|
Δοκιμές Διδασκαλίας
Σενάριο Μαθήματος
Ιστορία Ρωμαϊκή και Βυζαντινή Β΄
Γυμνασίου
Κεφάλαιο 4, Η εποχή του Ιουστινιανού, 6ος αι.
(σσ. 106 - 149)
Α) ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ
·
ΤΑΞΗ:
Β΄ Γυμνασίου.
·
ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ
ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ: Βυζαντινή Ιστορία.
·
ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ
ΕΝΟΤΗΤΑ (σχολικού εγχειριδίου ΟΕΔΒ) Κεφάλαιο 4, Η εποχή του Ιουστινιανού, 6ος
αι. (σσ. 106 - 149)
·
ΠΡΟΒΛΕΠΟΜΕΝΟΣ
ΧΡΟΝΟΣ: 3 διδακτικές ώρες (κατά την κρίση του διδάσκοντα). - Το αναλυτικό
πρόγραμμα προβλέπει τη διδασκαλία του κεφαλαίου σε 5 ώρες).
·
ΣΤΟΧΟΙ:
I.
Άσκηση
των μαθητών στην αναζήτηση των κύριων σημείων ενός (ιστορικού) κειμένου και
στην πρακτική του προσχεδιασμένου προφορικού λόγου με τη χρησιμοποίηση των ιστοσελίδων
του διαδικτυακού τόπου του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού (ΙΜΕ) www.hellenichistory.gr.
II.
Αξιοποίηση
διαθέσιμου στο διαδίκτυο φωτογραφικού υλικού για τη διδασκαλία και την εμπέδωση
από τους μαθητές της ενότητας ε: "Η χριστιανική τέχνη ως και τον
Ιουστινιανό".
Β) ΣΥΝΤΟΜΗ
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΟΥ ΤΟΠΟΥ www.hellenichistory.gr
·
Η
οργάνωση του παρουσιαζόμενου υλικού (δομή) που είναι σύμφωνη μ' αυτή του
σχολικού εγχειριδίου, η συνήθως εύληπτη γλώσσα που χρησιμοποιείται, οι
διευκρινιστικές παραπομπές, οι πληροφορίες που σε αρκετές περιπτώσεις
συμπληρώνουν το υλικό του εγχειριδίου, οι εικόνες και οι χάρτες που υπάρχουν
καθιστούν το διαδικτυακό τόπο κατάλληλο για την αξιοποίησή του στη διδασκαλία
και του έχουν εξασφαλίσει την έγκριση του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου.
·
Ο
τρόπος παρουσίασης του υλικού του διαδικτυακού τόπου (site) τον κάνει να
μοιάζει περισσότερο με ένα ηλεκτρονικό βιβλίο, παρά με
διαδραστική (interactive) πολυμεσική (multimedia) εφαρμογή, αν και διατίθενται
και άλλες δραστηριότητες από το ΙΜΕ, όπως το διαδραστικό παιχνίδι "Θεόδωρος
1" σχετικά τη ζωή ενός μοναχού στο
Βυζάντιο κατά τον 10ο αιώνα, στη διεύθυνση: http://theodoros.ime.gr/.
·
Ιουστινιανός
http://www.fhw.gr/chronos/08/gr/p/main/p6.html
i.
Το
περιβάλλον του
ii.
Εσωτερική
πολιτική
iii.
Κρατική
διοίκηση
iv.
Στάση
του Νίκα
v.
Θρησκευτική
πολιτική
vi.
Νομοθετικό
έργο
vii.
Εξωτερική
πολιτική
viii.
Imperium
Romanum
·
Διάδοχοι
Ιουστινιανού http://www.fhw.gr/chronos/08/gr/p/main/p7.html
i.
Ιουστίνος
Β΄
ii.
Μαυρίκιος
iii.
Φωκάς
·
Εξωτερικοί
εχθροί http://www.fhw.gr/chronos/08/gr/p/main/p8.html
i.
Άβαροι
ii.
