ΚΡΙΣΙΜΑ ΣΗΜΕΙΑ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΧΟΥΜΕ ΥΠΟΨΗ

1) Να θυμόμαστε ότι στις κατηγορίες των αγαθών άλλο είναι τα καταναλωτά αγαθά (Διαρκή και Καταναλωτά ? με κριτήριο τη διάρκεια ζωής του αγαθού) και άλλο τα καταναλωτικά (Κεφαλαιουχικά και Καταναλωτικά ? με κριτήριο τη χρήση για την οποία προορίζεται το αγαθό).

2) Οι παραγωγικοί συντελεστές είναι τρεις (Εργασία, Έδαφος ή Φύση, Κεφάλαιο). Υπάρχει βέβαια και η περίπτωση της Επιχειρηματικότητας, η οποία για κάποιους αποτελεί έναν τέταρτο παραγωγικό συντελεστή αλλά για τους υπόλοιπους είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση του παραγωγικού συντελεστή εργασία.

3) Το Κόστος Ευκαιρίας μεταξύ δύο συνδυασμών υπολογίζεται και ισχύει μεταξύ των συνδυασμών αυτών (για όλα τα ενδιάμεσα επίπεδα ποσοτήτων των αγαθών).

4) Προκειμένου να χαρακτηρίσουμε το Κ.Ε. ως αυξανόμενο ή φθίνον ελέγχουμε την πορεία του καθώς το προϊόν αυξάνεται. Αν δηλαδή το προϊόν Χ αυξάνεται από πάνω προς τα κάτω πάμε στη στήλη με το ΚΕ_Χ και ελέγχουμε την πορεία του από πάνω προς τα κάτω. Αν όμως αυξάνεται από κάτω προς τα πάνω θα ελέγξουμε και τη στήλη του ΚΕ_Χ από κάτω προς τα πάνω. Αν το ΚΕ_Χ είναι αυξανόμενο τότε και το ΚΕ_Ψ θα είναι αυξανόμενο (το Κ.Ε. είναι συνήθως αυξανόμενο ? μορφή ΚΠΔ κοίλη).

5) Προσοχή στην ευθεία ΚΠΔ. Εκεί το Κ.Ε. είναι σταθερό! (μπορείτε ακόμα και να έχετε συνάρτηση για τη γραμμική/ευθεία ΚΠΔ).

6) Αν το Κ.Ε. αυξάνεται ή μειώνεται αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι συντελεστές παραγωγής δεν είναι εξίσου κατάλληλοι για την παραγωγή και των δύο αγαθών. Αν όμως το Κ.Ε. είναι σταθερό τότε οι συντελεστές παραγωγής είναι εξίσου κατάλληλοι για την παραγωγή των δύο αγαθών.

7) Όταν εφαρμόζουμε τον τύπο του Κ.Ε. παρονομαστής είναι πάντα η μεταβολή του αγαθού του οποίου υπολογίζουμε το Κ.Ε., ενώ αριθμητής η μεταβολή του άλλου αγαθού (π.χ. ΚΕ_Χ=ΔΨ/ΔΧ και ΚΕ_Ψ=ΔΧ/ΔΨ).

8) Υπενθυμίζεται ότι η τιμή του Κ.Ε. είναι πάντα θετική, καθώς κατά τον υπολογισμό του το «Δ» είναι μεγαλύτερο μείον μικρότερο.

9) Αν έχουμε ανεργία σημαίνει ότι δε βρισκόμαστε πάνω στην ΚΠΔ αλλά αριστερά της! (Αν η ανεργία μειωθεί ή αυξηθεί η ΚΠΔ δε μετακινείται). Αν όμως εισρεύσει εργασία (οικονομικοί μετανάστες) τότε αυξάνεται ποσοτικά ο συντελεστής παραγωγής Εργασία και η ΚΠΔ μετακινείται ολόκληρη προς τα δεξιά.

10) Όταν έχουμε έναν πίνακα με τους μέγιστους συνδυασμούς που μπορούν να παραχθούν για δύο αγαθά (ασκήσεις κεφαλαίου 1) και κατασκευάζουμε την ΚΠΔ, προσδιορίζουμε τα σημεία πάνω στο διάγραμμά μας και τα ενώνουμε με ευθύγραμμα τμήματα (όχι καμπυλωτά).

