ΠΡΩΤΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΤΕΧΝΗ

ή

Παλαιοχριστιανική

sb09m01a-sarkofagos.jpg (8472 bytes)

oι πρώτες δημιουργίες:

 

α. στην Ανατολή :  Μεσοποταμία - Μ. Ασία : από μοναχούς ερημίτες

naoi-ton-vraxon.jpg (28729 bytes)  μέσα σε ναούς λαξευμένους,

κατασκευασμένους σε ανοίγματα των βράχων, όπως φαίνονται στην παραπάνω φωτογραφία:

ναοί των βράχων στην Καππαδοκία .

μια τεχνική που ακολούθησαν οι κάτοικοι και για τις κατοικίες τους :

katoik-lakseytes.jpg (22536 bytes)lakseytes-katoik.jpg (15491 bytes)

(Δείτε τις εντυπωσιακές αυτές κατασκευές στους βράχους σε video:

http://www.youtube.com/watch?v=7wlhjm7ov9w&feature=more_related)

    Στην ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ συναντώνται όλα τα ρεύματα της τέχνης και προκύπτει, από τη συγχώνευσή τους, η νέα τέχνη:                              

            proel-byz-texnis.jpg (20835 bytes)                               

β. στη Δύση : συνδυάζεται ομοίως η Ελληνορωμαϊκή τέχνη με τα νέα δεδομένα και προκύπτει η  Χριστιανική τέχνη:         

            στη ΡΩΜΗ : στις Κατακόμβες :

                                                                  6.jpg (11735 bytes)      2.jpg (17424 bytes)  4.jpg (15276 bytes) : εδώ κρυμμένοι οι πρώτοι χριστιανοί στα δύσκολα χρόνια των διωγμών κατασκευάζουν ναούς, τάφους για τους νεκρούς τους και διακοσμώντας τους τοίχους δημιουργούν τέχνη (χριστιανική) αρχικά με δάνεια από την παλαιότερη (ελληνορωμαϊκή) τέχνη των ειδωλολατρών

 


ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ - ΓΛΥΠΤΙΚΗ   χρησιμοποιούνται ειδωλολατρικά δάνεια ως σύμβολα :

ο Ορφέας - Χριστός                                                      

   lm04m012-Orf.jpg (40561 bytes) : επιτύμβια στήλη με παράσταση του Ορφέα

                                                                                (Βυζαντινό Μουσείο Αθηνών)

(: παραλληλίζεται ο μυθικός Ορφέας με τη λύρα του, που μαγεύει πραγματικά και φανταστικά ζώα, με το δάσκαλο Χριστό, που έλκει τους ανθρώπους με το λόγο του στη νέα θρησκεία)

ο καλός πομέναςpastorello.gif (22309 bytes)buonpast.gif (29651 bytes)

κ.α.

 και άλλα νέα (χριστιανικά) :   

    Ι.Χ.Θ.Υ.Σ.

pesce2.gif (27783 bytes)       8.jpg (40712 bytes)

Άγκυρα  ancora.jpg (10909 bytes)        

περιστέρι     colomba.jpg (12382 bytes) foto13.jpg (26880 bytes)

Άμπελος t11p2-ampelos.jpg (30244 bytes)

Πλοίο,   

το μονόγραμμα του Χριστού     monogram.gif (23083 bytes)   alfaomeg.jpg (13130 bytes)  κ. α.

 

στη γλυπτική : προτίμηση στα ανάφλυφα (που πλησιάζουν τη δισδιάστατη ζωγραφική) και αποφυγή των τρισδιάστατων αγαλμάτων (που θυμίζουν τα είδωλα αρχαίων θρησκειών):

ανάγλυφο : ο Αδάμ :

 Ad.jpg (23473 bytes)                      Παναγία δεομένη:  l1412m81-Panag-anagl.jpg (29679 bytes)

 

παρατηρήστε τα «διάτρητα» γλυπτά (μια νέα τεχνική):

diatr.jpg (24126 bytes) kion-diatrito.jpg (48296 bytes)  t11p1-kion-diatr.jpg (22438 bytes)

:ο καλλιτέχνης χρησιμοποιώντας τρυπάνι αφήνει κενά ανάμεσα από τις γλυπτές παραστάσεις

Πολλές φορές, αντί του κιονόκρανου sb13m114-kionokr.jpg (3346 bytes) τοποθετείται πάνω από την κιονοστοιχία σειρά ανάγλυφων μαρμάρινων πλακών ("επίκρανα")lb09m016-epikrano.jpg (149742 bytes)

        τα δε κιονόκρανα θυμίζουν πολλές φορές αρχαία ελληνικά κορινθιακού ρυθμού:lb09m01b-kion.jpg (103067 bytes)


lb09m025-tafo-toixogr.jpg (104081 bytes)   Στη ζωγραφική χρησιμοποιείται η τεχνική της "νωπογραφίας" ( fresco ), δηλαδή πάνω σε νωπό επίχρισμα (σοβάντισμα) του τοίχου ο καλλιτέχνης, αφού χαράξει το σχέδιό του, περνά τα υδατοδιαλυτά χρώματα, τα οποία στεγνώνουν μαζί με το κονίαμα του επιχρίσματος από το οποίο απορροφούνται και παραμένουν αναλλοίωτα στο χρόνο. Η τεχνική απαιτεί μεγάλη ταχύτητα εργασίας του καλλιτέχνη.


