Είναι η Grokipedia το εγκυκλοπαιδικό εργαλείο προπαγάνδας του Ελον Μασκ;

Η Grokipedia, η online εγκυκλοπαίδεια που δημιούργησε η εταιρεία τεχνητής νοημοσύνης του Ελον Μασκ ως ανταγωνιστική της Wikipedia, ξεκίνησε τη λειτουργία της και αυτό που πολλοί φοβόντουσαν ότι θα συμβεί φαίνεται να εξελίσσεται. Διακεκριμένος ακαδημαϊκός καταγγέλλει ότι η εγκυκλοπαίδεια παράγει ψευδή αποτελέσματα τα οποία αντανακλούν τις πολιτικές απόψεις του Μασκ.

Ο διακεκριμένος Βρετανός ιστορικός σερ Ρίτσαρντ Έβανς είχε συντάξει τρεις εκθέσεις ως εμπειρογνώμονας μάρτυρας για τη δίκη δυσφήμησης που αφορούσε τον αρνητή του Ολοκαυτώματος Ντέιβιντ Ίρβινγκ, είχε εκπονήσει διδακτορική διατριβή υπό την επίβλεψη του Θεόδωρου Ζέλντιν, διαδέχθηκε τον Ντέιβιντ Κάνατιν ως καθηγητής Ιστορίας στο Κέιμπριτζ,  θέση που θεσπίστηκε από τον Ερρίκο Η΄ και είχε επιβλέψει διατριβές για την κοινωνική πολιτική του Μπίσμαρκ. Αυτά ήταν μερικά από όσα μπορούσε κανείς να μάθει από τη Grokipedia, την εγκυκλοπαίδεια που βασίζεται στην τεχνητή νοημοσύνη που αναπτύσσει η εταιρεία xAI.

Το πρόβλημα ήταν ότι, όπως ανακάλυψε ο καθηγητής Έβανς όταν μπήκε να ελέγξει το δικό του λήμμα, όλα αυτά τα στοιχεία ήταν ψευδή. Ήταν μέρος μιας ταραχώδους αρχής για την τελευταία ανθρώπινη προσπάθεια να συγκεντρωθεί «το σύνολο της ανθρώπινης γνώσης» ή, όπως το έθεσε ο Μασκ, να δημιουργηθεί ένα σύγγραμμα με «την αλήθεια, όλη την αλήθεια και τίποτα άλλο εκτός από την αλήθεια» — όλα αποκαλυμμένα μέσω της «μαγείας» του μοντέλου τεχνητής νοημοσύνης Grok της xAI.

Όταν o Μασκ έδωσε το πράσινο φως για να ενεργοποιηθεί η Grokipedia πριν από λίγες μέρες είπε ότι ήταν «καλύτερη από τη Wikipedia» ή «Wokepedia», όπως την αποκαλούν οι υποστηρικτές του, θεωρώντας ότι η γνωστή διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια αντικατοπτρίζει συχνά «αριστερές προκαταλήψεις». Ένα μήνυμα στο X (Twitter) αποτύπωσε το κλίμα θριάμβου ανάμεσα στους θαυμαστές του Μασκ: «Ο Έλον μόλις σκότωσε τη Wikipedia. Καιρός ήταν.»

Ωστόσο, οι χρήστες διαπίστωσαν ότι η Grokipedia αντέγραφε μεγάλα αποσπάσματα από τη Wikipedia περιείχε πολλά πραγματολογικά λάθη και προωθούσε τις δεξιόστροφες πολιτικές θέσεις του Μασκ. Ο Μασκ δήλωσε τόσο ενθουσιασμένος με τη νέα του εγκυκλοπαίδεια που σχεδιάζει να τοποθετήσει τη “συνολική συλλογή της γνώσης” σε κάποιο μηχανισμό και να τοποθετήσει αντίγραφα σε τροχιά, στη Σελήνη και στον Άρη, για να τη διασώσει για το μέλλον.

Ο Έβανς, ωστόσο, διαπίστωσε ότι η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης από τον Μασκ για την επαλήθευση των γεγονότων παρουσίαζε πολύ πιο γήινα προβλήματα. «Οι αναρτήσεις σε διαδικτυακά φόρουμ αντιμετωπίζονται ως ισάξιες με σοβαρές ακαδημαϊκές μελέτες», δήλωσε στον Guardian ο Έβανς, ειδικός στο Γ΄ Ράιχ, προσκλήθηκε να δοκιμάσει τη Grokipedia. «Η τεχνητή νοημοσύνη απλώς ρουφάει τα πάντα αδιάκριτα».

