Παρατηρήσεις στο βιβλίο Ηλεκτρικές Μηχανές
(Γ΄ Τάξη ΕΠΑ.Λ., Ηλεκτρολογικός Τομέας – Εξεταζόμενο πανελλαδικά μάθημα)
Οι παρατηρήσεις που ακολουθούν, με αναφορά στις σελίδες του βιβλίου «Ηλεκτρικές Μηχανές», έκδοση ΟΕΔΒ των συγγραφέων Γαντζούδη Σ. ? Λαγουδάκου Μ. ? Μπινιάρη Αθ., συντάχθηκαν με τη συνεργασία των σχολικών συμβούλων Ηλεκτρολόγων (κλ. ΠΕ12) της Περιφέρειας Αττικής, Στ. Πάγκαλου, Χ. Ορφανού και Ν. Ζούλη, οι οποίοι έλαβαν υπόψη τους και σχετικές παρατηρήσεις των καθηγητών που διδάσκουν το μάθημα, καθώς και των συγγραφέων του βιβλίου. Στις παρατηρήσεις επισημαίνονται λάθη, ασάφειες στη διατύπωση και παραλήψεις στο κείμενο του βιβλίου, οι οποίες αφορούν την ύλη που εξετάζεται πανελλαδικά.
Προτείνεται, οι παρατηρήσεις να σταλούν στην Κεντρική Επιτροπή των πανελλαδικών εξετάσεων, προκειμένου να τεθούν υπόψη των εισηγητών των θεμάτων του μαθήματος, ώστε να αποφύγουν να βάλουν θέματα τα οποία ενδέχεται να δημιουργήσουν προβλήματα στη διαδικασία των εξετάσεων.
Οι σχολικοί σύμβουλοι:
Σταύρος Πάγκαλος – Χάρις Ορφανός – Νικόλαος Ζούλης
Σελ. 26
Στη σειρά 11 από πάνω:
Στον τύπο Ε2 =Κ?f?W2?Φμ ο συντελεστής Κ δημιουργεί σύγχυση γιατί στη συνέχεια συμβολίζεται με Κ η σχέση μεταφοράς. Σημειωτέον ότι σε κάποιες εκδόσεις του βιβλίου δεν υπάρχει ο αναφερόμενος τύπος.
Σελ. 28
Τελευταία σειρά: uk%=U1K/ U1N 100 % (Να προστεθεί το %)
Σελ. 29
Λύση παραδείγματος: (240 / 6000) ?100 % = 4% (Να προστεθεί το %)
Σελ. 30
Στην ερώτηση 13 αναφέρεται: «Σε ποια περίπτωση ένας Μ/Σ λειτουργεί ουσιαστικά με βραχυκυκλωμένο το δευτερεύον τύλιγμα και γιατί;». Η ερώτηση δεν είναι σωστά διατυπωμένη. Οι συνήθεις Μ/Σ δε λειτουργούν σε συνθήκες βραχυκύκλωσης. Μόνον ειδικοί Μ/Σ όπως οι Μ/Σ που χρησιμοποιούνται στις ηλεκτροκολλήσεις, ή οι Μ/Σ μέτρησης ρεύματος, λειτουργούν με το δευτερεύον σε συνθήκες βραχυκυκλώματος. Μια καλύτερη διατύπωση της ερώτησης είναι η εξής: «Σε ποιες εφαρμογές οι Μ/Σ λειτουργούν ουσιαστικά με βραχυκυκλωμένο το δευτερεύον τύλιγμα; Δικαιολογείστε την απάντησή σας.»
Σελ. 31
Η ερώτηση 21 πρέπει να διαγραφεί. Η υποτιθέμενη σωστή απάντηση (γ) δημιουργεί σύγχυση, σύμφωνα με τη παρατήρηση – διόρθωση στη σελίδα 26, μεταξύ του Κ (σχέση μεταφοράς) και του Κ στον τύπο που δίνει την Ηλεκτρεγερτική Δύναμη Ε2
Σελ. 39
Στο Σχ. 1.13 (β)(ii) ο συμβολισμός των ακροδεκτών του δευτερεύοντος (x, y, z) δημιουργεί σύγχυση, γιατί στο κείμενο (γραμμή 8 από πάνω) αναφέρονται ως u, v, w. Ο συγγραφέας θέλει να ξεχωρίσει την περίπτωση αυτή (φασική απόκλιση 180ο μεταξύ των τάσεων πρωτεύοντος – δευτερεύοντος) από αυτήν του (β)(i) του ίδιου σχήματος, αλλά αυτό δεν επεξηγείται στο κείμενο με το σχετικό συλλογισμό, ώστε να γίνει κατανοητό.
Επίσης οι συμβολισμοί x, y, z, καλό είναι να αντικατασταθούν με x1, x2, x3 ώστε να υπάρχει συμφωνία του Σχ. 1.13 με το κείμενο (ή το αντίστροφο).
Σελ. 41
Στο Σχ.1.14 (β): Στο αριστερό μέρος του σχήματος λείπουν συμβολισμοί (τα γράμματα) άκρων τυλιγμάτων και διακοπτών, ενώ υπάρχουν στο δεξιό.
Επίσης στο αριστερό μέρος του σχήματος εμφανίζεται ουδέτερος αγωγός στη Μέση Τάση (15kV), πράγμα που δεν συμβαίνει στην πράξη. Το σωστό θα ήταν ο κόμβος του αστέρα στο πρωτεύον του Μ/Σ να οδηγείται κατ ευθείαν στη γη (να είναι γειωμένος).
Σελ. 52
Στο Σχήμα 1.18 (β) υπάρχει σχεδιαστικό σφάλμα (Ο ακροδέκτης v αναφέρεται στη ενδιάμεση θέση).
Σελ. 52 ? 53
Αναφέρεται στο τονισμένο (πράσινο) κείμενο, ότι «οι ΑΜ/Σ χρησιμοποιούνται μόνο σε ειδικές περιπτώσεις και κατασκευάζονται για σχέσεις μεταφοράς που πλησιάζουν τη μονάδα (π.χ.1/2)». Στην απέναντι όμως σελίδα (στην αρχή) αναφέρεται ότι «στην πράξη κατασκευάζονται ΑΜ/Σ με δυνατότητα μεταβολής της τάσης του δευτερεύοντος σε πολύ μεγάλα όρια». Πράγμα που σημαίνει ότι η σχέση μεταφοράς τους μπορεί να πάρει τιμές πολύ μεγαλύτερες ή πολύ μικρότερες από τη μονάδα.