    Τα ψηφιδωτά, στην αρχή με όμορφα κοινά πετραδάκια (κυρίως στα δάπεδα) και αργότερα με ψηφίδες από ημιπολύτιμες ή πολύτιμες πέτρες, χρυσές ψηφίδες ή από χρωματιστό γυαλί κοσμούν τοίχους ή δάπεδα. Ονομάζονται και μωσαϊκά.lb13m113-elafos.jpg (99426 bytes) ελάφι

    Με την απλοποίηση του σχεδίου αποδίδονται οι μορφές με κάποια απλοποίηση με ήρεμες, ιερατικές κινήσεις και, πολλές φορές, σε ένα χώρο χωρίς βάθος (κύριο χαραχτηριστικό της   τέχνης που διαμορφώνεται από τους πρώτους αιώνες στο Βυζάντιο)

Ioustin.jpg (48667 bytes) Theodora.jpg (69698 bytes)

επάνω, αριστερά: ο Ιουστινιανός και δεξιά: η Θεοδώρα με την ακολουθία της (λεπτομέρειες από τον ΄Αγιο Βιτάλιο στη Ραβέννα της Ιταλίας). Ακολουθούν ολοκληρωμένες οι εν λόγω συνθέσεις:

Joyst-akol.jpg (76628 bytes)                                                                                                            theod-akol.jpg (138090 bytes)

: Η Θεοδώρα με την αυτοκρατορική ενδυμασία και το στέμμα της. Η αυτοκράτειρα κρατεί μεγάλο ποτήριο για τη θεία λειτουργία, καθώς προβάλλεται κάτω από αψίδα και συνοδεύεται από αυλικούς αξιωματούχους (αριστερά) και από γυναίκες της αυλής (δεξιά)

lb03n012-psif.jpg (123400 bytes)    lb03n013-psifid.jpg (214732 bytes) 

   lb09m023-Ag-Dem.jpg (170494 bytes) : ο Άγιος Δημήτριος με δύο παιδιά  (Άγ. Δημήτριος, Θεσσαλονίκης)

       

t5ap2-kalos-poimen.jpg (42255 bytes)   ο "καλός ποιμήν" (δεξιά:  λεπτομέρεια του ψηφιδωτού) kalos-poimen.jpg (59766 bytes)

t5cp1-foinikas.jpg (42544 bytes)  το μυθολογικό (από τα ειδωλολατρικά δάνεια) πουλί "φοίνικας" (που πεθαίνει και αναγεννάται), με φωτοστέφανο, για να συμβολίσει, τώρα, το Χριστό και την Ανάστασή του

t5cp2-dapedo.jpg (37953 bytes)                 μωσαϊκά δάπεδα                 psifidoto.jpg (54118 bytes)


Τάφοι χριστιανικοί

α. λαξευμένοι σε βράχους (τετράγωνοι θάλαμοι) (κατά την ανωτέρω τεχνική των λαξευτών ναών και κατοικιών)

laxeutoi-tafoi.jpg (63272 bytes)+

β. υπόγειοι - χτιστοί

γ. σε κατακόμβες - λαξευτοί στα τοιχώματα διαδρόμων σε διάφορα επίπεδα

    foto11.jpg (56524 bytes)   foto_12.jpg (18516 bytes)    foto07_b.jpg (58213 bytes)     foto14.jpg (12728 bytes)    syrtarotoi-tafoi.jpg (26844 bytes) οι τάφοι αυτού του τύπου ονομάζονται "συρταρωτοί"

δ. υπέργειοι : Μαυσωλεία     

Theuder.jpg (26721 bytes)

l1412m76-skoular.jpg (28117 bytes)  σκουλαρίκια που βρέθηκαν σε χριστιανικό τάφο (: η μικροτεχνία είναι άλλη μια μορφή τέχνης στο Βυζάντιο)

t6p1sm.gif (13379 bytes) λειψανοθήκη


    Σε καταπληκτικά έργα τέχνης αναδεικνύονται οι "σαρκοφάγοι", πολυτελή φέρετρα, από πέτρα (μάρμαρο κυρίως)

lb09m01a-sarkof.jpg (180375 bytes) : τμήμα σαρκοφάγου με χριστιανικά ανάγλυφα, όπως και το παρακάτω:

lwf3.jpg (98339 bytes)

 

 

 

 

 

 


ζωγραφική - ψηφιδωτά - γλυπτική:  http://www.fhw.gr/chronos/08/gr/pl/index.html

άλλες πηγές : CD-ROM COFIA, Ίδρυμα μελετών Λαμπράκη

                   Υπουργείο Πολιτισμού: http://www.culture.gr/2/21/toc/index_gr.html


Αρχιτεκτονική των ναών

t4cp1sm-rotonda.jpg (17322 bytes)


επιστροφή: Μαθήματα Ιστορίας

 

26/10/2010   - Χαλούλος Παναγιώτης