Tvxs συνέντευξη / «Free words: A poet from Gaza» – Γιατί έκανα ντοκιμαντέρ ακολουθώντας έναν ποιητή από τη Γάζα

Ποια ποίηση χωράει στη φρίκη μιας γενοκτονίας; Τι έχει να μας πει ένας ποιητής από την Παλαιστίνη σήμερα; Τι είναι αυτό που ωθεί τον άνθρωπο να στρέφει το βλέμμα στη ζωή την ώρα που ο θάνατος θεριεύει;

Όλα αυτά είχα στο μυαλό μου όσο προετοίμαζα τη συνέντευξη με τον σκηνοθέτη Abdullah Harun İlhan με αφορμή το ντοκιμαντέρ του Free words: A poet from Gaza που προβάλλεται αυτές τις μέρες στο πάντα φιλόξενο και επιτυχημένο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Πελοπονήσσου.

Η ταινία καταγράφει το ταξίδι του Παλαιστίνιου ποιητή Mosab Abu Toha, το πως η τέχνη του γίνεται μορφή αντίστασης και ελπίδας, καθώς και τις εμπειρίες του από την καταπίεση, συμπεριλαμβανομένης της προσωρινής κράτησής του και της επακόλουθης αποφυλάκισής του για να εγκαταλείψει τη Γάζα.

Ο σκηνοθέτης εξηγεί μεταξύ άλλων γιατί επέλεξε να μιλήσει για την πληγή της Παλαιστίνης μέσω της ποίησης και επισημαίνει πως η ταινία αφιερώνεται στον φίλο του Mosab Abu Toha -επίσης ποιητή- Refaat Al-Areer που σκοτώθηκε από τις ισραηλινές δυνάμεις.

Τι σας εντυπωσίασε περισσότερο στην ιστορία του Mosab Abu Toha;

To ότι παρά τις αμέτρητες τραυματικές και δύσκολες εμπειρίες που έζησε, ο Mosab και η τέχνη του, συνέχισε το έργο και τις προσπάθειές του χωρίς να χάσει την ελπίδα. Ήταν για μένα πηγή έμπνευσης.

Πόσο καιρό τον παρακολουθούσατε; Υπήρξαν εκπλήξεις κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων;

Όπως πολλοί άλλοι, ένιωσα την ευθύνη να κάνω κάτι για τα γεγονότα στη Γάζα. Το προσωπικό μου ενδιαφέρον για την ποίηση και η έμπνευση από το ποίημα του ποιητή και καθηγητή Refaat Al-Areer «Αν πρέπει να πεθάνω» μου έδωσαν την ιδέα να προσεγγίσω τη Γάζα μέσω της ποίησης.

Γι’ αυτό αφιερώσαμε την ταινία μας στον ποιητή Refaat Al-Areer, ο οποίος σκοτώθηκε σε ισραηλινή αεροπορική επιδρομή στο σπίτι του.

Εστιάζοντας στον στενό του φίλο, τον ποιητή Mosab Abu Toha, το ντοκιμαντέρ μας στοχεύει επίσης να εκπληρώσει το ποίημα που έγραψε ο Refaat Al-Areer πριν από το θάνατό του, το οποίο θα μπορούσε να είναι η τελευταία του διαθήκη: «Αν πρέπει να πεθάνω, πρέπει να πείτε την ιστορία μου».

Ποια είναι η θέση ή η λειτουργία της ποίησης εν μέσω των αδιανόητων δεινών που υφίσταται σήμερα ο παλαιστινιακός λαός;

Η ποίηση λειτουργεί ως μια μορφή αντίστασης και ελπίδας, ανακτώντας την ανθρώπινη φωνή σε έναν κόσμο που επιδιώκει να την σιωπήσει.

Γεννημένη στο συνειδητό, υπάρχει στον ιδιωτικό χώρο της γλώσσας – εκεί όπου κανένας καταπιεστής δεν μπορεί να φτάσει πλήρως – και μετατρέπει τον πόνο σε ρυθμό, τον φόβο σε γλώσσα και την απόγνωση σε ανάμνηση.

Σε μέρη όπου η ελευθερία έκφρασης τιμωρείται, η ποίηση γίνεται μια μυστική πράξη ελευθερίας, μια ψιθυριστή εξέγερση που διατηρεί ζωντανή την αξιοπρέπεια.Σαν μάντρα που επαναλαμβάνεται στο σκοτάδι, τα ποιήματα συντηρούν το συλλογικό πνεύμα, υπενθυμίζοντας στους ανθρώπους ότι ακόμη και υπό την καταπίεση, η φαντασία παραμένει ανίκητη και η καρδιά συνεχίζει να μιλάει.

Tι μας διδάσκει η Παλαιστίνη;

Η Παλαιστίνη μας διδάσκει τη σημασία και την αξία της ζωής και την αξιοπρέπεια της ζωής, οπότε και εμείς πρέπει να διατηρήσουμε ζωντανή αυτή τη σημαντική έννοια που μας δίδαξαν, ακόμα και σε δύσκολους και ταραγμένους καιρούς.

Κατάγεστε από την Τουρκία, όπου γίνεται πολύς λόγος για τον περιορισμό των ελευθεριών. Ωστόσο, ο αυταρχισμός βρίσκεται σε άνοδο σε όλο τον κόσμο. Τι σημαίνει αυτό για εσάς ως δημιουργό ντοκιμαντέρ, για την τέχνη και για την κοινωνία;

Ως άτομο που έχει ζήσει και εργαστεί σε διαφορετικές ηπείρους και χώρες του κόσμου για χρόνια, έχω διαπιστώσει ότι κάθε χώρα έχει τις δικές της ευαισθησίες και κόκκινες γραμμές.

Σε αυτό το σημείο, δεν νομίζω ότι η δημιουργία τέχνης στη χώρα μου διαφέρει πολύ από τη δημιουργία τέχνης σε άλλη χώρα.

Προσωπικά, αναζητώ επίσης καθολικές αξίες με τις οποίες όλοι στον κόσμο μπορούν να βρουν κοινό έδαφος.