Δεν υπάρχει ωραιότερη και δημιουργικότερη εκπαιδευτική επίσκεψη από την εκδρομή σε ένα κάστρο. Εξάπτει τόσο πολύ τη φαντασία των παιδιών και μπορεί κανείς να κάνει τόσες πολλές, ενδιαφέρουσες και ευχάριστες δραστηριότητες, που μια επίσκεψη σε ένα κάστρο τους μένει πραγματικά αξέχαστη.

Η επίσκεψη που περιγράφω παρακάτω έγινε 31 Οκτώβρη του σχολικού έτους 2017-2018 με την Ε΄ τάξη του 60 Δημοτικού Πάτρας. Από τις εργασίες που παραθέτω άλλες έγιναν στο πεδίο, άλλες στην τάξη και άλλες δόθηκαν σαν άσκηση για το σπίτι. Πρέπει να πω ότι και η επίσκεψη και οι δραστηριότητες ενθουσίασαν πραγματικά τα παιδιά, που ξετύλιξαν τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους.

Το λεωφορείο δύσκολα ανεβαίνει μέχρι επάνω, οπότε μας άφησε στη Γερμανού στο ύψος του Ρωμαϊκού ωδείου, όπου παρακολουθήσαμε ένα πρόγραμμα εκεί και ύστερα πήραμε τον δρόμο για το κάστρο. Πριν ξεκινήσουμε την ανάβαση έδωσα στα παιδιά και ανά ζευγάρια τον χάρτη της περιοχής όπου μπορούσαν να παρακολουθούν τη διαδρομή, να βρίσκουν και να συγκρίνουν τα ονόματα στις γωνίες των δρόμων με αυτά που υπήρχαν στον χάρτη.

Η διαδρομή που ακολουθήσαμε ήταν η εξής: ξεκινώντας από το ωδείο στρίψαμε στην οδό Παντοκράτορος και περάσαμε μπροστά από τον ομώνυμο ναό. Ύστερα ανεβήκαμε στο δημοτικό νοσοκομείο, περάσαμε από μπροστά του, πήραμε τον αριστερό δρόμο και φτάσαμε στην κορυφή των σκαλοπατιών της Αγίου Νικολάου. Μετά από μικρή στάση, περάσαμε μπροστά από τον δημοτικό παιδικό σταθμό, το Σπίτι του Νερού και τέλος φτάσαμε στο κάστρο.

Μπαίνοντας μέσα σταθήκαμε σε ένα από τα περιβόλια του και χρησιμοποιώντας το εποπτικό υλικό εξιστόρησα στους μαθητές συνοπτικά την ιστορία του κάστρου.

Ύστερα τους ζήτησα να φτιάξουν πάνω στον χάρτη τη διαδρομή που ακολουθήσαμε. Αποδείχτηκε ότι δεν ήταν εύκολη δραστηριότητα, αφού τα μικρούλια δεν κατάφεραν να τη φτιάξουν εντελώς σωστά.

Ακολούθησε η εξερεύνηση του κάστρου όπου εκεί πάνω στα τείχη τα πιτσιρίκια ζωντάνεψαν μια σκηνή πολιορκίας ή υπεράσπισης του κάστρου. Το τι κανονιές και πιστολιές έπεσαν, τι φοβέρες στους εχθρούς δεν περιγράφεται.

Όταν τελείωσε η εξερεύνηση εγκατασταθήκαμε σε ένα από τα περιβόλια με πορτοκαλιές όπου τα παιδιά ασχολήθηκαν με τις εξής δραστηριότητες (πεδίο):

• Ανακριτική καρέκλα: ρωτάμε έναν πειρατή και μαθαίνουμε τους λόγους που θέλει να κατακτήσει το κάστρο.

• Ανακριτική καρέκλα: ρωτάμε έναν υπερασπιστή του κάστρου και μαθαίνουμε για τις ενέργειές του. Πώς θα υπερασπίσει το κάστρο, αν φοβάται, μέχρι πού είναι ικανός να φτάσει, γιατί κλπ.

• Είσαι υπερασπιστής του κάστρου και απ' έξω το πολιορκούν οι εχθροί. Γράψε μία παράγραφο.

• Ο ψηλός πύργος του κάστρου λειτουργούσε ως εγκληματική φυλακή από το 1880 μέχρι το 1926. Γράψε ένα μικρό γράμμα στη γυναίκα σου ή στον άντρα σου.

