Ο Αθηναίος πολιτικός και ρήτορας Λυκούργος με τον λόγο του Κατὰ Λεωκράτους ζήτησε από το δικαστήριο της Ηλιαίας την αθώωση του συμπολίτη του Λεωκράτη.

Ο Λυκούργος στον λόγο του αυτόν επισημαίνει το χρέος των πολιτών προς του θεούς, την πατρίδα και τους νόμους.

Ο Λεωκράτης εγκατέλειψε την Αθήνα λίγο πριν από τη μάχη της Χαιρώνειας, επειδή φοβήθηκε ότι η πόλη θα έπεφτε στα χέρια των Θηβαίων, και κατέφυγε στη Ρόδο, όπου διέδωσε ότι η πόλη είχε ήδη καταληφθεί.

Στο απόσπασμα της Ενότητας 8 τονίζεται η σημασία του σεβασμού προς την πατρίδα.

Σύμφωνα με το κείμενο της Ενότητας, η ιστορία διαδραματίζεται πολύ παλιά στη Σικελία, όταν έγινε έκρηξη του ηφαιστείου της Αίτνας.

Η Αίτνα σήμερα δεν είναι ενεργό ηφαίστειο της Σικελίας και το μόνο που γνωρίζουμε από αρχαίες μαρτυρίες είναι ότι το 475 π.Χ. σημειώθηκε μία έκρηξη του ηφαιστείου.

Η Αίτνα βρίσκεται κοντά στην πόλη της Κατάνης.

Με την έκρηξη του ηφαιστείου οι περισσότεροι κάτοικοι της περιοχής φοβούμενοι για τη ζωή τους, εγκατέλειψαν τα πάντα, ακόμα και τους γονείς τους, και τράπηκαν σε φυγή, αναζητώντας μονάχα την προσωπική τους σωτηρία.

Οι κάτοικοι που εγκατέλειψαν αβοήθητους τους γονείς τους διέπραξαν ένα σοβαρό και ολέθριο αμάρτημα.

Μόνο ένας νέος ενδιαφέρθηκε να σώσει τον ηλικιωμένο πατέρα του, που είχε εγκλωβιστεί μέσα στις πύρινες φλόγες, και δεν τράπηκε σε φυγή.

Ο ευσεβής νέος πήρε στους ώμους του τον γέρο πατέρα του, όμως εξαιτίας του πρόσθετου βάρους παγιδεύτηκε κι αυτός μέσα στις φλόγες.

Οι θεοί βλέποντας τη γενναιότητα και κυρίως τον σεβασμό του νεαρού προς τον πατέρα του τον αντάμειψαν για την καλή του πράξη του, σώζοντάς τον από τον όλεθρο.

Οι θεοί δεν έσωσαν μόνο τον νεαρό και τον πατέρα του, αλλά έδειξαν μεγαλοψυχία και έσωσαν και τους υπόλοιπους κατοίκους που εγκατέλειψαν τους γεννήτορές τους, συγχωρώντας έτσι την ασέβεια και την ύβρη τους.

Το υπερφυσικό γεγονός που οδήγησε στη σωτηρία του ευσεβούς νέου και του πατέρα του είναι ότι σχηματίστηκε με την παρέμβαση των θεών μια προστατευτική ασπίδα στο μέρος όπου βρίσκονταν αυτοί οι δύο και η λάβα δεν μπορούσε να τους ακουμπήσει.

Όσοι εγκατέλειψαν αβοήθητους τους γονείς τους και προσπάθησαν να σώσουν μόνο τους εαυτούς τους χάθηκαν όλοι ανεξαιρέτως από την πύρινη λάβα, διότι τιμωρήθηκαν μ’ αυτόν τον τρόπο από τους θεούς για την ασεβή και επαίσχυντη πράξη τους.

Με τη χρήση του μύθου, που έχει πάντα ηθικοδιδακτικό χαρακτήρα, ο ρήτορας θέλει να επισημάνει πως τα παιδιά οφείλουν να δείχνουν έμπρακτα την αγάπη και τον σεβασμό τους προς τους γονείς τους και πως οι θεοί πάντα βοηθούν τους ευσεβείς και ενάρετους ανθρώπους, όταν υπάρξει ανάγκη.

Η αντίληψη για τη σχέση θεών και ανθρώπων ήταν διαφορετική κατά καιρούς στην αρχαία Ελλάδα, καθώς άλλη σχέση θεού και ανθρώπου παρατηρείται στην ομηρική ποίηση, άλλη στον Ηρόδοτο και άλλη στην τραγωδία.

Οι αρχαίοι Έλληνες δεν πίστευαν στην κληρονομική ενοχή, σύμφωνα με την οποία ο θεός τιμωρεί όχι μόνο τον υπαίτιο για μια άδικη και ασεβή πράξη, αλλά και τους απογόνους του.

Ένα παρόμοιο μυθολογικό παράδειγμα σεβασμού παιδιού προς τον πατέρα του συναντούμε με τον Αινεία, ο οποίος φεύγοντας από τη φλεγόμενη Τροία κουβάλησε στους ώμους του τον πατέρα του Αγχίση, προκειμένου να τον σώσει από τη συμφορά
 

Άλλο ένα παράδειγμα σεβασμού προς τους γεροντότερους της οικογένειας είναι πως ο Ακάμας και ο Δημοφών βοήθησαν τη γιαγιά τους Αίθρα μετά την πτώση της Τροίας.