Σλάβοι
Γ) ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ
·
Σε κάθε
ομάδα ανατίθεται η μελέτη μιας από τις υποενότητες (ό.π. Β.2).
·
Στη συνέχεια,
για την υπόλοιπη διδακτική ώρα (ή μέρος της) ζητείται από τους μαθητές κάθε
ομάδας να επεξεργαστούν τις ερωτήσεις που ακολουθούν και αντιστοιχούν σε κάθε
υποενότητα. Πρόκειται κυρίως για ερωτήσεις κατανόησης των κειμένων.
·
Ειδικότερα
επισημαίνεται στους μαθητές να ερευνήσουν τα κείμενα που αντιστοιχούν στην
ομάδα τους για να βρουν τις απαντήσεις των ερωτήσεων σημειώνοντας τις λέξεις
κλειδιά ή συντάσσοντας σύντομα κείμενα σημειώσεων, τα οποία θα χρησιμοποιήσουν
κατά την επόμενη διδακτική ώρα (2η), οπότε θα ανακοινώσουν τις απαντήσεις των
ερωτήσεων με προσχεδιασμένο προφορικό λόγο στις υπόλοιπες ομάδες. Φυσικά οι
μαθητές μπορούν να χρησιμοποιήσουν και υλικό από το σχολικό βιβλίο (ή και από
άλλες πηγές, αρκεί να τις αναφέρουν).
·
Το
πληροφοριακό υλικό του διαδικτυακού τόπου www.hellenichistory.gr σε αρκετές
περιπτώσεις υπερκαλύπτει τις πληροφορίες του σχολικού εγχειριδίου ή συμπληρώνει
τυχόν κενά, όπως στην περίπτωση της αναφοράς στην ανάγκη συγκέντρωσης της εξουσίας
σε ένα πρόσωπο στις διάφορες επαρχίες της αυτοκρατορίας (σσ. 114 - 115, ενότητα
"Η διοίκηση") "Τα χρόνια αυτά, σε περιοχές του κράτους που
τις απειλούσαν άμεσα οι εχθροί, παρουσιάστηκε η ανάγκη να συγκεντρωθεί η
εξουσία σ' ένα πρόσωπο, για να είναι πιο συντονισμένη και πιο γρήγορη η
αντιμετώπιση κάθε κινδύνου." Ενώ αναφέρεται στο www.hellenichistory.gr (υποενότητα:
"Η εσωτερική πολιτική") "Παράλληλα ο Ιουστινιανός
πραγματοποίησε και μια μεγάλη αλλαγή στον τρόπο διοίκησης των βυζαντινών
επαρχιών. Από την εποχή του Διοκλητιανού και συστηματικότερα του Μεγάλου
Κωνσταντίνου οι επαρχίες διοικούνταν από δύο αξιωματούχους, έναν πολιτικό και
έναν στρατιωτικό. Το σύστημα αυτό παρουσίαζε ελλείψεις και αναποτελεσματικότητα
σε περιόδους αναταραχών, όπου χρειαζόταν η λήψη άμεσων και δραστικών μέτρων. Σε
τέτοιες περιπτώσεις στη Συρία ή στην Παλαιστίνη είχε διαπιστωθεί η λήψη
αποφάσεων από το στρατιωτικό διοικητή της περιοχής. Ο Ιουστινιανός συνέβαλε
στην αλλαγή του διοικητικού αυτού συστήματος όταν με μια σειρά
"Νεαρών" από το 535-538/9, καθόρισε τη συγκέντρωση τόσο της πολιτικής
όσο και της στρατιωτικής εξουσίας στο πρόσωπο του στρατιωτικού διοικητή."
·
Αν οι
μαθητές έχουν άγνωστες λέξεις, παρόλο που είναι προφανής η προσπάθεια των
συντακτών των σελίδων του www.hellenichistory.gr
να χρησιμοποιηθεί εύληπτη γλώσσα, μπορούν να χρησιμοποιήσουν το ηλεκτρονικό
λεξικό της Νεοελληνικής Κοινής (Ιδρύματος Τριανταφυλλίδη) διαθέσιμο από τον
Ηλεκτρονικό Κόμβο στη διεύθυνση www.komvos.edu.gr
ή να ρωτήσουν τον καθηγητή.
