Νηστείες για λαϊκούς και μοναχούς

Οι νηστείες, συνήθως, τηρούνταν αυστηρά από τους Βυζαντινούς. Εκτός από την Τετάρτη και Παρασκευή, είχαν 4 μεγάλες περιόδους νηστείας: Των Χρισουγέννων, της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, των Αγίων Αποστόλων και της Κοίμησης της Θεοτόκου.Οι μοναχοί νήστευαν και τη Δευτέρα.

 

Υπολογίζεται ότι οι ημέρες της νηστείας ήταν 170-180 για τους λαϊκούς και περισσότερες για τους μοναχούς. Αυτό αποκαλύπτει πολλά για τις διατροφικές συνήθειες των Βυζαντινών, λαμβάνοντας υπ' όψιν μας τις τροφές που απαγορεύονταν τις ημέρες της νηστείας. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο Βυζαντινό κόσμο το 20%, περίπου, ήταν μοναχοί.

 

 

Κατά τη διάρκεια των νηστειών απαγορεύονταν ακόμα και τα καρυκεύματα στα φαγητά. Οι μοναχοί που δε θα τηρούσαν τη νηστεία, χωρίς σημαντικό λόγο, τιμωρούνταν. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Μ. Βασίλειος: "δια της στερήσεως καρυκευμάτων και ζωμευμάτων" θα πορευτούμε στον Παράδεισο. Ακόμα και αν επιτρέπονταν το κρέας για τους λαϊκούς, οι μοναχοί απείχαν, γιατί η έλλειψη εγκράτειας έβλαπτε την υγεία και το κάλλος του σώματος.

Οι Πατέρες συχνά καταφέρονται εναντίον των "κενόδοξων και γαστριμάργων", οι οποίοι όχι μόνο καταναλώνουν χωρίς εγκράτεια τροφές αλλά δαπανούν αλόγιστα χρήματα για να τις μεταφέρουν από μακριά και για να πληρώσουν ειδικό προσωπικό για να τους μαγειρέψει με περίεργο τρόπο.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο ανεφοδιασμός του στρατού, όπως φαίνεται από τον κατάλογο τροφίμων του Κωνσταντίνου Πορφυρογέννητου.