιόρισε τις βλάβες στους πνεύμονες και μείωσε στο ήμισυ δείκτες που προβλέπουν τη σοβαρότητα της αναπνευστικής ανεπάρκειας.

Στις δοκιμές για την αθηροσκλήρυνση, τα νανοσωματίδια μείωσαν κατά 83% την αγγειακή φλεγμονή στα ποντίκια, ενώ η αθηρωματική πλάκα σταθεροποιήθηκε και ήταν λιγότερο πιθανό να αποκολληθεί και να αποφράξει αγγεία.

Παραμένει πάντως ασαφές αν οι πειραματικές θεραπείες θα δώσουν τα ίδια αποτελεσματα στον άνθρωπο. Το RNA μπορεί να προκαλέσει αντιδράσεις του ανοσοποιητικού συστήματος όταν χορηγείται σε μεγάλες δόσεις, ωστόσο οι ερευνητές ελπίζουν να αποφύγουν το πρόβλημα μοιράζοντας τη δόση σε μια σειρά ενέσεων.