Οι τρόποι με τους οποίους πραγματοποιείται η μαθησιακή διαδικασία σε μικρά ή μεγάλα χρονικά διαστήματα, σε σχέση με τις δραστηριότητες και συμπεριφορά του δασκάλου και των μαθητών , χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες :
τη δασκαλοκεντρική και τη μαθητοκεντρική.
Στη πρώτη κατηγορία ο δάσκαλος είναι το επίκεντρο και έχει όλη την ευθύνη της διαδικασίας μάθησης. Στη δεύτερη κατηγορία το επίκεντρο είναι ο μαθητής, ο οποίος με τη βοήθεια του καθηγητή κατασκευάζει μόνος του τη γνώση και συμμετέχει ενεργά στη διαδικασία μάθησης.
Αφηγηματική προσέγγιση
Είναι το βασικότερο δασκαλοκεντρικό μοντέλο διδασκαλίας .
Ο καθηγητής σε πρωταγωνιστικό ρόλο παρουσιάζει το θέμα με τρόπο διάλεξης ενώ οι μαθητές είναι παθητικοί θεατές -ακροατές .
Αν και η αφηγηματική μορφή διδασκαλίας των μαθηματικών δεν συμβαδίζει με τις σύγχρονες θεωρίες , αφού εμποδίζει την ενεργή συμμετοχή του μαθητή , σε μερικές περιπτώσεις η χρησιμοποίησή της είναι αναγκαία . Η εισαγωγή στο μάθημα, η ανακεφαλαίωσή του, στοιχεία σχετικά με την ιστορία των μαθηματικών, πληροφορίες γύρω από τις εφαρμογές τους, είναι μερικές περιπτώσεις όπου η αφήγηση είναι
Ανακαλυπτική προσέγγιση
Η ανακαλυπτική μορφή διδασκαλίας είναι μαθητοκεντρική. Ο μαθητής αυτενεργεί ενώ ο καθηγητής περιορίζεται στο ρόλο του συμβούλου. Το παιδί φτάνει στη γνώση μέσα από την εξερεύνηση και τον πειραματισμό.
Στην καθοδηγούμενη ανακαλυπτική προσέγγιση, ο μαθητής συμμετέχει ενεργά στη μαθησιακή διαδικασία την οποία όμως ελέγχει και καθοδηγεί ο καθηγητής.
Ανάλογα με το βαθμό πρωτοβουλίας που θα δοθεί στα παιδιά, η καθοδηγούμενη ανακαλυπτική μέθοδος μπορεί να πλησιάζει στη δασκαλοκεντρική μορφή διδασκαλίας.
Η καθοδηγούμενη ανακαλυπτική προσέγγιση έχει πολλά πλεονεκτήματα.
Δημιουργεί ενεργητικό περιβάλλον. Οι μαθητές συμμετέχουν δραστήρια στη μαθησιακή διαδικασία , αναπτύσσοντας πρωτοβουλίες, θετικές στάσεις, δεξιότητες και τεχνικές επίλυσης προβλημάτων. Μαθαίνουν να επικοινωνούν με τον καθηγητή και μεταξύ τους ανταλλάσσοντας απόψεις. Η γνώση που κατασκευάζεται από το ίδιο το παιδί συνήθως διατηρείται πολύ περισσότερο στο μυαλό του.
Στοιχεία της διδασκαλίας των Μαθηματικών
| αρουσίαση από τον καθηγητή της κάθε ενότητας και του κάθε θέματος. Τα βιβλία περιέχουν τις απαραίτητες γνώσεις, αλλά δεν λειτουργούν ως πρότυπο ζωντανής σκέψης. Η ζωντανή παρουσίαση εντυπώνει τις νέες γνώσεις αποτελεσματικότερα στο μυαλό του παιδιού. |
|
| Συζήτηση μεταξύ καθηγητή και μαθητών και μεταξύ των μαθητών. Οι σύγχρονες θεωρίες μάθησης δίνουν έμφαση στην ενεργητική συμμετοχή του παιδιού στη μαθησιακή διαδικασία. Απαραίτητα στοιχεία επιτυχούς διδασκαλίας ο διάλογος, η συνεργασία, η αντιπαράθεση και η ελευθερία της έκφρασης των μαθητών. |
|
| Πρακτική άσκηση. Η θεωρία δεν αρκεί. Χρειάζεται η πρακτική άσκηση, η εφαρμογή της στην επίλυση προβληματικών καταστάσεων. | |
| Επίλυση προβλημάτων που προσομοιάζουν σε πραγματικές καταστάσεις, που αφορούν την προσαρμογή του ανθρώπου στο γύρω περιβάλλον του και δίνουν κίνητρο στα παιδιά να ασχοληθούν με αντίστοιχες μαθηματικές έννοιες. | |
| Εξερευνητική εργασία. Η γνώση δεν μεταδίδεται αλλά κατασκευάζεται. Τα μαθηματικά δεν αποτελούν έμπνευση κάποιου προσώπου αλλά έχουν κατασκευαστεί. Η εξερεύνηση λοιπόν είναι το βασικό τους χαρακτηριστικό και αποτελεί το κύριο στοιχείο της διδασκαλίας τους. | |
| Παρακίνηση των μαθητών. Για να μάθει κάποιος μαθηματικά πρέπει πριν από όλα να το θέλει ο ίδιος και όχι να του επιβάλλεται. Αρχική αποστολή του καθηγητή είναι να κεντρίσει το ενδιαφέρον των μαθητών, μεταδίδοντάς τους τον ενθουσιασμό και την αγάπη του για τα μαθηματικά. |
Πολύ ενδιαφέρουσα η διάκριση της διδασκαλίας σε δασκαλοκεντρική και μαθητοκεντρική. Εκτιμώ ότι για τις σημερινές συνθήκες το δεύτερο μοντέλο είναι καταλληλότερο, ειδικά η ανακαλυπτική προσέγγιση της μαθητοκεντρικής διδασκαλίας έχει προνομιακό πεδίο δράσης με την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών όπως είναι το e-learning αλλά και άλλες μορφές οι οποίες επιτρέπουν την διάδραση με τον μαθητή.