·
Αν το
επιτρέπουν οι συνθήκες του εργαστηρίου, οι μαθητές μπορούν να εκτυπώσουν τις
σελίδες που αντιστοιχούν στην ομάδα τους για ευκολότερη επεξεργασία.
Κεφάλαιο 4, Η εποχή του Ιουστινιανού, 6ος αι. (σσ. 106 -
118 και 140 - 149)
α. Η Στάση του "Νίκα", β. Η εξωτερική πολιτική, γ. Η εσωτερική πολιτική,
δ. Μια γενική κρίση, στ. Οι διάδοχοι του Ιουστινιανού.
1. Επιλέξτε (με κλικ) την
παρακάτω σύνδεση για να μεταφερθείτε στην ιστοσελίδα "Πρώιμη Βυζαντινή
Περίοδος" του διαδικτυακού τόπου www.hellenichistory.gr στο Ίδρυμα
Μείζονος Ελληνισμού:
·
http://www.fhw.gr/chronos/08/gr/index.html
·
Ακολουθήστε τη σύνδεση "Πολιτική"
[http://www.fhw.gr/chronos/08/gr/p/index.html]
·
Κάντε κλικ στη σύνδεση "Ιουστινιανός"
·
Αν
έχετε άγνωστες λέξεις, μπορείτε να τις αναζητήσετε στο ηλεκτρονικό λεξικό της
Νεοελληνικής Κοινής (Ιδρύματος Τριανταφυλλίδη) διαθέσιμο στη διεύθυνση www.komvos.edu.gr. Έπειτα ακολουθείτε τις
παρακάτω συνδέσεις:
1. “Λεξικά”,
2. “Λεξικά On-Line”,
3. “Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής”
·
Στο
πεδίο "Λήμμα" πληκτρολογείτε τη λέξη που ψάχνετε
·
Πατάτε
το κουμπί "Αναζήτηση"
·
Επιλέγετε
με κλικ τη λέξη, όταν εμφανιστεί.
·
Οι
σημασίες της λέξης (μαζί με άλλες πληροφορίες) θα εμφανιστούν σε νέο παράθυρο
με την ονομασία "Τριανταφυλλίδης On-Line"
·
Για να
κάνετε καινούρια αναζήτηση άλλης λέξης, κλείστε το παράθυρο
"Τριανταφυλλίδης On-Line" και μετακινηθείτε (με κλικ) στο παράθυρο
"Ηλεκτρονικά Λεξικά". Έπειτα σβήστε την προηγούμενη λέξη στο πεδίο
"Λήμμα" (με τα πλήκτρα <Delete> ή <Backspace>) και
πληκτρολογήστε τη νέα.
Α΄ Ομάδα: Ιουστινιανός
Β΄ Ομάδα: Ιουστινιανός:
Το περιβάλλον του
Γ΄ Ομάδα: Ιουστινιανός:
Η εσωτερική πολιτική
Δ΄ Ομάδα: Ιουστινιανός:
Κρατική διοίκηση
Ε΄ Ομάδα: Ιουστινιανός:
Στάση του "Νίκα"
ΣΤ΄ Ομάδα:
Ιουστινιανός: Θρησκευτική πολιτική
Ζ΄ Ομάδα: Ιουστινιανός:
Νομοθετικό έργο
Η΄ Ομάδα: Ιουστινιανός:
Εξωτερική πολιτική
Θ΄ Ομάδα: Ιουστινιανός:
Imperium Romanum
Ι΄ Ομάδα: Διάδοχοι
Ιουστινιανού:
Ιουστίνος Β΄ - Μαυρίκιος - Φωκάς (και Τιβέριος)
ΙΑ΄ Ομάδα: Εξωτερικοί
εχθροί:
Άβαροι - Σλάβοι
·
Συνεχίζεται
η παρουσίαση στην τάξη των ερωτήσεων που πιθανόν δεν είχαν απαντηθεί κατά τη
δεύτερη ώρα λόγω έλλειψης χρόνου.
