Στις αρχές του 7ου αιώνα αυτοκράτορας στο Βυζάντιο έγινε ο , Έξαρχος της , ως τότε. Βρήκε όμως την αυτοκρατορία σε «» κατάσταση. καθώς γράφει ο ιστορικός Θεοφάνης:
«ο βασιλιάς Ηράκλειος βρήκε το βυζαντινό κράτος παραλυμένον. Την Ευρώπην ερήμωσαν οι και την Ασίαν όλην κατάστρεψαν οι . Τις πόλεις αιχμαλώτισαν και το στρατό των Ρωμαίων κατέστρεψαν στους πολέμους. Το χειρότερο όμως γι' αυτόν ήταν ότι τα του κράτους ήταν άδεια και χωρίς δεν μπορούσε να οργανώσει τον παραμελημένο και . Προσπάθησε να κλείσει με έναν από τους δύο αντιπάλους. Οι όμως δε δέχονταν συζήτηση και οι ζητούσαν υπερβολικά . Στις δύσκολες αυτές ώρες κοντά στον αυτοκράτορα στάθηκε ο ο οποίος, σύμφωνα με το Θεοφάνη: «έδωσε τα χρήματα της εκκλησίας ως στο κράτος. Πήρε τα και τα άλλα χρυσά από τη Μεγάλη Εκκλησία, τα έδωσε στον αυτοκράτορα κι αυτός τα έκοψε νομίσματα». Εμψυχωμένος τώρα ο Ηράκλειος, κι έχοντας τα οικονομικά μέσα, οργάνωσε το στρατό και το στόλο, επισκεύασε τα και συγκέντρωσε και για τους κατοίκους της . Μοίρασε στους στρατιώτες των , με την υποχρέωση να την καλλιεργούν και να την υπερασπίζονται. Ακόμη, έκλεισε ειρήνη με το , τον αρχηγό των , προσφέροντας του τα χρήματα που ζητούσε.
Έτσι, χωρίς την απειλή των τώρα, στράφηκε κατά των , που, στο διάστημα αυτό, με βασιλιά το είχαν κατακτήσει τη , την και την . Αιχμαλώτισαν τον Πατριάρχη και μετέφεραν τον Τίμιο Σταυρό στην πρωτεύουσα τους .
Ο Ηράκλειος, οδηγώντας ο ίδιος το στρατό του, εκστράτευσε φορές κατά των Περσών. Την πρώτη διέσχισε τη Μικρά Ασία και, χωρίς να πολεμήσει τους Πέρσες που βρίσκονταν εκεί, βάδισε κατά της Περσίας. Ήθελε, καθώς έλεγε, να χτυπήσει το εχθρό στην καρδιά της δικής του χώρας. Τη φύλαξη της Πόλης, όσο θα έλειπε, ανέθεσε στον Πατριάρχη και στο μάγιστρο . Το σχέδιο του πέτυχε. Οι Πέρσες αναγκάστηκαν να αποσυρθούν από τη Μικρά Ασία και να επιστρέψουν στην Περσία.
Κατά τη δεύτερη εκστρατεία (626 μ.Χ.) όμως, οι Πέρσες τον αιφνιδίασαν. Ενώ εκείνος βρισκόταν στην Περσία, αυτοί συνεννοήθηκαν με τους και από κοινού πολιόρκησαν την Κωνσταντινούπολη από στεριά και θάλασσα.
Ο Ηράκλειος ήταν αδύνατο να επιστρέψει, τόσο μακριά που βρισκόταν. Ο Πατριάρχης και ο μάγιστρος πρόσφεραν περισσότερα στους , για να τη συνθήκη ειρήνης και να την πολιορκία. Οι Άβαροι όμως και παρήγγειλαν στους άρχοντες της Πόλης:
«Παραδώστε μας την πόλη, γιατί δεν έχετε καμιά ελπίδα να σωθείτε, εκτός αν γίνετε ψάρια και διαφύγετε κολυμπώντας ή πουλιά και πετάξετε στον ουρανό».
Η προκλητική αυτή απάντηση, αντί να φοβίσει, εξόργισε τους Βυζαντινούς. Χωρίς δισταγμό και με κάθε μέσο υπερασπίστηκαν την πόλη τους. Πολεμώντας γενναία τις επιθέσεις στη στεριά και βύθισαν με τους τους τα των στη θάλασσα. Οι Πέρσες, βλέποντας αυτή την εξέλιξη, την πολιορκία και γρήγορα για τη χώρα τους.
Η Πόλη σώθηκε. Οι κάτοικοι της απέδωσαν τη σωτηρία της στην και όρθιοι, όλη τη νύχτα, έψαλαν προς τιμή της τον Ύμνο.
Η είδηση της νίκης έφτασε και στον . Ο στρατός του, ενθαρρυμένος τώρα, τους Πέρσες σε αλλεπάλληλες μάχες. τις υποδουλωμένες περιοχές, ξαναπήρε τον και τους ανάγκασε να υπογράψουν ειρήνη και να επανέλθουν στα αρχικά τους . Ο Ηράκλειος γύρισε θριαμβευτής στην .