Ο Έβανς σημείωσε ότι το λήμμα για τον Άλμπερτ Σπέερ, τον αρχιτέκτονα του Χίτλερ και υπουργό εξοπλισμών, αναπαρήγαγε ψέματα και παραποιήσεις που είχε διαδώσει ο ίδιος ο Σπέερ, παρά το γεγονός ότι είχαν διορθωθεί σε βιογραφία του 2017 που είχε βραβευτεί. Επίσης, το λήμμα για τον Μαρξιστή ιστορικό Έρικ Χόμπσμπαουμ, του οποίου ο Έβανς έχει γράψει τη βιογραφία, ισχυριζόταν εσφαλμένα ότι είχε βιώσει τον υπερπληθωρισμό στη Γερμανία το 1923, ότι υπηρέτησε ως αξιωματικός στο Βασιλικό Σώμα Διαβιβάσεων και δεν ανέφερε ότι ήταν παντρεμένος δύο φορές.

Η σύγκρουση

Σύμφωνα με τον Ντέιβιντ Λάρσον Χάιντενμπλαντ, αναπληρωτή διευθυντή του Κέντρου Ιστορίας της Γνώσης του Πανεπιστημίου Lund στη Σουηδία το πρόβλημα ήταν μια σύγκρουση πολιτισμών γνώσης.

«Ζούμε σε μια εποχή όπου αυξάνεται η πίστη ότι η αλγοριθμική συγκέντρωση πληροφοριών είναι πιο αξιόπιστη από τη γνώση που βασίζεται στην ανθρώπινη κρίση. Η νοοτροπία της Σίλικον Βάλει διαφέρει ριζικά από την παραδοσιακή επιστημονική προσέγγιση. Στον κόσμο της τεχνολογίας, τα λάθη θεωρούνται “χαρακτηριστικό”, όχι “πρόβλημα”. Αντίθετα, στην ακαδημαϊκή κοινότητα η γνώση βασίζεται στην εμπιστοσύνη που χτίζεται με τον χρόνο και στην επίγνωση ότι κανείς δεν γνωρίζει τα πάντα. Αυτές είναι οι πραγματικές διαδικασίες γνώσης.»

Η Grokipedia συνεχίζει μια παράδοση αιώνων εγκυκλοπαιδισμού από τους κινεζικούς κυλίνδρους Yongle του 15ου αιώνα έως τη Γαλλική Εγκυκλοπαίδεια του Διαφωτισμού, και αργότερα τη Βρετανική Εγκυκλοπαίδεια και τη διαδικτυακή Wikipedia από το 2001. Ωστόσο, η Grokipedia είναι η πρώτη εγκυκλοπαίδεια που δημιουργείται κυρίως από τεχνητή νοημοσύνη, εγείροντας ένα κρίσιμο ερώτημα: Ποιος ελέγχει την αλήθεια, όταν η “πένα” βρίσκεται στα χέρια των ισχυρών που χειρίζονται τα συστήματα ΑΙ;

«Αν είναι ο Μασκ αυτός που το κάνει, φοβάμαι την πολιτική χειραγώγηση. Κάποιοι αναγνώστες μπορεί να καταλάβουν τη μεροληψία, αλλά άλλοι ίσως να μην την αντιληφθούν. Η ανωνυμία πολλών λημμάτων δίνει συχνά μια ψευδαίσθηση αυθεντίας που δεν θα έπρεπε να έχει», δήλωσε ο πολιτισμικός ιστορικός Πίτερ Μπερκ, ομότιμος καθηγητής στο Emmanuel College του Κέιμπριτζ, που το 2000 έγραψε το A Social History of Knowledge για την ιστορία της γνώσης από την εποχή του Γουτεμβέργιου.

Ο Άντριου Ντάντφιλντ, επικεφαλής τεχνητής νοημοσύνης στην Full Fact, μια βρετανική οργάνωση ελέγχου γεγονότων, προειδοποίησε:

«Πρέπει να εξετάσουμε σοβαρά αν μια εγκυκλοπαίδεια που δημιουργείται από ΑΙ — ένα αντίγραφο της πραγματικότητας φιλτραρισμένο από αλγορίθμους — είναι πράγματι καλύτερη από ό,τι είχαμε μέχρι τώρα. Δεν προσφέρει την ίδια διαφάνεια, αλλά ζητά την ίδια εμπιστοσύνη. Δεν είναι σαφές σε ποιο βαθμό εμπλέκεται το ανθρώπινο χέρι, πόσο περιεχόμενο έχει παραχθεί από ΑΙ και σε ποια δεδομένα έχει εκπαιδευτεί. Είναι δύσκολο να εμπιστευτείς κάτι όταν δεν βλέπεις πώς λαμβάνονται οι αποφάσεις»

Naftemporiki.gr με πληροφορίες από Guardian