Ο Νετανιάχου θέλει χάρη και το Ισραήλ διχάζεται για το κράτος δικαίου

Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου δικάζεται εδώ και πέντε χρόνια με κατηγορίες για απάτη, κατάχρηση εμπιστοσύνης και δωροληψία.

Ο Νετανιάχου, που είναι ο μακροβιότερος πολιτικός στην πρωθυπουργία στην ιστορία της χώρας, αρνείται τις κατηγορίες υποστηρίζοντας ότι πρόκειται για προσπάθεια απομάκρυνσής του από το αξίωμα. Παράλληλα, γνωρίζει πόσο πιο δύσκολο θα είναι να υπερασπιστεί τον εαυτό του στο δικαστήριο εάν δεν βρίσκεται πλέον στην θέση του πρωθυπουργού.

Πάντως έχει ζητήσει να λάβει προεδρική χάρη, με τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ να απευθύνει γραπτή έκκληση στον πρόεδρο του Ισραήλ, Ισαάκ Χέρτζογκ, να αποσύρει τις κατηγορίες καθώς πρόκειται για «πολιτική, αδικαιολόγητη δίωξη».

Το γραφείο του Ισαάκ Χέρτσογκ έχει χαρακτηρίσει το αίτημα «ασυνήθιστο» με «σημαντικές επιπτώσεις». Ο Ισραηλινός πρόεδρος «θα εξετάσει υπεύθυνα και σοβαρά το αίτημα» αφού λάβει τις σχετικές απόψεις, ανέφερε το γραφείο του.

Πολλοί είναι ωστόσο αυτοί που δεν βλέπουν θετικά την προσπάθεια που γίνεται, υπενθυμίζοντας ότι διακυβεύεται η ίδια η δημοκρατία. Θεωρούν την προσπάθεια του Νετανιάχου να λάβει χάρη ως προέκταση των της δικαστικής μεταρρύθμισης που επιχείρησε να περάσει πριν από την επίθεση της Χαμάς, την 7η Οκτωβρίου του 2023.

Η δικαστική μεταρρύθμιση είχε ξεσηκώσει την ισραηλινή κοινωνία με τους πολίτες να βγαίνουν στους δρόμους ζητώντας την απόσυρσή της. Οι διαμαρτυρίες ήταν μαζικές, σε σημείο που ακόμα και έφεδροι του στρατού αρνήθηκαν να κάνουν τα καθήκοντά τους.  Η μεταρρύθμιση θεωρήθηκε ως μια προσπάθεια να συγκενρωθεί εξουσία στην κυβέρνηση και να αποδυναμωθεί η δημοκρατία.

«Βήμα προς τα πίσω»

«Στόχος του είναι να εξασφαλίσει χάρη και να συνεχίσει με πλήρη ισχύ να ηγείται του Ισραήλ, και ίσως επίσης να συνεχίσει τη μεταρρύθμιση ή το πραξικόπημα που ξεκίνησε πριν από δυόμισι χρόνια», σχολιάζει καυστικά στους Sunday Times ο καθηγητής Eli Salzberger, ειδικός στο Ανώτατο Δικαστήριο του Ισραήλ και κοσμήτορας της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Χάιφα.

«Το κράτος δικαίου είναι το βασικό θεμέλιο μιας σύγχρονης φιλελεύθερης δημοκρατίας, ενός σύγχρονου κράτους. Εάν γίνει δεκτό αυτό το αίτημα απονομής χάριτος, θα έχουμε κάνει ένα πολύ σοβαρό βήμα προς τα πίσω όσον αφορά την τυπική πτυχή του κράτους δικαίου.»

Ποιος νοιάζεται για πούρα και σαμπάνια;

Ο Νετανιάχου έχει βγει αλώβητος από πολλές κρίσεις κατά τη διάρκεια της θητείας του ως. Μία από αυτές αφορούσαν εξωσυζυγική σχέση που φέρεται να διατηρούσε και μία άλλη έρευνες που έγιναν τη δεκαετία του 1990 σχετικά με ισχυρισμούς για πολιτικά υποκινούμενο διορισμό και υπερβολικές δαπάνες εις βάρος των φορολογουμένων.