Θα πρέπει μάλλον να διευκρινιστεί ότι στην πρώτη περίπτωση αναφερόμαστε σε ΑΜ/Σ με σταθερό λόγο μεταφοράς Κ. Ενώ στη δεύτερη περίπτωση αναφερόμαστε σε ειδικούς ΑΜ/Σ με μεταβλητό λόγο μεταφοράς Κ.
Σελ.54
σειρά 15: Να διορθωθεί η σχέση μεταφοράς Κ=1/50, (αντί του Κ=50)
Σελ. 56
Στο Σχ. 1.24 (α) οι σπείρες του δευτερεύοντος τυλίγματος (σημειώνονται με χρώμα μπλε) να σχεδιαστούν περισσότερες από αυτές του πρωτεύοντος (εφαρμογή της αρχής της εποπτείας).
Σελ. 59
Ερώτηση 13: Η απάντηση (Ι1 = 20Α) είναι λανθασμένη. Το σωστό είναι Ι1= 210 Α
Σελ. 60
Υπάρχει πρόβλημα στις ερωτήσεις αντιστοίχησης στο κάτω μέρος της σελίδας. Δε φαίνεται καθαρά από το σχήμα, πού αντιστοιχεί ο αριθμός 6 και πού ο αριθμός 7 (προφανώς στο Ε δε μπορεί να αντιστοιχούν δύο αριθμοί ). Οι όροι «ακροδέκτες» και «βίδες για σύνδεση» δευτερεύοντος δηλώνουν ουσιαστικά το ίδιο πράγμα. Επίσης στο Ζ) είναι ασαφής η διατύπωση «διπλοί ακροδέκτες για σύνδεση με καλώδιο»που υπονοεί εδώ τους ακροδέκτες του πρωτεύοντος.
Σελ. 77
Στην 5η παράγραφο από την αρχή της σελίδας παραθέτονται δύο εφαρμογές που δεν μπορεί, όποιος το διαβάζει, να κατανοήσει που αναφέρονται: «μικρούς διεγέρτες» και «μηχανές συγχρονισμών».
Στη 4η σειρά από το τέλος, υπάρχει η φράση: «της ταχύτητας (υ=2π.r.n, όπου n: στρ/s) της μεταβολής της κίνησης του αγωγού».Αφ ενός η έκφραση «της μεταβολής της κίνησης του αγωγού» είναι ατυχής και περιττή (μπορεί να θεωρηθεί ως επιτάχυνση), αφ ετέρου πουθενά στο κείμενο ή σε κάποιο σχήμα, δεν αναφέρεται ότι μιλάμε για περιστρεφόμενο πλαίσιο (σπείρα) και τι είναι το r.
Θα μπορούσε να παραλειφθεί η παρένθεση και να μείνει η ταχύτητα υ (σε m/s).Από την άλλη μεριά, ο τύπος υ=2π.r.n , κάπου πρέπει να αναφερθεί, γιατί από αυτόν προκύπτει η τάση στα άκρα στοιχειώδους σπείρας
Σελ. 79
σειρά 3 από το τέλος: η λέξη κόβει σε εισαγωγικά «κόβει»
Σελ.80
σειρά 3: U=E / B? ?? ημα , αντί U=E /B? l? ημα (γιατί το Ι παραπέμπει σε ένταση ρεύματος )
Σελ. 81
Ερώτηση 8 : Η απάντηση έχει σχέση με τον αριθμό των σπειρών και των τομέων (λαμάκια) του συλλέκτη, αλλά δεν εξηγείται πουθενά στο κείμενο, γι? αυτό προτείνεται να παραληφθεί ή να προστεθεί το παρακάτω σχήμα. Πάντως αφού υπάρχει το σχήμα 2.3 που δείχνει πως παράγεται ανορθωμένη τάση με 2 ημιδακτυλίους, υπάρχει δυνατότητα γενίκευσης από τον καθηγητή, να επεξηγήσει δηλαδή το ρόλο του συλλέκτη με περισσότερους από δύο τομείς.
Ερώτηση 9 & 10: διόρθωση, μήκους ? =0,8m (όχι l)
Σελ. 83
Στο υπόμνημα του Σχ. 2.4 αναφέρεται: «3.00 σταθερό έδρανο, 4.00 κινούμενο έδρανο». Δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα οι χαρακτηρισμοί αυτοί. Πρόκειται για τα δύο έδρανα (ρουλεμάν) του άξονα (εμπρόσθιο και οπίσθιο έδρανο).
Σελ.84
σειρά 8: την πλήμνη , θα πρέπει να παραληφθεί , γιατί δεν εξηγείται επαρκώς στη συνέχεια.
Σελ. 86
Στη 14η σειρά από πάνω, αναφέρεται: «μαγνητικά ελάσματα, τα οποία κάμπτονται σε ειδικές πρέσες». Τα ελάσματα του πυρήνα είναι επίπεδα, άρα δεν κάμπτονται, αλλά κόβονται στο επιθυμητό σχήμα στις πρέσες.
Σελ. 86
Στην 7η σειρά από κάτω αναφέρεται: «6. πλήμνη, ειδική κατασκευή, που χρησιμοποιείται στις μηχανές μεγάλης σχετικά ισχύος, για να μειώσουμε το βάρος των μαγνητικών ελασμάτων, που στοιχίζουν ακριβά αλλά και για να διευκολύνουμε την ψύξη του πυρήνα». Όλη η φράση είναι ακατανόητη για τον αναγνώστη, καθώς δεν υπάρχει και σχήμα (στο σχήμα 2.4, σελ. 83, που παρουσιάζονται τα εξαρτήματα δεν δείχνεται πλήμνη). Δεν προσδιορίζεται τι είναι, ποια η σχέση της με τον πυρήνα, τα μαγνητικά ελάσματα και τον άξονα του δρομέα, γιατί μειώνει το βάρος των ελασμάτων, πως διευκολύνει τη ψύξη, κλπ. Θα πρέπει να παραληφθεί όλη η αναφορά στην πλήμνη.
Σελ. 93
σειρά 4: προσθήκη ?ή ζεύγη δυνάμεων (Laplace) που προκαλούν ροπή στρέψης (κινητήρες)
σειρά 8: προσθήκη ..έχουμε αύξηση των δυνάμεων και κατά συνέπεια της ροπής στρέψης.
