Ο κόσμος της Φυσικής Αγωγής

Στρατηγικές παρακίνησης στην εκπαίδευση

του Χρήστου Παπαγιαννόπουλου M.Sc.  

Στην σχολική μονάδα είναι απαραίτητη η δημιουργία κλίματος συνεργασίας, ομαδικότητας και ανοικτής επικοινωνίας μεταξύ των μελών του διδακτικού προσωπικού. Σε αυτή την κατεύθυνση πρέπει να δημιουργηθεί μια κουλτούρα εργασίας σε ομάδες, μια κουλτούρα δηλαδή καθήκοντος, που θα αντικαταστήσει την παλαιά νοοτροπία και τη ιδέα ότι οι εκπαιδευτικοί πρέπει να εργάζονται απομονωμένοι και ανεξάρτητοι λειτουργοί (Ιορδανίδης & Τσαγκαλίδου, 2002).

Ο Σαΐτης (1995), τονίζει ότι παρά τις δυσκολίες που υπάρχουν στην διαμόρφωση θετικού κλίματος παρακίνησης, υπάρχουν τεχνικές οι οποίες μπορούν να φέρουν αλλαγές στην νοοτροπία και την συμπεριφορά των εκπαιδευτικών και είναι οι ακόλουθες:

1. Καθιέρωση χρηματικών βραβείων για την υψηλή απόδοση των εκπαιδευτικών και απονομή αυτών σε ειδική τελετή από την κεντρική διοίκηση. Είναι μια παραλλαγή της τεχνικής παροχής ανταμοιβών που αναφέρθηκε παραπάνω.
2. Η παροχή θετικής ενίσχυσης στους εκπαιδευτικούς διαμέσου του επαίνου και της ενθάρρυνσης.
3. Συμμετοχή στην διοίκηση.                                                                                                     Πιο συγκεκριμένα ο Σαΐτης (1995), επισημαίνει ότι η θετική ενίσχυση μπορεί να αναπτυχθεί σε δύο κατευθύνσεις. Πρώτον, με ένα σύστημα επιλογής των διοικητικών στελεχών της εκπαίδευσης που να δημιουργεί κλίμα εμπιστοσύνης και αξιοκρατίας. Δεύτερον με ένα σύστημα απονομής ηθικών ανταμοιβών, που θα δημιουργεί στους εκπαιδευτικούς ένα αίσθημα προσφοράς, δημιουργίας, συμβολής στην δημιουργία αξιών και προσδοκίας ότι οι αμοιβές αυτές θα ληφθούν υπόψη σε μελλοντικές αξιολογήσεις και προαγωγές (Σαΐτης, 1995).Σχετικά με την συμμετοχή στην διοίκηση, είναι γνωστό ότι στον χώρο της εκπαίδευσης υπάρχει ένα γραφειοκρατικό, μη αποκεντρωμένο μοντέλο διοίκησης που δεν επιτρέπει την εμπλοκή του εκπαιδευτικού στις αποφάσεις, παρά μόνο στα διάφορα προβλήματα που άπτονται των αρμοδιοτήτων του συλλόγου διδασκόντων. Έτσι λοιπόν η καθιέρωση ενός συστήματος υποδείξεων- βραβεύσεων θα μπορούσε σύμφωνα με τον Σαίτη (1995), να διευκολύνει την δημιουργία νέων ιδεών όσο αφορά τις συνθήκες εργασίας και τις αδυναμίες του εκπαιδευτικού συστήματος και συμβάλει στην δημιουργία πνεύματος συνεργασίας, στην προσπάθεια για μεταρρυθμιστικές διεργασίες και στην πληροφόρηση της κεντρικής διοίκησης για τα προβλήματα και τις ανάγκες των εκπαιδευτικών (Σαΐτης, 1995).Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η άποψη των Ιορδανίδη και Τσαγκαλίδου (2002), που αναφέρει ότι οι δραστηριότητες παρακίνησης του εκπαιδευτικού προσωπικού μπορούν να ομαδοποιηθούν στις παρακάτω κατηγορίες:
   1. Παρακίνηση μέσω ενδιαφέροντος
   2. Παρακίνηση μέσω ανάθεσης αρμοδιοτήτων και συμμετοχής
   3. Παρακίνηση μέσω τακτικής ανατροφοδότησης, εκτίμησης και αξιολόγησης
   4. Παρακίνηση μέσω συμβουλευτικής και επιμόρφωσης