Αν και έχει ξεπεράσει πολλά εμπόδια, δεν έχει καταφάρει μέχρι στιγμής να απαλλαγεί από τις κατηγορίες που του απαγγέλθηκαν το 2020 για τρεις ξεχωριστές υποθέσεις που αφορούν παραβίαση εμπιστοσύνης, δωροδοκία και απάτη. Η δίκη συνεχίστηκε, παρά τις συνεχείς καθυστερήσεις και τα αιτήματα για αναβολές εκ μέρους της υπεράσπισης, εν μέσω της πανδημίας του κορωνοϊού και καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου στη Γάζα.

Όσοι ζητούν την απονομή χάριτος από τον Τραμπ, συμπεριλαμβανομένου του Τραμπ, πιστεύουν ότι η μεγάλη διάρκεια της δίκης είναι μια συντονισμένη εκστρατεία από προοδευτικές, ελιτίστικες τάσεις μεταξύ κρατικών παραγόντων και θεσμών που καταλαμβάνουν την εξουσία, με στόχο την εκδίωξη ενός δημοκρατικά εκλεγμένου ηγέτη.

«Πούρα και σαμπάνια, ποιος στο καλό ενδιαφέρεται για αυτά;» διερωτήθηκε ο Τραμπ κατά την ομιλία του στην Κνεσέτ του Ισραήλ τον περασμένο Οκτώβριο. Αναφερόταν στις κατηγορίες ότι ο Νετανιάχου έλαβε ακριβά πολυτελή δώρα από τον μεγιστάνα του Χόλιγουντ Άρνον Μίλχαν και τον Αυστραλό δισεκατομμυριούχο Τζέιμς Πάκερ.

«Οι εισαγγελείς δεν ενδιαφέρονται για τη δικαιοσύνη, ενδιαφέρονται να με βγάλουν από το αξίωμά μου», δήλωσε ο Νετανιάχου την περασμένη εβδομάδα κρατώντας ένα λούτρινο Μπαγκς Μπάνι (δώρο για τον γιο του πριν από τρεις δεκαετίες, το οποίο χρησιμοποιήθηκε επίσης ως αποδεικτικό στοιχείο εναντίον του στη δίκη).

Οι εισαγγελείς ισχυρίζονται ότι ο Ισραηλινός πρωθυπουργός παρείχε πολιτικά οφέλη σε αντάλλαγμα για τα δώρα ή ότι έλαβε ευνοϊκή κάλυψη από μια εφημερίδα και έναν ραδιοτηλεοπτικό φορέα, ως αντάλλαγμα.

Πιθανή η καταδίκη στη μία υπόθεση

«Πρέπει να πηγαίνω στο δικαστήριο τρεις φορές την εβδομάδα, οκτώ ώρες την ημέρα, για να συζητήσω αυτές τις ανοησίες», είπε ο Νετανιάχου. «Είναι αστείο, είναι κωμικό… Αλλά αυτή η φάρσα κοστίζει πολύ στη χώρα. Υπάρχουν μεγάλα πράγματα να γίνουν… Δεν μπορώ να το αντιμετωπίσω αυτό», είπε.

Το αίτημα απονομής χάριτος, που κατατέθηκε την περασμένη εβδομάδα, δεν περιελάμβανε καμία παραδοχή ενοχής ούτε κάποια πρόταση για συμφωνία. Ωστόσο, ο καθηγητής Μοσέ Κοέν-Ελίγια, ειδικός στο συνταγματικό δίκαιο, υποστήριξε ότι ο Νετανιάχου κινδυνεύει με καταδίκη σε μία από τρεις υποθέσεις. Πρόκειται για μια λιγότερο σοβαρή κατηγορία, η ​​οποία θέλει τον Νετανιάχου να έλαβε σαμπάνια και πούρα από τον Μίλτσεν, τον παραγωγό ταινιών όπως το «Fight Club» και το «Mr & Mrs Smith», σε αντάλλαγμα για βοήθεια στην απόκτηση αμερικανικής βίζας.