[Βλέπε και προτεινόμενο σχήμα παρακάτω]
Σελ. 93 – 95
Η ενότητα 2.3.1 που αναλύει τα βροχοτυλίγματα και κυματοτυλίγματα έχει ασάφειες που μπορούν να οδηγήσουν σε παρανοήσεις:
Δε διευκρινίζεται ότι τα τυλίγματα των μηχανών Σ.Ρ. αποτελούνται από ομάδες κάθε μια από τις οποίες έχει ορισμένο αριθμό σπειρών. Η ομάδα (στα απλά τυλίγματα) καταλήγει σε δύο άκρα έτσι ώστε να λειτουργεί σαν να ήταν μια σπείρα. Το κάθε άκρο της ομάδας καταλήγει σε κάποιο τομέα του συλλέκτη. Κατά τη λειτουργία των μηχανών, ανάλογα με τη θέση που βρίσκονται οι ψήκτρες και με το πώς έχουν συνδεθεί τα άκρα των ομάδων στους τομείς, δημιουργούνται κλάδοι (αποτελούμενοι ο καθένας από μία ή περισσότερες ομάδες συνδεδεμένες σε σειρά) που διαρρέονται από ρεύμα.
Στα βροχοτυλίγματα οι συνδέσεις έχουν γίνει με τρόπο ώστε να δημιουργούνται πολλοί παράλληλοι κλάδοι, όσοι και οι πόλοι της μηχανής, (χρησιμοποιούνται έτσι εκεί όπου η τάση είναι μικρή και η ένταση του ρεύματος μεγάλη). Ενώ στα κυματοτυλίγματα οι συνδέσεις δημιουργούν δύο μόνον παράλληλους κλάδους, ανεξάρτητα από τον αριθμό των πόλων της μηχανής (χρησιμοποιούνται εκεί όπου η τάση είναι μεγάλη και η ένταση του ρεύματος μικρή).
Κατά συνέπεια και οι δύο τρόποι σύνδεσης τυλιγμάτων δημιουργούν παράλληλους κλάδους αποτελούμενους από ομάδες σπειρών συνδεδεμένες σε σειρά. Δηλαδή το Σχ. 2.7 και το Σχ.2.8 θα έπρεπε να έχουν μεταξύ τους κάποια αντιστοιχία.
Στα παρακάτω σχήματα, π.χ., όπου φαίνονται οι παράλληλοι κλάδοι για τετραπολική μηχανή με περιέλιξη διαμορφωμένη σε: (α) βροχοτύλιγμα και (β) κυματοτύλιγμα, φαίνεται καλύτερα η αντιστοιχία:
(α)
(β)
Έτσι θα υπήρχε λογική συνέχεια και με το Σχ. 2.9 που αναφέρεται σε «μικτά τυλίγματα», το οποίο θα πρέπει να απαλειφθεί γιατί δεν επεξηγείται επαρκώς.
Σελ. 95
σειρά 6: η λέξη δυναμομηχανή να αντικατασταθεί από τις λέξεις ηλεκτρική μηχανή Σ.Ρ.
Σελ. 97
Στη 15η σειρά από κάτω υπάρχει η φράση: «είναι μικροί μαγνητικοί πόλοι οι οποίοι τοποθετούνται στις ουδέτερες ζώνες της γεννήτριας». Δεν αναφέρεται στην ενότητα αυτή (ή στα προηγούμενα) τι σημαίνει ουδέτερη ζώνη. Καλό θα ήταν να αναφερθεί κάπου τι είναι ουδέτερη ζώνη γιατί αλλιώς δεν εξηγείται επαρκώς η ανάγκη ύπαρξης των βοηθητικών πόλων.
Αλλιώς θα πρέπει να διορθωθεί στο βιβλίο η φράση ως εξής: «είναι μικροί μαγνητικοί πόλοι οι οποίοι τοποθετούνται μεταξύ των κύριων πόλων»
Σελ. 99
Η τελευταία φράση της σελίδας: «Στις γεννήτριες με παράλληλη διέγερση επιτρέπεται η ανάπτυξη της πλήρους τάσης εξόδου πριν συνδέσουμε σε αυτές το φορτίο.» δεν έχει θέση στο κείμενο, προβληματίζει χωρίς λόγο τον αναγνώστη. (Γιατί να αναρωτηθούμε αν επιτρέπεται; Προφανώς θέλουμε η γεννήτρια να παρέχει την κανονική τάση τόσο εν κενώ, όσο και στο φορτίο και όχι μικρότερη). Ίσως η φράση έχει μπει για να αντιδιαστείλει τη γεννήτρια παράλληλης με τη γεννήτρια με διέγερση σειράς που θα ακολουθήσει, δεν επεξηγείται όμως επαρκώς και θα πρέπει να απαλειφθεί.
Σελ. 100
Στο Σχ. 2.16 υπάρχει μια ρυθμιστική αντίσταση Rs η οποία είναι συνδεδεμένη παράλληλα με το φορτίο. Δεν αναφέρεται στο κείμενο η χρησιμότητά της και αφ? ετέρου, τέτοια αντίσταση δεν συνηθίζεται να τοποθετείται στα κυκλώματα των γεννητριών σειράς σύμφωνα με τη βιβλιογραφία. (Αν πρόκειται για αντίσταση ρύθμισης του ρεύματος διέγερσης, θα ήταν προτιμότερο να συνδεθεί παράλληλα με το τύλιγμα διέγερσης, μεταξύ των σημείων S1 και S2 , οπότε θα καταναλώνει και μικρότερη ισχύ).
Καταλήγουμε στη διόρθωση: ο πρώτος ακροδέκτης της Rs συνδέεται στον ακροδέκτη S2 .
(Μετά τη διόρθωση, τα δύο ρεύματα Ιδκαι Ιτ δεν είναι ίσα, καθώς ένα τμήμα του ρεύματος Ιτδιακλαδίζεται στον κλάδο της Rs). Θα πρέπει ακόμη να σημειωθεί στο σχήμα ότι Iφ = Iτ
Σελ. 101
Στη σειρά 5, από πάνω, η φράση: «οι γεννήτριες σειράς δε χρησιμοποιούνται για την τροφοδότηση δικτύων με μεταβλητό φορτίο (φωτισμός, κίνηση)» πρέπει να αντικατασταθεί ως εξής: «δε χρησιμοποιούνται για την τροφοδότηση δικτύων όπου απαιτείται σταθερή τάση (φωτισμός, κίνηση)».