11) Όταν μας ζητείται ο Νόμος της Ζήτησης ή της Προσφοράς πρέπει στο τέλος να αναφερθεί οπωσδήποτε ότι ισχύει το ceteris paribus.

12) Οι ελαστικότητες τόσο της Ζήτησης όσο και της Προσφοράς μεταξύ δύο συνδυασμών αναφέρονται στον αρχικό συνδυασμό (το ίδιο ισχύει και για την εισοδηματική ελαστικότητα).

13) Προσοχή στο πότε έχουμε μεταβολή στη ζητούμενη ποσότητα και πότε μεταβολή στη ζήτηση!

Ζητούμενη ποσότητα: μεταβάλλεται όταν μεταβάλλεται η τιμή του αγαθού, οπότε η συνάρτηση ζήτησης δε μεταβάλλεται και έχουμε μετακίνηση σε άλλο σημείο πάνω στην ίδια καμπύλη ζήτησης.

Ζήτηση: μεταβάλλεται όταν μεταβάλλεται κάποιος από τους υπόλοιπους προσδιοριστικούς παράγοντες της ζήτησης, οπότε η συνάρτηση ζήτησης αλλάζει και μετατοπίζεται ολόκληρη η καμπύλη ζήτησης δεξιά (αύξηση ζήτησης) ή αριστερά (μείωση ζήτησης).

(Τα ίδια ισχύουν και στις περιπτώσεις μεταβολής της προσφερόμενης ποσότητας και της προσφοράς, αντίστοιχα)

14) Όλα τα αναφερόμενα στους προσδιοριστικούς παράγοντες της ζήτησης και της προσφοράς ισχύουν τόσο για ατομικές όσο και για αγοραίες καμπύλες ζήτησης και προσφοράς, αντίστοιχα. ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ: ο αριθμός των καταναλωτών στην περίπτωση της ζήτησης και ο αριθμός των επιχειρήσεων σε αυτήν της προσφοράς, που αναφέρονται μόνο στις αγοραίες καμπύλες ζήτησης και προσφοράς, αντίστοιχα.

15) Αν μια συνάρτηση ζήτησης ή προσφοράς είναι γραμμική τότε το ΔQ/ΔP στον τύπο της ελαστικότητας δεν είναι τίποτε άλλο από την κλίση της καμπύλης (κοινώς το β στην αντίστοιχη συνάρτηση ζήτησης ή το δ στην προσφοράς).

16) Αν δίδεται πίνακας ζήτησης (ή προσφοράς) και δεν ξέρουμε τη μορφή της καμπύλης, τότε ελέγχουμε αν μεταξύ οποιωνδήποτε συνδυασμών ισχύει ΔQ/ΔP σταθερό οπότε έχουμε ευθεία καμπύλη ζήτησης (ή προσφοράς). Αν όχι, ελέγχουμε αν για κάθε συνδυασμό του πίνακα ζήτησης ισχύει P*Q σταθερό οπότε έχουμε περίπτωση ισοσκελούς υπερβολής (μόνο στην καμπύλη ζήτησης).

ΠΡΟΣΟΧΗ: Αν P*Q δεν είναι σταθερό δε σημαίνει απαραίτητα ότι έχουμε ευθεία καμπύλη ζήτησης, και το αντίστροφο!

17) Στην ισοσκελή υπερβολή (Q_D=A/P) η Συνολική Δαπάνη (ΣΔ=P*Q) των καταναλωτών είναι πάντα σταθερή και ίση με Α, ενώ η Ελαστικότητα Τόξου (όχι σημείου) είναι ίση με τη μονάδα (σε απόλυτη τιμή).

18) Καθώς προσδιορίζουμε τις ελαστικότητες ζήτησης, προσφοράς ή εισοδήματος πρέπει να ισχύει πάντα το ceteris paribus, κοινώς όλοι οι υπόλοιποι προσδιοριστικοί παράγοντες να παραμένουν αμετάβλητοι!!! Αν δηλαδή θέλουμε να υπολογίσουμε την ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή θα πρέπει το εισόδημα κ.λπ. να παραμένουν σταθερά μεταξύ των συνδυασμών. Αν πάλι θέλουμε την εισοδηματική ελαστικότητα πρέπει η τιμή κ.λπ. να παραμένουν σταθερά.

