Εγγ: Καλημέρα Παππού, Χρόνια Πολλά, Χριστός ανέστη!
Παππ: Καλημέρα, κορώνα μου! Αληθώς ανέστη! Τι βλέπω, έφερες το αβγό σου; Τι ωραία λουλούδια που έχεις ζωγραφίσει πάνω του. Έλα να τσουγκρίσουμε! Οού!! Μου το ΄σπασες!
Εγγ: Και του χρόνου, παππούλη! Και του μπαμπά το έσπασα!!! Χεχεχε! Μπαμπά, νίκησα και τον παππού!
Μπαμπ.: Είσαι μία εσύ!!! Έλα να γυρίσεις μία το αρνί.
Εγγ.: Σε λίγο…. Παππού, αλήθεια σου αρέσει το αβγό μου; Μόνη μου το ζωγράφισα. Με τη μαμά βάψαμε τη Μ. Πέμπτη αβγά και… αλήθεια, παππού, γιατί τα βάφουμε κόκκινα;
Παππ.: Χμ! Λοιπόν, ας τα πάρουμε από την αρχή. Άκου! Από τη Μ. Πέμπτη, κυρίως,αρχίζουν οι προετοιμασίες για το Πάσχα. Είδες που η μαμά σου ζύμωσε την κουλούρα και έβαψε τα αβγά!!
Εγγ.: Ναι, τώρα που το λες! Τις προηγούμενες μέρες καθάριζε το σπίτι…
Παππ.: Όλα αυτά είναι συνήθειες πολλών χρόνων και μια και σου αρέσει η βυζαντινή περίοδος της ιστορίας μας να σου πω πως και οι Βυζαντινοί την περίοδο του Πάσχα συγύριζαν τα σπίτια τους και έβαφαν τους τοίχους των οικιών τους, όπως κάναμε κι εγώ με τη γιαγιά που βάψαμε την μάντρα της αυλής μας για το Πάσχα!!
Εγγ.: Αλήθεια;
Παππ.: Βέβαια! Τη Μ. Πέμπτη λοιπόν βάφουμε κόκκινα τα αβγά γι’ αυτό και η μέρα λέγεται Κόκκινη Πέφτη ή Κοκκινοπέφτη. Υπάρχουν πολλές ερμηνείες γιατί τα βάφουμε κόκκινα. Σύμφωνα με τον Κοραή το κόκκινο χρώμα συμβολίζει το αίμα των προβάτων με το οποίο οι Ιουδαίοι έβαψαν στην Αίγυπτο τις πόρτες των σπιτιών τους, για να αποφύγουν τη φθορά από τον εξολοθρευτή άγγελο. Άλλη παράδοση λέει πως, όταν αναστήθηκε ο Χριστός, το είπαν σε μια χωριάτισσα κι αυτή δεν το πίστεψε και είπε: «όταν τ’ αυγά που κρατώ γίνουν κόκκινα, τότε θα αναστηθεί και ο Χριστός». Κι αυτά κοκκίνησαν. Κι από τότε τα βάφουν κόκκινα. Για μερικούς άλλους βάφονται κόκκινα σε ανάμνηση του χυμένου αίματος του Χριστού. Για άλλους το κόκκινο χρώμα είναι έκφραση χαράς για το ευτυχές γεγονός της Ανάστασης του Κυρίου και συνάμα μέσο αποτρεπτικό κάθε κακού.
Εγγ.: Και γιατί αβγά, παππού;
Παππ.: Μερικοί υποθέτουν ότι τα κόκκινα αβγά του Πάσχα διαδόθηκαν, με κάποιο αρχαίο έθιμο των Καλανδών, σε όλη την Ευρώπη και την Ασία ως την Κίνα και συνδέθηκαν με τα ντόπια έθιμα του κάθε λαού, ενώ αρχική τους κοιτίδα θεωρείται η Αίγυπτος. Άλλωστε χρωματιστά αβγά-κυρίως κόκκινα-μνημονεύονται στην Κίνα, για γιορταστικούς σκοπούς, ήδη από τον 5ο αι. και στην Αίγυπτο τον 10ο αι. Τον 17ο αι. τα βρίσκουμε στους Χριστιανούς και τους Μωαμεθανούς.