Στη σειρά 9, αναφέρεται η αδόκιμη φράση «η γεννήτρια σειράς τοποθετείται κατά μήκος της γραμμής». Να αντικατασταθεί από τη φράση « η γεννήτρια σειράς χρησιμοποιείται σε δίκτυα (γραμμές) μεγάλου μήκους»
Σελ. 102
Στην σειρά 5 από πάνω, αναφέρεται: «χαρακτηρίζονται ως γεννήτριες με υπερσύνθετη ή αθροιστική σύνθετη διέγερση». Οι δύο όροι αθροιστική και υπερσύνθετη δεν είναι ισοδύναμοι. Ο όρος αθροιστική αναφέρεται στον τρόπο σύνδεσης των δύο τυλιγμάτων της διέγερσης. Στις γεννήτριες με αθροιστική διέγερση, ανάλογα με τη διαμόρφωση των δύο τυλιγμάτων της διέγερσης (του παράλληλου και του τυλίγματος σειράς), επηρεάζεται αντίστοιχα η αναλογία μεταξύ της μαγνητικής ροής που παρέχει το παράλληλο τύλιγμα και της μαγνητικής ροής που παρέχει το τύλιγμα σειράς. Μπορούμε έτσι να έχουμε υπερσύνθετη, σταθερή ή υποσύνθετησυμπεριφορά, που σημαίνει ότι η γεννήτρια με την αύξηση του φορτίου παρουσιάζει συμπεριφορά όπως στην οικογένεια των 3 καμπυλών του παρακάτω σχήματος (αυξανόμενη τάση, σχεδόν σταθερή τάση, μειούμενη τάση):
Αντίθετα αν το παράλληλο και το τύλιγμα σειράς της διέγερσης της γεννήτριας είναι συνδεδεμένα ανταγωνιστικά (το ένα αφαιρεί το μαγνητικό πεδίο του άλλου) τότε έχουμε τη διαφορική σύνθετη διέγερση με απότομη μείωση της τάσης, η οποία κρατά το ρεύμα του φορτίου σχεδόν σταθερό (βλέπε στο σχήμα).
Διόρθωση: Διαγράφονται οι λέξεις «με υπερσύνθετη ή»
Στην ίδια σελίδα, σειρά 9 από πάνω, υπάρχει η φράση: «Το πλεονέκτημα των γεννητριών αυτών είναι ότι προσφέρουν μεγάλο ρεύμα βραχυκυκλώματος» Δεν είναι κατανοητό το πλεονέκτημα. Γιατί κάνει καλό το μεγάλο ρεύμα βραχυκυκλώματος και πως το «προσφέρουν»;
Προτείνεται να διαγραφεί όλη η φράση.
Στην ίδια σελίδα, σειρά 15, να γίνει η διόρθωση: η φράση «παρουσιάζουν μεγάλη πτώση τάσης και μικρό ρεύμα βραχυκύκλωσης» να αντικατασταθεί από τη φράση «παρουσιάζουν σχετική σταθερότητα έντασης»
Σελ. 103
Στον τύπο, σειρά 7 από κάτω, υπάρχει ο όρος Rσ·(Ισ)2 όπου Ισ το ρεύμα που διαρρέει το τύλιγμα διέγερσης σειράς. Αυτό όμως είναι ίδιο με το ρεύμα τυμπάνου Ιτ , άρα θα πρέπει να υπάρχει η επισήμανση Ισ = Ιτ. (Το ρεύμα επαγωγικού τυμπάνου Ιτ εν γένει δεν είναι ίδιο με το ρεύμα που διαρρέει το τύλιγμα διέγερσης σειράς, γιατί πολλές φορές έχομε παράλληλα προς το τύλιγμα σειράς μια ρυθμιστική αντίσταση. Εδώ όμως ως Rσεννοείται μόνον η ωμική αντίσταση του τυλίγματος σειράς και θεωρείται ότι δεν υπάρχει ρυθμιστική αντίσταση για έλεγχο της ρεύματος διέγερσης σειράς.)
Σελ. 103 ? 104
Αναφέρεται στο κείμενο (σελ 103, σειρά 18 από κάτω) ότι οι μεταβλητές απώλειες είναι ταυτόσημες (γι αυτό και ονομάζονται) με τις ηλεκτρικές απώλειες.
Στην αρχή όμως της σελ. 104 (σειρά 2 από πάνω), αναφέρεται πως δεν είναι όλες οι ηλεκτρικές απώλειες μεταβλητές, αλλά ένα μέρος τους (που προκαλείται από το ρεύμα στο παράλληλο κύκλωμα της διέγερσης) ανήκει στις σταθερές απώλειες, πράγμα που μπορεί να προκαλέσει σύγχυση στους μαθητές στην περίπτωση σχετικού ερωτήματος.
Απαιτείται πρόσθετη διευκρίνηση στο κείμενο. Δηλαδή, ο όρος Rδ?(Ιδ)2 να θεωρηθεί ότι συμπεριλαμβάνεται στις σταθερές απώλειες, μαζί με τις μαγνητικές και τις μηχανικές.
Σελ. 105
Στην εκφώνηση της άσκησης 3 αναφέρεται ότι μια γεννήτρια αποδίδει ισχύ 6 HP. Αν και η ισχύς μπορεί να μετρηθεί με οποιαδήποτε μονάδα ισχύος, ο κανόνας που ακολουθείται είναι η μονάδα HP να χρησιμοποιείται (εναλλακτικά με τα W και kW) μόνο για την μηχανική ισχύ, ενώ η ηλεκτρική ισχύς να μετριέται πάντοτε σε W ή kW. Η παραβίαση αυτού του κανόνα είναι αντιδεοντολογική και θα μπερδέψει το μαθητή που χειρίζεται σωστά τις μονάδες ισχύος.
Διόρθωση: (σειρά 8 από κάτω) ισχύ 4,416 kW αντί 6 HP
και (σειρά 3 από κάτω) να διαγραφεί το 6HP.0,736
Σελ.114
Διόρθωση, σειρά 12: η λέξη «γεννιέται» σε εισαγωγικά (δηλ. δημιουργείται).
Σελ. 115
Στον τύπο (2.14) και στις επεξηγήσεις των συμβόλων παρακάτω, τα p , s , w να γραφούν με μικρά γράμματα (όχι κεφαλαία P, S, W).
Επίσης να προστεθεί: π = 3,14
Σελ.116
Διόρθωση σειρά 8: «Η ένταση που απορροφά το επαγωγικό τύμπανο??» να αντικατασταθεί από «Η ένταση που διαρρέει το επαγωγικό τύμπανο» (Μόνο η ισχύς απορροφάται ή αποδίδεται, όχι η ένταση)
Διόρθωση σειρές 2, 7, 12 (από κάτω): να γραφεί n (λατινικό) αντί η (ελληνικό).