19) Ιδιαίτερη προσοχή στο πότε αυξάνεται η Συνολική Δαπάνη (ΣΔ) των καταναλωτών (άρα και τα Συνολικά Έσοδα των επιχειρήσεων) ανάλογα με την ελαστικότητα ζήτησης (σελ. 45). Να θυμάστε επίσης ότι ΜΟΝΟ στη γραμμική συνάρτηση ζήτησης ισχύει το διάγραμμα της σελ. 44. Τέλος, στο μέσο της ευθείας καμπύλης ζήτησης όπου ισχύει E_D= -1, η ΣΔ παίρνει τη μέγιστη τιμή της.

20) Η ελαστικότητα ζήτησης είναι ΠΑΝΤΑ αρνητική λόγω του νόμου της ζήτησης.

       Η ελαστικότητα προσφοράς είναι ΠΑΝΤΑ θετική λόγω του νόμου της προσφοράς.

       Η εισοδηματική ελαστικότητα μπορεί να είναι είτε θετική είτε αρνητική.

       ΠΡΟΣΟΧΗ: Προκειμένου να χαρακτηρίσουμε βάσει τιμής ελαστικότητας:

       Στην ελαστικότητα ζήτησης συγκρίνουμε με το 1, οπότε έχουμε ζήτηση ελαστική (αν |Ε_D|>1) ή ανελαστική (αν |E_D|<1)

       Στην ελαστικότητα προσφοράς συγκρίνουμε με το 1, οπότε έχουμε προσφορά ελαστική (αν Ε_S>1) ή ανελαστική (αν E_S<1)

       Στην εισοδηματική ελαστικότητα συγκρίνουμε με το 0, οπότε έχουμε κανονικό αγαθό (αν E_Y>0) ή κατώτερο αγαθό (αν E_Y<0).

21) Προσοχή στο πως μεταβάλλεται η συνάρτηση ζήτησης ή προσφοράς!

     Αν μας πει ότι η ζήτηση αυξάνεται κατά 10 μονάδες για κάθε τιμή του αγαθού, τότε στην παλιά συνάρτηση ζήτησης απλά προσθέτουμε το 10 και έχουμε Q΄_D=Q_D+10 (παράλληλη μετατόπιση καμπύλης ζήτησης)

     Αν μας πει ότι η ζήτηση αυξάνεται κατά π.χ. 10% τότε η νέα μας συνάρτηση ζήτησης είναι Q΄_D=Q_D+0,1Q_D =(1+0,1)Q_D =1,1Q_D.

22) Στο χρονικό ορίζοντα των επιχειρήσεων η βραχυχρόνια και η μακροχρόνια περίοδος προσδιορίζονται βάσει του αν η επιχείρηση μπορεί να μεταβάλλει την ποσότητα κάποιων ή όλων των συντελεστών που χρησιμοποιεί, όχι βάσει του αν μπορεί να μεταβάλλει τους συντελεστές!

23) Ενώ, όπως τονίσαμε, στο Κόστος Ευκαιρίας το «Δ» είναι μεγαλύτερο μείον μικρότερο, στις Ελαστικότητες, στο Οριακό Προϊόν και στο Οριακό Κόστος το «Δ» είναι τελικό μείον αρχικό!

24) Σε πίνακες προϊόντος και σε επίπεδο L=0 ισχύουν:

     Q=0 ενώ AP και MP δεν ορίζονται (βάζουμε ΑΡ = - και ΜΡ = -).

25) Σε πίνακες κόστους και σε επίπεδο (ΤΡ ή) Q=0 ισχύουν:

     VC=0 και TC=FC ενώ AVC, AFC, ATC και MC δεν ορίζονται (βάζουμε AVC= -, AFC= -, ATC= - και MC= -).

26) Ο Νόμος της Φθίνουσας Απόδοσης ισχύει με την προσθήκη του εργάτη (L) που μειώνει το οριακό προϊόν (ΜΡ) και όχι στον εργάτη που το οριακό προϊόν είναι μέγιστο. Έτσι γράφουμε ότι «ο Νόμος της Φθίνουσας Απόδοσης ισχύει με την προσθήκη του (τάδε) εργάτη ή από τον (τάδε) εργάτη και μετά αφού και το ΜΡ από αυτόν και μετά μειώνεται».

27) Προσοχή στον υπολογισμό του Μεταβλητού Κόστους!

     Αν έχουμε μόνο μεταβλητό συντελεστή την εργασία (L) τότε VC=W*L

     Αν έχουμε και την εργασία και πρώτες ύλες (r) τότε VC=W*L + r*Q.