«Οι δικαστές θα χαρούν πολύ αν ο Νετανιάχου λάβει χάρη ή αν ο γενικός εισαγγελέας απορύσει το κατηγορητήριο, επειδή ντρέπονται να διεξάγουν μια τόσο αδύναμη υπόθεση για τόσα χρόνια. Είναι μια περίπλοκη υπόθεση, επομένως η λύση θα ήταν είτε η απόσυρση του κατηγορητηρίου είτε η χορήγηση χάριτος από την απόφαση Χέρτζογκ», σχολίασε.

«Νομίζω ότι πολλοί στη δεξιά πλευρά θέλουν να συνεχιστεί η δίκη, επειδή η δίκη αποκαλύπτει στην πραγματικότητα τις διαδικασίες του βαθέος κράτους στην εισαγγελία για τη στόχευση ενός δημοφιλούς πρωθυπουργού με σκοπό την καθαίρεσή του», πρόσθεσε σημειώνοντας ότι πολλοί στη χώρα θέλουν να δουν και άλλους εμπλεκόμενους στη δίκη να καταθέτουν.

Ο Κοέν-Ελίγια, ο οποίος εργάστηκε εντός της ομάδας του Χέρτζογκ για να μεσολαβήσει σε έναν συμβιβασμό σχετικά με την κρίση της δικαστικής μεταρρύθμισης, συνέκρινε τη δίκη του Νετανιάχου με τις κατηγορίες που απαγγέλθηκαν εναντίον άλλων προσωπικοτήτων της δεξιάς, όπως ο Τραμπ, ο πρώην πρόεδρος της Βραζιλίας Ζαΐχ Μπολσονάρου και η Μαρίν Λε Πεν, ηγέτιδα του Εθνικού Συναγερμού στη Γαλλία.

Υποστήριξε ότι η «διεφθαρμένη δικαστική εξουσία στοχεύει έναν δημοφιλή πρωθυπουργό με σκοπό να τον εκδιώξει από το αξίωμά του. Χρησιμοποιεί το νομικό σύστημα και τις διώξεις ως όπλα σε μια πολιτική διαμάχη για τον έλεγχο». Ο ίδιος πιστεύει ότι ο Τραμπ έδωσε την υποστήριξή του στον Νετανιάχου επειδή και αυτός «διωκόταν πολιτικά στις ΗΠΑ και γνωρίζει πώς οι Δημοκρατικοί χρησιμοποιούν τη δίωξη ως όπλο για να επιτύχουν τους πολιτικούς τους στόχους».

Οι εκλογές

Η προσπάθεια του Νετανιάχου για να λάβει χάρη έρχεται λίγους μόλις μήνες πριν από τις εκλογές του Ισραήλ τον επόμενο χρόνο. Για να μπορέσει να είναι ξανά υποψήφιος χωρίς εμπόδια, ο Νετανιάχου πρέπει να αποφύγει την εξεταστική επιτροπή για τις αποτυχίες της ισραηλινής κυβέρνησης που οδήγησαν χιλιάδες μαχητές της Χαμάς στο έδαφος του Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου του 2023.

Καθώς έχει τεθεί σε ισχύ η εκεχειρία, οι Ισραηλινοί απαιτούν απαντήσεις για την καταστροφική αποτυχία των υπηρεσειών ασφαλείας που επέτρεψε την σφαγή.

Πρέπει επίσης να περιορίσει την έρευνα των μυστικών υπηρεσιών στον στενότερο κύκλο του σχετικά με τους δεσμούς του με το Κατάρ και να δει να αίρονται τα διεθνή εντάλματα σύλληψης που τον εμποδίζουν να ταξιδέψει σε μεγάλα συμμαχικά κράτη.

Η πρώτη του προτεραιότητα, ωστόσο, είναι να τερματίσει την δίκη που θα μπορούσε, εάν καταδικαστεί, να τον οδηγήσει στη φυλάκιση και στο τέλος της πολιτικής του καριέρας.