Σελ.117
Διόρθωση, σειρά 2: στον τύπο Εα = κ Φ n, το n(λατινικό), όχι η (ελληνικό)
Διόρθωση, τελευταία σειρά: παράγραφος 2.3.4, αντί παράγραφος 2.3.4.5
Σελ. 118
Στη σειρά 7 από πάνω, αναφέρεται η φράση: «διευκρινίζεται ότι ο βαθμός απόδοσης των κινητήρων αναφέρεται πάντοτε σε πλήρη φόρτιση» η οποία δεν είναι ακριβής. Ο βαθμός απόδοσης μεταβάλλεται με το φορτίο του κινητήρα και μπορεί να αναφέρεται σε οποιοδήποτε φορτίο. Άλλωστε στη Σελ. 123 υπάρχει διάγραμμα που δείχνει τη μεταβολή του βαθμού απόδοσης με το φορτίο.
Διόρθωση: διευκρινίζεται ότι όταν ο βαθμός απόδοσης των κινητήρων αναφέρεται στην πινακίδα τους αφορά στην πλήρη φόρτιση τους.
Σελ. 119
Στο Σχ. 2.22 ο ροοστάτης διέγερσης RΔκαι η αντίσταση του εκκινητή RΕ δεν είναι στις σωστές θέσεις. Ο ροοστάτης διέγερσης είναι τοποθετημένος σε σειρά στο κύκλωμα του τυμπάνου. Θα πρέπει να γίνει στο σχήμα αντιμετάθεση των συμβόλων RΔ και RΕ που αναφέρονται στις αντιστάσεις.
Στο ίδιο Σχ.2.22, αντί Ιnνα γραφεί ΙΤ(δηλαδή ρεύμα επαγωγικού τυμπάνου).
Σελ. 120
Στη σειρά 4 από το τέλος, αναφέρεται: «το ποσοστό Ιτ Rτ είναι ένα μικρό ποσοστό της εφαρμοζόμενης τάσης, επειδή το ρεύμα φόρτισης Ιτ παραμένει σταθερό». Αυτό δεν αληθεύει. Εφ όσον παραμένει σταθερό το Ιτ και η τάση λαμβάνει τιμές από 0 έως ?, στις μικρές τιμές της τάσης, ο παράγοντας ΙτRτδεν είναι μικρό ποσοστό της εφαρμοζόμενης τάσης για να απαλειφθεί.
Γενικότερα όλη η παράγραφος και το διάγραμμα στο Σχ. 2.23 έχουν πρόβλημα. Πρώτα- πρώτα δεν διευκρινίζεται αν το ρεύμα διέγερσης Ιδ και η ροή Φ διατηρούνται σταθερά (με μεταβολή της ρυθμιστικής αντίστασης Rδ στο παράλληλο κύκλωμα διέγερσης) ή μεταβάλλονται γραμμικά με την τάση (Ιδ= U/Rδ).
1. Ας υποθέσουμε ότι το βιβλίο υπονοεί ότι το ρεύμα διέγερσης και η μαγνητική ροή Φ διατηρούνται σταθερά (σαν να έχουμε κινητήρα ξένης διέγερσης). Τότε αντικαθιστώντας από τη σχέση Τ=κ1Φ Ιτ το Ιτ στη σχέση 2.19 έχουμε για την ταχύτητα περιστροφής συναρτήσει της τάσης U, μια γραμμική σχέση της μορφής:
n = k1·U ? k2·T , όπου k1 και k2 σταθερές και Τ η ροπή ως παράμετρος. Η σχέση αυτή μας οδηγεί στις καμπύλες (για διάφορες τιμές της Τ) που φαίνονται στο παρακάτω σχήμα (στο σχήμα αντί για n σημειώνεται η κυκλική συχνότητα ω):
Δηλαδή, η καμπύλη του βιβλίου αντιστοιχεί σε κινητήρα ξένης διέγερσης που έχει μηδενικό φορτίο (Τ = 0), που μόνο θεωρητικά ισχύει, αφού πάντα υπάρχουν τριβές. Θα έπρεπε να δείχνει μια από τις άλλες ευθείες για Τ1 και Τ2. Η μορφή αυτή του διαγράμματος δικαιολογείται και λογικά, αφού ένας κινητήρας, που έχει σταθερό φορτίο στον άξονά του, δεν ξεκινά αμέσως με την εφαρμογή της τάσης, αλλά όταν η τάση ξεπεράσει μια τιμή που εξαρτάται από τη πτώση τάσης στο τύμπανο της μηχανής (RτΙτ).
2. Ας υποθέσουμε τώρα ότι η διέγερση της μηχανής δεν διατηρείται σταθερή, τότε, λόγω του παράλληλου κυκλώματος διέγερσης, η ροή Φ θα μεταβάλλεται ανάλογα με την τάση U και το ρεύμα τυμπάνου Ιταντιστρόφως ανάλογα της U (σύμφωνα με τη σχέση Τ=κ1ΦΙτ) οπότε η σχέση 2.19 οδηγεί σε μια εξίσωση της μορφής: n= k3? k4T / U2, η οποία προφανώς δεν είναι ευθεία, ούτε διέρχεται από το σημείο τομής των αξόνων, ούτε έχει φυσική σημασία σε όλο το πεδίο τιμών της. (Θα μπορούσαμε να την επεξηγήσουμε αλλά θα ξεφεύγαμε από το σκοπό μας).
Συμπερασματικά το Σχ. 2.23 και οι παρατηρήσεις που αναφέρονται σε αυτό, είναι ασαφείς, γι? αυτό προτείνεται να μη ληφθούν υπόψη
Σελ. 121
Μια γενική παρατήρηση: Θεωρητικά η συνάρτηση n=f(Iδ) με σταθερή την τάση U και το ρεύμα Ιτείναι αποδεκτή, δεν ενδιαφέρει όμως την πράξη. Πράγματι από τη σχέση Τ=κ1Φ Ιτ φαίνεται ότι για να κρατηθεί σταθερό το ρεύμα φορτίου Ιτόταν η Φ μεταβάλλεται (αφού μεταβάλλεται το Iδ), θα πρέπει να επέμβει κανείς στη ροπή του φορτίου και να τη μεταβάλλει ανάλογα, που δεν είναι η συνήθης περίπτωση στην πράξη. Αντίθετα η αντίστοιχη καμπύλη για σταθερό φορτίο (Τ) στη θέση του σταθερού ρεύματος Ιτ , έχει μεγαλύτερο πρακτικό ενδιαφέρον. Εν πάση περιπτώσει τα συμπεράσματα θα ήταν τα ίδια.
