Η ΣΑΤΡΑΠΕΙΑ
Πλαίσιο κειμένου: Τι συμφορά, ενώ είσαι καμωμένος
για τα ωραία και μεγάλα έργα
η άδικη αυτή σου η τύχη πάντα
ενθάρρυνσι κ’ επιτυχία να σε αρνείται·
να σ’ εμποδίζουν ευτελείς συνήθειες,
και μικροπρέπειες, κι αδιαφορίες.
Και τι φρικτή η μέρα που ενδίδεις,
(η μέρα που αφέθηκες κ’ ενδίδεις),
και φεύγεις οδοιπόρος για τα Σούσα,
και πηαίνεις στον μονάρχην Aρταξέρξη
που ευνοϊκά σε βάζει στην αυλή του,
και σε προσφέρει σατραπείες και τέτοια.
Και συ τα δέχεσαι με απελπισία
αυτά τα πράγματα που δεν τα θέλεις.
Άλλα ζητεί η ψυχή σου, γι’ άλλα κλαίει·
τον έπαινο του Δήμου και των Σοφιστών,
τα δύσκολα και τ’ ανεκτίμητα Εύγε·
την Aγορά, το Θέατρο, και τους Στεφάνους.
Aυτά πού θα σ’ τα δώσει ο Aρταξέρξης,
αυτά πού θα τα βρεις στη σατραπεία·
και τι ζωή χωρίς αυτά θα κάμεις. 

(Από τα Ποιήματα 1897-1933, Ίκαρος 1984)

Þ «Χθες συλλογίστηκα αορίστως –μου πέρασε από το νου-το ενδεχόμενο της λογοτεχνικής αποτυχίας, και ένιωσα ξαφνικά σα να είχε λείψει κάθε γοητεία από την ζωή μου. Και μόνη η σκέψη αυτή με έκανε να νιώσω μιαν οξύτατη οδύνη… Τούτο αποδείχνει την αλήθεια του «Η σατραπεία».

Þ «Το υπονοούμενον πρόσωπον είναι εντελώς συμβολικόν. Ίσως είναι ένας τεχνίτης ή ένας επιστήμονας, γιατί όχι και ο ίδιος ο ποιητής. Ο στίχος κλειδί που αποτελεί την βάση ολοκλήρου του ποιήματος είναι ο στίχος που έχει τεθεί και εντός παρενθέσεως στο κείμενο».

Þ «Τι ακριβά που με κόστιζαν εμένα οι μικρές μου πολυτέλειες. Για να τες αποκτήσω βγήκα απ’την φυσική μου γραμμή κ’ έγινα ένας κυβερνητικός υπάλληλος (τι γελοίο), και ξοδιάζω και χάνω τόσες πολύτιμες ώρες την ημέρα (στες οποίες πρέπει να προστεθούν και οι ώρες καμάτου και χαυνώσεως που τες διαδέχονται). Τι ζημιά, τι ζημιά, τι προδοσία».

 

 

 

 

       

ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΚΛΕΙΔΙΩΝ: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΚΑΒΑΦΙΚΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ

«Το βασικό μοτίβο δίνεται από το σύγχρονο, το πραγματικό γεγονός, το οποίο συνιστά το δεύτερο κλειδί.    Το πρώτο κλειδί, που σε ένταση σκεπάζει το δεύτερο, είναι η λόγια πηγή, το ιστορικό γεγονός.

Χαμηλότερα βρίσκεται το τρίτο κλειδί, που μπορεί και το ακούει το εξασκημένο αυτί. Αυτό υποβάλλει,

δεν εξαγγέλλει· κι ακριβώς γι’ αυτό η ενέργειά του είναι πιο αργή, αλλά και πιο επίμονη. Πηγή του:

τα βιώματα του ποιητή, το ψυχικό γεγονός»

 

                                                           Στρατή Τσίρκα «Ο Καβάφης και η εποχή του » (1958)

 

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

 

ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΗ ΣΑΤΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΚΑΒΑΦΗ

 

ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΟΥ ΚΛΕΙΔΙΟΥ

Εντοπίζουμε τους στίχους του ποιήματος όπου υπάρχουν αναφορές σε πρόσωπα και τόπους της αρχαιότητας. Τα καταγράφουμε στο ανοιχτό μας έγγραφο Word και ακολουθούμε τον σύνδεσμο της μεσαίας εικόνας για να αποκτήσουμε τις πληροφορίες που θα μας διαφωτίσουν σχετικά με το ιστορικό γεγονός που υπονοεί εδώ ο Καβάφης. Επίσης δείτε το χρονολόγιο της εποχής που μας ενδιαφέρει. 

 

ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΟΥ ΚΛΕΙΔΙΟΥ

Εξετάζουμε την ιστορική πραγματικότητα της εποχής του Καβάφη, ειδικά σε ό, τι έχει να κάνει με την Αγγλοκρατία στην Αίγυπτο και τις σχέσεις της ελληνικής παροικίας με τους Άγγλους. Ακολουθούμε τον σύνδεσμο της λέξης σατραπεία και καταγράφουμε τις πληροφορίες που μας χρειάζονται στο ανοιχτό μας έγγραφο Word .

 

ΟΜΑΔΑ ΤΡΙΤΟΥ ΚΛΕΙΔΙΟΥ

Εντοπίζουμε τους στίχους όπου θεωρούμε ότι ακούμε τη φωνή του Καβάφη και σημειώνουμε τους εκφραστικούς τρόπους που χρησιμοποιεί ώστε να μεταφέρει τη συναισθηματική του κατάσταση (αποκρυπτογραφώντας το διαφορετικό χρωματισμό των στίχων). Αναζητούμε στη βιογραφία του Καβάφη τα στοιχεία εκείνα που θεωρούμε ότι απηχούνται στους στίχους που εντοπίσαμε. Επίσης αξιοποιούμε τα παραπάνω σημειώματα του Καβάφη και ακολουθούμε το σύνδεσμο πάνω στο διαβατήριο του Καβάφη. Καταγράφουμε τα συμπεράσματά μας στο ανοιχτό μας έγγραφο Word.

 

ΟΛΕΣ ΟΙ ΟΜΑΔΕΣ

Διαβάζουμε τα  ποιήματα Μίσθια δουλειά και οι Δημόσιοι υπάλληλοι του Κ. Καρυωτάκη και παρακολουθούμε το απόσπασμα από την ταινία «Χαμένα Όνειρα».

 

ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ

Μετά το συσχετισμό με τα παράλληλα κείμενα κάθε ομάδα ανακοινώνει τα αποτελέσματα της έρευνάς της και στην ολομέλεια της τάξης προτείνονται οι ερμηνευτικές προσεγγίσεις. Στη συνέχεια κάθε ομάδα συντάσσει ένα κριτικό κείμενο ή ένα διήγημα  βασισμένο στα συμπεράσματά της ή δημιουργεί μία παρουσίαση (.ppt) εμπνευσμένη από το ποίημα. Οι δημιουργίες τους θα αναρτηθούν στον δικτυακό τόπο του σχολείου.