Τα χαρακτηριστικά της πελοποννησιακής (και ειδικότερα της γορτυνιακής) διαλέκτου
[Το άρθρο αυτό είναι αναδημοσίευση από τον διαδικτυακό τόπο http://clubs.pathfinder.gr/kalliani του κ. Κων. Κοκκοσιούλη από το Καλλιάνι Γορτυνίας] ( ιστότοπο: http://kallianion.blogspot.com/.)
Στοιχεία φωνητικής – προφορά :
- Τα σ, τσ και ζ προφέρονταν σε πολλές περιπτώσεις «παχιά» όπως τα αγγλικά sh, ch και το γαλλικό j αντίστοιχα: εshύ, κορίchι, προjύμι κ.λπ. Επίσης οι συλλαβές σια, τσια και ζια προφέρονταν «παχιά» σαν shα, chα και jα σε περιπτώσεις όπως κεράshα, κορίchα, τραπέjα (=κεράσια, κορίτσια, τραπέζια).
- Σε άλλες περιπτώσεις προφερόταν ένα ι μετά από το σ ή το τσ: Βάσιω, τσιοπάνης, τζιάμι, τζιάκι κ.λπ.
- Σε πολλές περιοχές της Αρκαδίας αλλά και της υπόλοιπης Πελοποννήσου (ιδιαίτερα στην Κορινθία) το κ προφερόταν σαν «παχύ» τσ πριν από τα φωνήεντα i και e (ανεξαρτήτως του πώς αποδίδονται αυτά στην ορθογραφία). Το φαινόμενο ονομάζεται τσιτακισμός: τσαι = και, παιδάτσι = παιδάκι, φατσή = φακή, ετσείνος = εκείνος, τσιουλιά = κοιλιά κ.λπ.
- το υ είχε σε μερικές περιπτώσεις την προφορά ου ή ιου: άχιουρο = άχυρο, χιούνω = χύνω, σκιούβω ή σκιούφτω ή σγούφτω = σκύβω, τρούπα = τρύπα, τουραγνιέμαι = τυραννιέμαι, βασανίζομαι, θουρίδα = θυρίδα (μικρό άνοιγμα στον τοίχο) κ.λπ. Και το οι είχε μερικές φορές την προφορά ιου: κιουμάμαι (ή τσιουμάμαι με τσιτακισμό) = κοιμάμαι, κιουλιά (ή τσιουλιά με τσιτακισμό) = κοιλιά, πρικιούλι = προκοίλι κ.λπ.
- Σε λίγες λέξεις το ω προφερόταν ου: χούμα = χώμα, χουματένιος = «χωματένιος», δηλ. πήλινος, πούμα = πώμα, ούρμος ή γούρμος = ώριμος
Τα χαρακτηριστικά της πελοποννησιακής διαλέκτου