Στην σειρά 5 από κάτω, αναφέρεται στα πλεονεκτήματα: «μικρή διακύμανση των στροφών». Από το διάγραμμα όμως προκύπτει ότι μικρή διακύμανση των στροφών έχουμε όταν το ρεύμα διέγερσης παίρνει μεγάλες τιμές, όταν το ρεύμα διέγερσης παίρνει μικρές τιμές η διακύμανση των στροφών είναι μεγάλη (δεν δικαιολογείται δηλαδή το αναφερόμενο ως πλεονέκτημα).
Σελ. 122
Το διάγραμμα του Σχ. 2.25 θα έπρεπε να έχει την ίδια μορφή με το διάγραμμα της απέναντι σελίδας (Σελ.123) να είναι δηλαδή ευθεία με μικρή κλίση αφού, για σταθερό ρεύμα διέγερσης Iδ, η Φ είναι σταθερή και επομένως η ροπή Τ είναι ανάλογη του ρεύματος Ιτσύμφωνα με τον τύπο Τ=κ1Φ Ιτ .
Ακόμη για την πληρέστερη δικαιολόγηση των συμπερασμάτων θα έπρεπε να γίνει επίκληση της σχέσης 2.19 με την οποία εξηγείται άμεσα η μορφή της χαρακτηριστικής, όπως έχει ήδη αναφερθεί στη σελ. 117, (σειρά 7 από πάνω).
Διορθώσεις στο σχήμα: α) να απαλειφθούν οι διακεκομμένες γραμμές της n=f(Iτ)
β) οι τιμές του ρεύματος Iτ να είναι σε δεκάδες Α (10, 20, 30, …Α)
Σελ 123
Δεν αναφέρεται στην αρχή, (σειρά2) για ποια σταθερά μεγέθη ισχύει η χαρακτηριστική, παρά μόνο στη λεζάντα του σχήματος.
Προσθήκη μετά τη σειρά 1 από πάνω: «και διατηρούνται σταθερά (U) και (Ιδ)».
Σελ. 124
Στη χαρακτηριστική του Σχ. 2.27 αναγράφεται n=f(Ιτ) αντί του σωστού Τ=f(Ιτ).
Να γίνει η διόρθωση πάνω στο σχήμα.
Στη σειρά 4 από κάτω αναφέρεται ότι «η ροπή αυξάνει περίπου ανάλογα προς το ρεύμα του τυμπάνου σύμφωνα προς τη σχέση Τ=κ1Φ Ιτ». Για την πληρότητα της δικαιολόγησης, θα έπρεπε να αναφερθεί ότι η ροή Φ στον παραπάνω τύπο δεν είναι σταθερή, μεταβάλλεται ελαφρά (μέσω της ρυθμιστικής αντίστασης της διέγερσης) για να διατηρούνται οι στροφές σταθερές σύμφωνα με τη σχέση 2.19 (αλλιώς σύμφωνα με τον παραπάνω τύπο η μορφή της χαρακτηριστικής θα ήταν ευθεία γραμμή).
Διόρθωση στο σχήμα: Οι τιμές του οριζόντιου άξονα σε δεκάδες Α (10, 20, 30, 40,…Α)
Σελ. 125
Στο διάγραμμα, ο άξονας του βαθμού απόδοσης δεν είναι βαθμονομημένος σωστά, δηλαδή από 0% έως 100%. Επίσης χρησιμοποιείται για το βαθμό απόδοσης το ίδιο σύμβολο που χρησιμοποιείται για τις στροφές (n) πράγμα που μπορεί να δημιουργήσει σύγχυση.
Υπάρχει όμως και ένα ζήτημα επί της ουσίας: Σύμφωνα με τη θεωρία των ηλ. μηχανών Σ.Ρ., ο βαθμός απόδοσης φτάνει σε ένα μέγιστο όταν οι μεταβλητές απώλειες (που οφείλονται στο ρεύμα στο κύκλωμα του τυμπάνου) εξισωθούν με τις σταθερές (μηχανικές, μαγνητικές και μέρος από τις ηλεκτρικές απώλειες στο κύκλωμα διέγερσης). Το ίδιο συμβαίνει σε κάθε είδους μηχανή: υπάρχει πάντα ένα μέγιστο στην καμπύλη του βαθμού απόδοσης. Η χαρακτηριστική όμως του Σχ. 2.28 είναι αύξουσα χωρίς σημείο καμπής.
Διορθώσεις στο σχήμα: α) η (ελληνικό) αντί n στον τίτλο της παραγράφου.
β) η=f(Τ) ,αντί n=f(Τ) (πάνω στο σχήμα)
γ) τιμές στον κατακόρυφο άξονα 20, 40, 60, 80, 100 (%)
δ) η (%), αντί n (%) στον κατακόρυφο άξονα
ε) χρειάζεται και μια μικρή κάμψη της καμπύλης
Σελ. 133
Υπάρχουν σφάλματα στη διαδικασία λύσης του β ερωτήματος της άσκησης 3
Σωστή λύση:
Στο βιβλίο δίδεται ο τύπος (σελ 117) P=Tα n/9.55 (σε W) όπου:
P αποδιδόμενη μηχανική ισχύς στο δρομέα του κινητήρα σε W
n ταχύτητα περιστροφής του κινητήρα σε στρ/min
Τ ροπή κινητήρα σε Nm
Αν θέσομε τις μονάδες στο αυτό σύστημα ήτοι το n σε στρ/secτότε
P(W)=Tα(Nm)n(στρ/min)/9.55= Tα(Nm)n(στρ/sec)60/9.55= 6.28Tα(Nm)n(στρ/sec), ή P(W)=2πTα(Nm)n(στρ/sec).
Ο τύπος είναι βασικός και εμπεριέχεται π.χ. στο βιβλίο Ηλεκτρικές Μηχανές του Σπυρ. Ν. Βασιλακόπουλου εκδ. Ευγενιδίου ιδρύματος 1995, στη σελ 181, σειρά 9 από πάνω (μπλε βιβλίο που διδασκόταν στα ΤΕΛ ΤΕΣ).
Επίσης ισχύει
Tα=k1ΦΙΤ
Εα=k nΦ
Άρα P=2πk1ΦΙΤn=2π (k1/k)ΕαΙΤ (1)
Ως γνωστό (σελ115) k1=psw/2πα (2)
Υπολογισμός του k: Δεν το εξηγεί στο βιβλίο αν και στη σελ114 σειρά 10η από κάτω αναφέρει k: σταθερό μέγεθος που θα εξηγηθεί παρακάτω, αλλά εξήγηση δε δίδεται.