·
Γίνονται
ανακεφαλαιωτικές δραστηριότητες με τη χρήση διαδικτυακών διευθύνσεων.
·
Διαβάζονται
ορισμένα από τα κείμενα που περιέχονται στις σελίδες 146 - 149 του εγχειριδίου.
(Ιδιαίτερα το κείμενο 5 για τη χρησιμοποίηση της ελληνικής και στη διοίκηση το
οποίο διατίθεται και από το διαδικτυακό τόπο www.hellenichistory.gr στη διεύθυνση http://www.fhw.gr/chronos/08/gr/sources/main/politics.html.
[Κάθε σύνδεση (υπογραμμισμένο κείμενο) με κλικ θα
ανοίγει σε καινούριο παράθυρο, γι' αυτό μη ξεχνάτε να κλείνετε όσα παράθυρα δε
χρειάζεστε.]
330 μ.Χ., 410 μ.Χ., 451 μ.Χ., 476 μ.Χ.,
530 μ.Χ., 550 μ.Χ., 565 μ.Χ., 600 μ.Χ.,
732 μ.Χ., 800 μ.Χ., 910 μ.Χ., 1000 μ.Χ.,
1025 μ.Χ., 1060 μ.Χ., 1160 μ.Χ., 1180 μ.Χ,
1186 μ.Χ., 1204 μ.Χ., 1270 μ.Χ., 1328 μ.Χ.
Ποιος ήταν ο κύριος στόχος
του Ιουστινιανού στην εξωτερική του πολιτική; Παρατηρώντας τους χάρτες
πιστεύετε πως είχε καταφέρει την επίτευξη αυτού του στόχου; Ποιο ήταν το κόστος
των συνεχών πολέμων του Ιουστινιανού;
·
Τοπογραφικό
σχέδιο της Κωνσταντινούπολης κατά τον 4ο-6ο αιώνα (ΙΜΕ i):
http://www.fhw.gr/chronos/08/gr/gallery/main/others/t3p2.html
·
Μεγάλος
χάρτης της Κωνσταντινούπολης (από την Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, έκδ. Εκδοτική
Αθηνών)
http://philippos.mpa.gr/gr/other/1453/images/alosi_map_large.jpg
·
Κείμενο
για την επιλογή της ελληνικής στις Νεαρές (ΙΜΕ):
http://www.fhw.gr/chronos/08/gr/sources/index.html
Γιατί επιλέχτηκε η
ελληνική για τη σύνταξη των νέων νόμων (νεαρών) από τον Ιουστινιανό;
·
Πληροφορίες
για τα νομοθετικά έργα του Ιουστινιανού (ΙΜΕ):
Ιουστινιάνειος Κώδικας: http://www.fhw.gr/chronos/08/gr/pl/pn/main/pn2b.html,
Πανδέκτης: http://www.fhw.gr/chronos/08/gr/pl/pn/main/pn2c.html,
Εισηγήσεις: http://www.fhw.gr/chronos/08/gr/pl/pn/main/pn2d.html,
Νεαρές: http://www.fhw.gr/chronos/08/gr/pl/pn/main/pn2e.html,
και για τον Τριβωνιανό: http://www.fhw.gr/chronos/08/gr/pl/pn/main/pn2f.html.
·
Χρονολόγιο
και γλωσσάρι όρων για τη βυζαντινή περίοδο του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού:
http://www.fhw.gr/chronos/08/gr/chronolgy/index.html
και
http://www.fhw.gr/chronos/08/gr/glossary/
·
Το
εικονογραφικό υλικό του βιβλίου είναι ήδη πλούσιο.
·
Μερικές
από τις παρακάτω διευθύνσεις μπορεί να χρησιμοποιηθούν για την υποστήριξη των
θεωρητικών θεμάτων, όπως τύποι βασιλικής, τρουλαία βασιλική, ψηφιδωτά, η Αγία
Σοφία της Κωνσταντινούπολης.