Εγγ.: Έχει κάποια ιδιαίτερη σημασία το αβγό;
Παππ.: Ναι… το αβγό θεωρείται ότι περικλείνει μέσα του μια ζωή και έχει ζωτική δύναμη που μεταδίδεται σε ανθρώπους, ζώα και φυτά, σύμφωνα με μια παλιά αντίληψη. Για παράδειγμα, δεν έχουν όλα τα κόκκινα αβγά την ίδια χάρη. Θαυμαστές ιδιότητες έχει κυρίως το πρώτο αβγό που θα βάψουν και θα το βάλουν στο εικονοστάσι του σπιτιού, το αβγό της Παναγίας. Το χρησιμοποιούν έπειτα οι γυναίκες για να σταυρώνουν τα παιδιά και για διάφορες άλλες αποτρεπτικές ενέργειες. Κι άμα το αβγό μείνει εκεί τρία χρόνια γίνεται κρατητήρας, δηλαδή μια πέτρα που, άμα τη βάλεις πάνω σε έγκυο γυναίκα, είτε σε ζώο έγκυο, λένε πως δεν αποβάλλει.
Εγγ.: Αυτό για το αβγό που βάζουν στο εικονοστάσι μου το είπε ένας φίλος μου που τα κάνει η γιαγιά του κάθε Πάσχα!
Παππ.: Ασφαλώς, όλα αυτά τα έθιμα δεν τα τηρούν όλοι και ούτε τόσο ευλαβικά όσο στα παλαιότερα χρόνια. Να για παράδειγμα, το βάψιμο των αβγών γινόταν με ορισμένη εθιμοτυπία. Σε ορισμένα, δηλαδή, μέρη είναι συγκεκριμένος ο αριθμός των αβγών που θα βάψουν, όπως και οι τρόποι και τα μέσα βαφής. Σε άλλες περιοχές το δοχείο, όπου βάφουν τα αβγά, πρέπει να είναι καινούργιο, τη βαφή δεν την βγάζουν από το σπίτι ούτε κάνει να την χύσουν και πολλές άλλες τέτοιες δεισιδαιμονίες. Παλαιότερα ακόμα γυναίκες και κορίτσια καταγίνονταν να «γράψουν» ή να «κεντήσουν», όπως έλεγαν, τα αβγά. Ζωγράφιζαν δηλαδή πάνω στ’ αβγά με λιωμένο κερί πουλιά ή σχήματα διάφορα και τα έλεγαν ξομπλωτά ή κεντημένα αβγά, πέρδικες και πολλά άλλα. Τα κορίτσια μάλιστα συνήθιζαν να βάζουν στ’ αβγά και φτερά από χαρτί χρωματιστό, τους έβαζαν ουρά, μύτη από ζυμάρι σαν πουλί και το κρεμούσαν από την οροφή. Ήταν σαν πουλάκια για να πετάξουν.
Εγγ.: Όπως έκανα κι εγώ!!! Η μαμά μού πήρε μερικά άσπρα αβγά, τα έβρασε και μετά πήρα τους μαρκαδόρους μου και τις νερομπογιές μου και έφτιαξα μερικά δικά μου, πέρα από τα κόκκινα που έκανε η μαμά. Ζωγράφισα απάνω σπιτάκι, καραβάκι, πεταλούδες, πουλιά… Έχω κάνει και για σένα ένα παππού· ζωγράφισα ένα μεγάλο καράβι με πανί και έναν ήλιο λαμπρό! Και για τη γιαγιά της έφτιαξα ένα με ένα μεγάλο λουλούδι, που τόσο της αρέσουν… Και γιατί τα τσουγκρίζουμε;
Παππ.: Λέγεται πως το τσούγκρισμα των πασχαλινών αβγών, συμβολίζει την Aνάσταση του Xριστού, καθώς, όπως είπαμε, το αυγό συμβολίζει τη ζωή και τη δημιουργία που κλείνει μέσα του τη ζωή. Όταν το κέλυφός του αβγού σπάσει με το τσούγκρισμα, γεννιέται μια ζωή, έτσι και το πασχαλινό αβγό συμβολίζει το σπάσιμο του τάφου του Xριστού και την Aνάστασή Tου.
Εγγ.: Ωωωω! Τί ωραία!!!
Παππ.: Χεχεχε!! Με όλα αυτά που είπαμε όμως για τα αβγά, πείνασα... πήγαινε φέρε ένα πιάτο να καθαρίσουμε το αβγό μου να το φάμε…
Εγγ.: Ναι, παππούλη, κι εγώ πείνασα… πάω…
(Βιβλιογραφία: Φ. Κουκουλές, Βυζαντινών βίος και πολιτισμός, τ. Στ', Παπαζήση 1955, σ. 161 &
Γ.Α. Μέγας, Ελληνικές γιορτές και έθιμα της λαϊκής λατρείας, Εστία 2005, σ. 184-188)