28) Το Οριακό Κόστος (MC) δε μας δείχνει το κόστος παραγωγής της τελευταίας κάθε φορά μονάδας προϊόντος αλλά τη μεταβολή που η συγκεκριμένη μονάδα προϊόντος προκάλεσε στο κόστος παραγωγής [συνολικό ή μεταβλητό, αφού πάντα ισχύει Δ(TC)=Δ(VC)].

29) Όταν σε ασκήσεις κόστους έχουμε ενδιάμεσα επίπεδα κόστους παραγωγής (που δε μας δίνει δηλαδή ο υπάρχων πίνακας της άσκησης) χρειαζόμαστε πάντα το οριακό κόστος (MC) των υπαρχόντων στον πίνακα δεδομένων. Έτσι, το MC που υπολογίστηκε ισχύει πάντα και για όλες τις ενδιάμεσες μονάδες παραγωγής.

Αν για παράδειγμα έχουμε σε πίνακα:

Τότε το MC₂₂=380 που έχουμε σημαίνει ότι:

MC₁₁=MC₁₂=MC₁₃= ... =MC₂₁=MC₂₂=380

[Υπόψη ότι το ίδιο ισχύει και για το Οριακό Προϊόν (MP)]

30) Η βραχυχρόνια καμπύλη προσφοράς της επιχείρησης είναι το ανερχόμενο κομμάτι της καμπύλης του MC πάνω από το AVC, συμπεριλαμβανομένου του σημείου τομής των αντίστοιχων καμπυλών! Στις ασκήσεις κοινώς που μας ζητάνε τον πίνακα προσφοράς πρέπει να βρούμε πού το MC αυξανόμενο γίνεται μεγαλύτερο ή ίσο του AVC (MC?AVC) και από το σημείο αυτό ξεκινά ο πίνακας προσφοράς, όπου P=MC και Q=Q_S.

31) Σε έναν πίνακα προσφοράς να είμαστε πάντα υποψιασμένοι ως προς την τιμή, καθώς είναι πάντα ίση με το οριακό κόστος (P=MC).

32) Η Συνολική Δαπάνη των καταναλωτών είναι πάντα ίση με τα Συνολικά Έσοδα των επιχειρήσεων ΕΚΤΟΣ από την περίπτωση που το κράτος επιβάλλει Κατώτατη τιμή. Εκεί, οι καταναλωτές ξοδεύουν ΣΔ=Ρ_Κ*Q_D ενώ οι παραγωγοί εισπράττουν ΣΕ=Ρ_Κ*Q_S (στην ουσία εισπράττουν τη ΣΔ των καταναλωτών + την κρατική επιβάρυνση).

33) Η Ανώτατη τιμή (Ρ_Α) είναι πάντα μικρότερη από την τιμή ισορροπίας (έλλειμμα) και η Κατώτατη (Ρ_Κ) πάντα μεγαλύτερη (πλεόνασμα).

34) ΠΡΟΣΟΧΗ: Αν έχουμε δεδομένα 2 συνδυασμών ζήτησης ή προσφοράς και θέλουμε τις αντίστοιχες συναρτήσεις αλλά δεν μας λένε ότι είναι γραμμικές, δεν πρέπει να το θεωρούμε δεδομένο! Αν λοιπόν σε κάποια άσκηση όπου έχουμε τον πίνακα προσφοράς και τη συνάρτηση ζήτησης, ή το αντίστροφο, και δεν επιβεβαιώνεται (ούτε με τον προαναφερθέντα στο σημείο 16 έλεγχο του ΔΡ/ΔQ) ότι η συνάρτηση είναι γραμμική, μπορούμε να βρούμε τη θέση ισορροπίας αντικαθιστώντας τις τιμές (Ρ) του πίνακα προσφοράς στη συνάρτηση ζήτησης, ή το αντίστροφο, και βλέπουμε για ποια τιμή ισχύει Q_S=Q_D.

35) Ένα προϊόν πωλείται με «καπέλο» όταν πωλείται σε τιμή μεγαλύτερη από την Ανώτατη τιμή (όχι από την τιμή ισορροπίας). Στις ασκήσεις μας δεν υπολογίζουμε στην πραγματικότητα το «καπέλο» αλλά τη μέγιστη τιμή που μπορεί να πάρει αυτό!