Το ρήμα άγω και τα σύνθετά του

Πληροφοριακά Στοιχεία: Γονική Κατηγορία: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ; Κατηγορία: Χρήση της Ν.Ε.Γλώσσας

Τα ρήματα της Ελληνικής γλώσσας, όπως ήδη έχουμε αναφέρει, σχηματίζονται από δύο διαφορετικά θέματα:

Το ενεστωτικό, με το οποίο δηλώνεται ότι η ενέργεια που περιγράφει το ρήμα έχει διάρκεια ή επαναλαμβάνεται (πχ γράφ→ έγραφ-α, θα γράφ-ω…)
Το αοριστικό, με το οποίο δηλώνεται ότι η ενέργεια που περιγράφει το ρήμα δεν έχει διάρκεια και δεν επαναλαμβάνεται (πχ γραψ-→ έγραψ-α, θα γράψ-ω)

Σύχνά, όμως, τυχαίνει να συγχέουμε το ενεστωτικό με το αοριστικό θέμα. Στη συγκεκριμένη ενότητα θα ασχοληθούμε με το ρήμα άγω. Το ρήμα αυτό χρησιμοποιείται σύνθετο με πολλές προθέσεις της δημοτικής και της αρχαίας ελληνικής γλώσσας. Έτσι έχουμε τα ρήματα διάγω, εξάγω, παράγω, προάγω, συνάγω κ.α.

Έτσι, λοιπόν, έχοντας ως παράδειγμα το ρήμα παράγω:

από το ενεστωτικό θέμα –αγ- έχουμε:

- παράγω (ενεστώτας) Προσοχή: ο ενεστώτας είναι παράγω κι ΟΧΙ παραγάγω!!!

- παρήγα (παρατατικός: συνεχώς στο παρελθόν)

- θα παράγω (μέλλοντας εξακολουθητικός: συνεχώς στο μέλλον)

- να παράγω(υποτακτική ενεστώτα: συνεχώς)

από το αοριστικό θέμα –αγαγ- έχουμε:

- παρήγαγα (αόριστος: μια φορά στο παρελθόν)

- θα παραγάγω (μέλλοντας στιγμιαίος: μια φορά στο μέλλον)

- να παραγάγω (υποτακτική αορίστου: μια φορά)

- έχω παραγάγει

- είχα παραγάγει συντελικοί

- θα/να έχω παραγάγει χρόνοι

- θα/ να είχα παραγάγει

Με λίγα λόγια, τα σύνθετα ρήματα του άγω σχηματίζουν τους εξακολουθητικούς χρόνους από το θέμα – αγ- και τους στιγμιαίους και συντελεσμένους από το θέμα –αγαγ-. Πρακτικά μπορούμε να θυμόμαστε ότι οι διπλασιασμένοι τύποι με το –αγαγ- χρησιμοποιούνται για πράξη στιγμιαία, συνοπτική, μη επαναλαμβανόμενη («για μια φορά»). Αντιθέτως, οι αδιπλασίαστοι τύποι με το –αγ- χρησιμοποιούνται για πράξη συνεχή, συχνή, επαναλαμβανόμενη («για πολλές φορές»).

Προσοχή!!!

- Με τα έχω/ είχα/ θα έχω χρημοποιείται πάντα ο διπλασιασμένος τύπος –αγαγ- : έχω εισαγάγει, θα έχω παραγάγει, είχα διεξαγάγει.

- Όταν δεν υπάρχει τίποτα μπροστά από το ρήμα χρησιμοποιείται πάντοτε ο τύπος- αγ-: εισάγει αυτοκίνητα, παράγουμε προΐόντα, διεξαγάγουμε ανάκριση.

- Αγαγ- με επανάληψη, συνέχεια, διάρκεια δεν πάει.

Το ΣΩΣΤΟ λοιπόν είναι:

έχω παραγάγει	και όχι	έχω παράγει ή έχω παράξει
είχα παραγάγει	και όχι	είχα παράγει ή είχα παράξει
θα/να έχω παραγάγει	και όχι	θα/να έχω παράγει ή θα/να έχω παράξει
θα/να είχα παραγάγει	και όχι	θα/να είχα παράγει ή θα/να είχα παράξει

Πχ.

Ο τόπος μας παράγει λάδι.
Ο εμπορικός διευθυντής φιλοδοξεί να εισάγει η εταιρεία κάθε χρόνο από την Αγγλία πολυτελή υφάσματα.
Η αντιπροσωπία θα εισαγάγει αυτοκίνητα από τη Γερμανία μόνο φέτος.
Το Πολυτεχνείο ανέλαβε φέτος να διεξαγάγει μία έρευνα για το περιβάλλον.
Το Υπουργείο ζήτησε από το Πολυτεχνείο να διεξάγει συνεχείς έρευνες για το περιβάλλον, που θα χρηματοδοτεί το ίδιο.
Ας σημειωθεί ότι το Πολυτεχνείο έχει ήδη διεξαγάγει μια τέτοια μεγάλη έρευνα.