Κεφάλαιο 4, Η εποχή του Ιουστινιανού,
6ος αι. (σσ. 119 - 139)
ε. Η χριστιανική τέχνη ως και τον Ιουστινιανό
[Κάθε σύνδεση (υπογραμμισμένο κείμενο) με κλικ θα
ανοίγει σε καινούριο παράθυρο, γι' αυτό μη ξεχνάτε να κλείνετε όσα παράθυρα δε
χρειάζεστε.]
·
Το Ιερό
ή Μέγα Παλάτιο (ΙΜΕ)
http://www.fhw.gr/chronos/08/gr/pl/t/main/t10e.html
·
Πληροφορίες
για την Αγία Σοφία (ΙΜΕ):
http://www.fhw.gr/chronos/08/gr/pl/t/main/t10b.html
·
Αξονομετρικό
σχέδιο της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη (ΙΜΕ)
http://www.fhw.gr/chronos/08/gr/gallery/main/monuments/t10bp2.html
·
Αξονομετρική
αποκατάσταση του ναού της Γέννησης στη Βηθλεέμ (ΙΜΕ)
http://www.fhw.gr/chronos/08/gr/gallery/main/others/t4ap1.html
Από πόσα κλίτη αποτελείται
ο ναός;
·
10
φωτογραφίες της Αγίας Σοφίας από τον διαδικτυακό τόπο ArchNet.org
του Πανεπιστημίου MIT (Massachusetts Institute of Technology)
http://archnet.org/library/images/thumbnails.tcl?location_id=4357
·
http://www.greatbuildings.com/buildings/Hagia_Sophia.html
greatbuildings.com (αγγλικά) Πληροφορίες για τους Ισίδωρο και
Ανθέμιο, 7 φωτογραφίες του ναού [http://www.greatbuildings.com/cgi-bin/gbi.cgi/Hagia_Sophia.html/cid_1840691.gbi
και έπειτα κλικ στο αριστερό μαύρο βελάκι που βρίσκεται κάτω από τη
φωτογραφία]. Υπάρχει η δυνατότητα τρισδιάστατης αναπαράστασης του ναού, εφόσον
εγκατασταθεί σχετική εφαρμογή.
·
Φωτογραφίες
από ένα τρισδιάστατο μοντέλο του ναού κατασκευασμένο στο Πανεπιστήμιο του
Πρίνστον
http://www.princeton.edu/~asce/const_95/ayasofya.html
·
Πληροφορίες
για την αρχιτεκτονική της πρωτοχριστιανικής τέχνης με φωτογραφίες και
σχεδιαγράμματα
http://users.ach.sch.gr/pchaloul/protoxr-texni/architecture.htm
·
Ο ναός
της Αγίας Σοφίας φωτογραφίες και αρχιτεκτονικά σχέδια.
http://users.ach.sch.gr/pchaloul/protoxr-texni/Ag-Sofia.htm
Δ) ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΟ
ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ
·
Είναι
μάλλον απαραίτητο να έχουμε επισκεφτεί από πριν (από την
προηγουμένη ή την ίδια μέρα, αν είναι δυνατό) τις διάφορες ιστοσελίδες. Επειδή
έχουν πολλές εικόνες, αργούν πολύ να φορτώσουν. Αν τις έχουμε ανοίξει από πριν
είναι διαθέσιμες σε συντομότερο χρόνο, εφόσον έχουν αποθηκευτεί (στις
περισσότερες περιπτώσεις) στον proxy server (server του σχολικού εργαστηρίου).
1.
Απαιτείται
να είναι εγκατεστημένο το Macromedia Flash (εκδ. 5) και το Macromedia
Shockwave. Το παιχνίδι αποτελείται από 22 επεισόδια (μέχρι
στιγμής).
i.
Ίδρυμα
Μείζονος Ελληνισμού: διαδικτυακός τόπος www.hellenichistory.gr
|