   Πιο αναλυτικά η έλλειψη ενδιαφέροντος των εκπαιδευτικών φαίνεται πως αποτελεί ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα στις σχολικές μονάδες. Η αντιμετώπιση του αισθήματος απογοήτευσης και μη αποδοχής και από τους συναδέλφους, πρέπει να αντιμετωπιστεί κυρίως από τους παλαιότερους συναδέλφους και από τον διευθυντή της σχολικής μονάδας. Οι παλαιότεροι εκπαιδευτικοί πρέπει να επιδεικνύουν ενδιαφέρον για τους νεότερους εκπαιδευτικούς και να δημιουργούν κλίμα αποδοχής και συνεργασίας (Ιορδανίδης & Τσαγκαλίδου, 2002). Ταυτόχρονα, ο διευθυντής της σχολικής μονάδας εκτός από την παροχή ασφάλειας και εξασφάλιση όλων των πόρων για την υλικοτεχνική υποδομή, πρέπει να παρέχει την δυνατότητα χαλάρωσης και αναψυχής κατά την διάρκεια των διαλειμμάτων και των κενών μέσα από την κατάλληλη διαμόρφωση της αίθουσας των διδασκόντων (Ιορδανίδης & Τσαγκαλίδου, 2002). Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω η συμμετοχική διαδικασία στην λήψη αποφάσεων δημιουργεί το αίσθημα της ικανοποίησης και βοηθάει στην εκπλήρωση των στόχων του οργανισμού. Το ίδιο συμβαίνει και στην σχολική μονάδα όπου η συμμετοχή των εκπαιδευτικών στην λήψη αποφάσεων και η ανάθεση σοβαρών αρμοδιοτήτων, οδηγεί στην αναγνώριση της προσωπικότητας τους και στην αύξηση της υπευθυνότητας τους. Επιπροσθέτως οι Ιορδανίδης και Τσαγκαλίδου (2002), αναφέρουν ότι η ανατροφοδότηση είναι ιδιαίτερα σημαντική τεχνική που βοηθά στην αποτίμηση της εργασίας των εκπαιδευτικών και συστήνουν την καθιέρωση από τον διευθυντή του σχολείου εβδομαδιαίων συναντήσεων με τα μέλη του διδακτικού προσωπικού, με στόχο την εκτίμηση του έργου τους, την διόρθωση των προβλημάτων και την παροχή επαίνων και ευχαριστιών προς τόνωση της αυτοκριτικής τους. Η ενδουπηρεσιακή επιμόρφωση και ανάπτυξη του προσωπικού του σχολείου, ταυτόχρονα με την ενδελεχή ενημέρωση των εκπαιδευτικών από την πλευρά του διευθυντή για οποιαδήποτε νέα στρατηγική, καινοτομία ή μεταβολή, θα μειώσει φαινόμενα απογοήτευσης ή δυσαρέσκειας και θα βοηθήσει στην ανάπτυξη θετικού κλίματος παρακίνησης (Ιορδανίδης & Τσαγκαλίδου, 2002). Ο Μπάκας (2006), εξηγεί πως ο διευθυντής του σχολείου πρέπει να γνωρίζει καλά τους εκπαιδευτικούς του, να γνωρίζει τις αδυναμίες τους και τις προτιμήσεις τους, ούτως ώστε να βελτιώσει την διαδικασία της παρακίνησης και να πραγματοποιηθούν αλλαγές στην σχολική μονάδα με στόχο την κάλυψη περισσότερων αναγκών. Επίσης η ενίσχυση κατά τον Μπάκα (2006), θα πρέπει να δίδεται προς της σωστή κατεύθυνση και να ανταμείβονται η προσπάθεια για την απόδοση και λιγότερο το αποτέλεσμα, γιατί με αυτό τον τρόπο ενισχύονται χαρακτηριστικά του ατόμου όπως η δυναμική, η ενεργητικότητα και η προσωπικότητα. Η αίσθηση της επίτευξης επιτυγχάνεται όταν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι έχουν οι ίδιοι την ευθύνη της ολοκλήρωσης των δραστηριοτήτων που τους έχουν ανατεθεί. Αυτή η αίσθηση τους γεμίζει με υπευθυνότητα και θέληση για κάτι καλύτερο (Μπάκας, 2006). Τέλος ο διευθυντής έχει την υποχρέωση να εξαλείψει φαινόμενα απάθειας και ήσσονος προσπάθειας, να δημιουργήσει με τις προαναφερόμενες τεχνικές παρακίνησης κλίμα που να απωθεί την γραφειοκρατία και την κουλτούρα της ασφαλούς μετριότητας και να δίνει έμφαση στην εφευρετικότητα και στη συμμετοχική δραστηριοποίηση (Μπάκας, 2006).

Continue reading «Παρακίνηση στην εκπαίδευση»