Ισχύει k=psw/α (3). (Ο τύπος εμπεριέχεται στη σελ 30 στο βιβλίο Ηλεκτρικές Μηχανές του Σπυρ. Ν. Βασιλακόπουλου εκδ. Ευγενιδίου ιδρύματος 1995).
Η σχέση (1) βάσει των (2), (3) γίνεται P=ΕαΙΤ
Αντικαθιστώντας P=205.50 W=10250 W= 10250/736 HP=13.9 HP
Συμπερασματικά:
1.Τα αριθμητικά δεδομένα που χρησιμοποιεί για την επίλυση του β ερωτήματος στη 1η σειρά της σελ134 είναι σωστά ως και τα ενδιάμεσα αποτελέσματα της ίδιας σειράς συμπεριλαμβανομένων και των τελικών
2. Στη 1η σειρά της σελ 134 ο τύπος P=UTΙΤπρέπει να γραφεί P=ΕαΙΤ
3. Στη προτελευταία σειρά της σελ 133 η διατύπωση: «Η τάση του δρομέα θα είναι U-RT.IT»είναι εσφαλμένη. Αντ? αυτής πρέπει να παρατεθεί η ως άνω απόδειξη.
4. Με τα δεδομένα του βιβλίου δεν είναι δυνατό να λυθεί η άσκηση επειδή δεν αναφέρεται η σχέση k=psw/α
Σελ. 134
Στην Άσκηση 4, το ερώτημα γ) είναι ίδιο με το ερώτημα β) της Άσκησης 3 (Σελ. 133). Ο τελικός τύπος που χρησιμοποιείται για την λύση του είναι σωστός. Ανακύπτουν όμως ερωτήματα για την αυθαίρετη παράθεση ενός σωστού τελικού τύπου χωρίς απόδειξη και χωρίς την αναφορά στο βιβλίο όλων των απαραιτήτων τύπων για τον υπολογισμό του.
Διόρθωση στην Άσκηση 5, σειρά 21: (στον τύπο) p, s , w μικρά , όχι κεφαλαία.
Επίσης, μετά τον τύπο, να προστεθεί ενδεχομένως η παρένθεση (s?w = 786 αγωγοί) για την διευκόλυνση της κατανόησης των αριθμητικών δεδομένων στον τύπο.
Στην Άσκηση 6, σειρά 5 από το τέλος, στον τύπο της ροπής Τ, να γραφεί Κ1 αντί Κ (αντιδιαστολή με το Κ της Εα).
Σελ.135
Διόρθωση, σειρά 4 : Στις σχέσεις Εα να διορθωθεί το η (ελληνικό) σε n (λατινικό).
Το ίδιο στους τύπους στη σειρά 6.
Στην εκφώνηση της Άσκησης 7 να διορθωθεί η φράση «ώστε το ρεύμα εκκίνησης να είναι 1,60 παραπάνω από το Ιον» στο σωστό «ώστε το ρεύμα εκκίνησης να είναι 1,60 φορές παραπάνω από το Ιον».
Η λύση της Άσκησης 7 είναι αλλοπρόσαλλα γραμμένη:
Η πρώτη γραμμή των τύπων πρέπει να διαγραφεί. Η τρίτη γραμμή να γίνει πρώτη. Η δεύτερη να παραμείνει δεύτερη. Η τέταρτη να γίνει τρίτη και οι υπόλοιπες να ακολουθήσουν ως έχουν.
Στην τρίτη γραμμή (όπως διαμορφώθηκε στη σειρά) δεν πρέπει να γίνει αντικατάσταση των αριθμητικών δεδομένων στον τύπο.
Στην τελευταία γραμμή, η σχέση Εα = U–Iτ.Rτ.Εα να διορθωθεί σε Εα = U–Iτ.Rτ
Σελ. 167
Στο Σχ.3.3, να διαγραφούν οι συμβολισμοί –i , -u και να σημειωθούν τα διανύσματα -Ιm , –Um , όπως έχουν σημειωθεί τα διανύσματα Ιm , Um .
Σελ 210
Σειρά 8, από το τέλος: Η φράση «γιατί το ρεύμα διέγερσης του δρομέα δημιουργείται από επαγωγή» να γίνει «γιατί το ρεύμα στο δρομέα δημιουργείται από επαγωγή». (Αυτό δημιουργεί δυνάμεις Laplace στο δρομέα, ώστε να αναπτυχθούν ροπές κατάλληλης φοράς και να υπάρξει περιστροφή).
Σελ. 212
Σειρά 5 από πάνω: Η φράση «είναι όμοια με την κατασκευή των 3 εναλλακτήρων» να γίνει «είναι όμοια με την κατασκευή των τριφασικών (ή 3φ) εναλλακτήρων»
Σελ. 213
Στο Σχ. 4.9 δείχνει να συνδέεται στα τυλίγματα του 3φ κινητήρα και ο ουδέτερος αγωγός του δικτύου τροφοδοσίας, πράγμα που δε συμβαίνει στα πραγματικά κυκλώματα. Θα πρέπει να απαλειφθεί η σύνδεση του ουδετέρου στον κινητήρα.
Σελ. 214
Η διατύπωση στην πρώτη πρόταση της σελίδας δημιουργεί σύγχυση. Αναφέρεται ως φασική τάση η τάση του τυλίγματος μιας φάσης του κινητήρα και ως πολική τάση, η τάση μεταξύ δύο γραμμών του δικτύου τροφοδοσίας.
Στη σειρά 3 από πάνω, να γίνει η προσθήκη μία φάση του τυλίγματος του κινητήρα.
Σελ. 215
Στον Πίνακα 4.1 το κελί Α1θέλει διόρθωση, αναφέρεται μόνον στην 3η γραμμήτου πίνακα
Σελ. 216
Στη σειρά 6 από πάνω να γίνει προσθήκη «για χρόνους που αντιστοιχούν σε γωνίεςπολλαπλάσιες των 60ο».
Στη σειρά 7 να γίνει διόρθωση: αντί για «φάση 360ο» να γραφεί «ένα κύκλο (360ο)»
Το Σχ. 4.14 είναι λάθος. Οι κυματομορφές δεν αντιστοιχούν σε συμμετρικό τριφασικό σύστημα (δεν υπάρχει διαφορά φάσης 120ο μεταξύ των κυματομορφών).