Το να γράφουν εκεί κάτω από το κάστρο και γύρω γύρω να τα κοιτούν οι πορτοκαλιές, φάνηκε παράξενο στα παιδιά που το συζήτησαν και είπαν ότι κάνουμε μάθημα στη φύση και πόσο ωραίο θα ήταν να το κάναμε πιο συχνά. Αφού διάβασαν τα κείμενά τους έδωσα τις παρακάτω ασκήσεις για το σπίτι:

• Ζωγραφική: το κάστρο πολιορκείται

• Φτιάξε την ασπίδα και το σπαθί σου. Αυτή η εργασία τους άρεσε ιδιαίτερα και τα δημιουργήματά τους ήταν υπέροχα και με λεπτομέρειες όπως χερούλια για να τα κρατάνε!

• Φέρε μια σημαντική πληροφορία για το κάστρο της Πάτρας.

Την επόμενη ημέρα στην τάξη διαβάσαμε τις πληροφορίες που έφεραν και πραγματοποιήσαμε τις παρακάτω δραστηριότητες:

• Γράψε και διακόσμησε μια ταξιδιωτική κάρτα για κάποιον φίλο σου (ατομική εργασία). Κατεβάστε το αρχείο από ΕΔΩ.

• Ο δεκάλογος του σωστού επισκέπτη του κάστρου (σε ζευγάρια).

• Συνέντευξη με έναν μαθητή που πήγε επίσκεψη στο κάστρο της Πάτρας (σε ζευγάρια).

• Δημιουργία σταυρολέξου με θέμα το κάστρο (σε ζευγάρια).

Άσκηση για το σπίτι (για σαββατοκύριακο, προαιρετικά και με στόχο τη δημιουργική απασχόληση):

• Φτιάξε το δικό σου κάστρο. Τους παρείχα βάση με σχεδιάγραμμα του κάστρου της Πάτρας πάνω στην οποία θα έπρεπε να "χτίσουν" το κάστρο, διαφορετικού χρώματος χαρτί για τα τείχη, τους προμαχώνες και τον εσωτερικό πύργο και από ένα καλαμάκι για να στηρίξουν τη σημαία. Τα χαρτιά που τους έδωσα ήταν Α4 200 γραμ. Κατόπιν αποριών τους για το πώς θα μπορέσουν να κολλήσουν τους πύργους πάνω στη βάση τούς έδειξα πώς να φτιάξουν στρογγυλό και τετράγωνο πύργο και πώς να κόψουν κρόσσια από κάτω για να μπορέσουν να τους κολλήσουν. Άλλα μικρούλια το πέτυχαν και άλλα όχι. Δεν έχει σημασία. Το σημαντικό είναι ότι ασχολήθηκαν με κάτι δημιουργικό. Κατεβάστε το αρχείο της βάσης από ΕΔΩ.

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ: Ήταν μια ωραία εμπειρία για τα παιδιά. Ευχαριστήθηκαν με τους χάρτες και μπήκαν στη διαδικασία να ψάχνουν τις ταμπέλες στις γωνιές των σπιτιών. Η εξερεύνηση του κάστρου εξήρε τη φαντασία τους και το "παίξιμο" της πολιορκίας τα ενθουσίασε. Οι δραστηριότητες επίσης ήταν αρκετά πρωτότυπες και τους επέτρεψαν να εκφράσουν το χιούμορ τους και τον ενθουσιασμό τους. Έμαθαν βασικές πληροφορίες για το κάστρο μας, κατανόησαν τους λόγους κατασκευής ενός τέτοιου έργου και την επιλογή του τόπου, αντιλήφθηκαν τους διαφορετικούς τρόπους χρήσης του ανά τα χρόνια και κατανόησαν βασικές έννοιες όπως "πολιορκία", "απόδραση", "προμαχώνας", "τάφρος", "τείχος" κλπ. Ο χρόνος που αφιέρωσα για την επίσκεψη (δύο ώρες) και λόγω αναπάντεχων δυσκολιών που παρουσιάστηκαν δεν ήταν αρκετός. Θα ήθελα να μπορούσα να ολοκληρώσω όλες τις δραστηριότητες που είχα προγραμματίσει εκεί στο πεδίο και στην όμορφη φύση. Ο καιρός άλλωστε ήταν τέλειος. Σε μια επόμενη επίσκεψη να θυμηθώ να αφιερώσω όλο τον χρόνο στο κάστρο και να μην το συνδυάσω με εκπαιδευτικό πρόγραμμα στο μουσείο όπως έκανα εφέτος.

Χρόνοι: Διαδρομές - εξερεύνηση - εργασίες στο πεδίο: 2 ώρες Εκπαιδευτικές δραστηριότητες στην τάξη: 3 διδακτικές ώρες.