Να αντικατασταθεί με το παρακάτω σχήμα κατάλληλα διαμορφωμένο και χρωματισμένο.
Σελ.217
Στη σειρά 17, να γίνει η προσθήκη «Όπως είναι γνωστό για αγωγό κάθετο στις μαγνητικές γραμμές, ισχύει:»
Σελ. 220
Στη σειρά 3,από το τέλος, να γίνει η διόρθωση P1 = 8000 W (αντί για Ν = 8000 W)
Σελ. 221
Στη σειρά 1 να γίνει η διόρθωση f=60Hz (αντί για f=50 Hz)
ή να αλλάξουν οι απαντήσεις: α) 1500στρ/min και β) 1425στρ/min
Σελ. 225
Να διαγραφεί (αφαιρεθεί ) το σχήμα 4.24 γιατί δεν εξηγείται πως προκύπτουν οι συνδεσμολογίες και τι αυτές σημαίνουν.
Σελ. 226
Στο σχήμα 4.26 να διορθωθεί σε 220 VY (αντί 220 VYY )
Σελ 227
Στο σχήμα 4.27 να διορθωθεί σε 760 VY (αντί 440 VY )
Γενικά τα σχήματα 4.26 ως και 4.29 είναι και πολύ εξειδικευμένα και τα κείμενα που αναφέρονται σ? αυτά δεν αναπτύσσονται επαρκώς. Είναι προτιμότερο να απαλειφθούν.
Σελ.247
Στην τελευταία σειρά, να γίνει η προσθήκη: (Pσταθ = Pμαγν+ Pμηχ)
Σελ. 248
Στη σειρά 6, οι απώλειες του χαλκού του στάτη αναφέρονται ως Ρχσ = 3 Ι2 R1 όπου R1 η αντίσταση του τυλίγματος της μιας φάσης του στάτη. Θα πρέπει να διευκρινιστεί επιπλέον ότι το Ι στον τύπο είναι το ρεύμα που διαρρέει την κάθε φάση και όχι το ρεύμα της γραμμής του κινητήρα. Αν ως Ι θεωρηθεί το ρεύμα γραμμής, τότε ο τύπος Ρχσ = 3 Ι2 R1 ισχύει μόνο για τη σύνδεση των τυλιγμάτων του στάτη σε αστέρα. Αν τα τυλίγματα είναι συνδεδεμένα σε τρίγωνο (με Ι το ρεύμα γραμμής) τότε ο τύπος γίνεται: Ρχσ= Ι2 R1
(Στο παλαιό βιβλίο του Ευγενιδίου χρησιμοποιείτο ο τύπος Ρχσ = (3/2) Ι2 R1 με Ι το ρεύμα γραμμής, αλλά ως R1οριζόταν όχι η αντίσταση της μιας φάσης του τυλίγματος, αλλά η αντίσταση μεταξύ δύο ακροδεκτών του 3φ κινητήρα, οπότε ο ίδιος τύπος ίσχυε, είτε για σύνδεση αστέρα, είτε τριγώνου)
Κατά συνέπεια, ο τύπος που δίνεται στο πείραμα με κινητήρα χωρίς φορτίο (σειρά 8 από το τέλος) είναι λάθος, αφού το Ισ στον τύπο είναι το ρεύμα (γραμμής) που απορροφά ο κινητήρας. Για την ακρίβεια ο τύπος ισχύει μόνο για την περίπτωση που τα τυλίγματα είναι συνδεδεμένα σε αστέρα. Για την πιο συνήθη περίπτωση, όπου έχουμε σύνδεση των τυλιγμάτων σε τρίγωνο, ο όρος 3 θα πρέπει να απαλειφθεί.
Συμπερασματικά, θα πρέπει να δοθούν δύο τύποι (άλλος για αστέρα και άλλος για τρίγωνο) ή να χρησιμοποιηθεί ο τύπος του βιβλίου του Ευγενιδίου, με διαφορετικό ορισμό του R1.
Στη σειρά 15 από το τέλος το πρώτο S να γραφεί s. Επίσης το σύμβολο της συνεπαγωγής να διαγραφεί και να γραφεί «δηλαδή».
Σελ. 250
Στο ερώτημα α) αντί του «η ισχύς του ηλεκτροκινητήρα» να γραφεί «η ισχύς που απορροφά από το δίκτυο ο ηλεκτροκινητήρας»
Στη λύση του παραδείγματος θέτει εσφαλμένα nΕ=0.85 ενώ στην εκφώνηση δίδει βαθμό απόδοσης της εργαλειομηχανής 0.7
Στην αρχή της 2ης σειράς από το τέλος, για αποφυγή σύγχυσης αντί P να γραφεί P1
Σελ. 252
Σελ. 253
Στη σειρά 2, να γίνει η προσθήκη στην απάντηση που λείπει: δ) 10995w
Στην εκφώνηση της άσκησης 30, να γίνει η προσθήκη 170Νm (αντί 150N)
Επίσης το «α) την ισχύ του κινητήρα» να διορθωθεί σε «α) την ηλεκτρική ισχύ που απορροφά ο κινητήρας από το δίκτυο»
Σελ. 290-291
Στο Σχ. 5.8(β) υπάρχει αναντιστοιχία ανάμεσα στο σχήμα και την πινακίδα. Η σύνδεση στην πινακίδα ανταποκρίνεται στο Σχ. 5.6(β) της απέναντι σελίδας 290, (δηλαδή το σχήμα της σελίδας 290 είναι το σωστό). Το καλύτερο είναι στη θέση του σχήματος που υπάρχει στο 5.8(β) να μπει το Σχ. 5.6(β).
Υπάρχει λάθος και στο Σχ. 5.8 (α). Ο φυγοκεντρικός διακόπτης Fs, στο σχήμα αριστερά, είναι συνδεδεμένος σωστά, σε σειρά με το βοηθητικό τύλιγμα. Στην πινακίδα είναι λάθος συνδεμένος ανάμεσα στο W και το Z και δημιουργεί βραχυκύκλωμα.
Στο κάτω δεξιά κελί του πίνακα 5.1, αντί Τ2 θα πρέπει μάλλον να γραφεί Τ3.
Σελ. 300
Η παράγραφος «Β. Συνδεσμολογίες και τυποποίηση ακροδεκτών» και το συνοδευτικό Σχ. 5.14, δεν είναι κατανοητά, καθώς δεν επεξηγείται στο βιβλίο τι σημαίνουν οι συμβολισμοί τυλιγμάτων και ακροδεκτών. Θα πρέπει να διαγραφούν.
