ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Λατινικά Β' Λυκείου, 1ο μάθημα

© Νατάσα Αγγελίδου

ΜΑΘΗΜΑ I
LECTIO PRIMA

 

Κατεβάστε τις ενότητες 1-5 σε αρχείο

 


Ο ΕΞΟΡΙΣΤΟΣ ΠΟΙΗΤΗΣ

 

Ο Οβίδιος (Publius Ovidius Naso: 43 π.Χ. - 17 μ.Χ.) υπήρξε επικός και ελεγειακός ποιητής. Για λόγους που δε γνωρίζουμε ακριβώς, ο αυτοκράτορας Αύγουστος (63 π.Χ. - 14 μ.Χ.) τον εξόρισε στους Τόμους της Μαύρης θάλασσας (σημ. Κωνστάντζα της Ρουμανίας), όπου ο ποιητής έμεινε μέχρι τον θάνατό του. Την εμπειρία του από την εξορία τη γνωρίζουμε χάρη στις ελεγείες που μας άφησε από εκείνη την περίοδο της ζωής του. Οι ελεγείες αυτές απευθύνονται, με τη μορφή συγκινητικών ποιητικών επιστολών, προς φίλους και γνωστούς. Ο ποιητής τούς ζητάει να μεσολαβήσουν στον αυτοκράτορα για να επιστρέψει· παράλληλα υπερασπίζεται με θέρμη το ποιητικό του έργο και μας προσφέρει πολύτιμες αυτοβιογραφικές πληροφορίες.

 

Διάβασε για τον Οβίδιο Βιργίλιος

 

Το κείμενο

Ovidius poēta in terrā Ponticā exulat. Epistulas Rōmam scriptitat. Epistulae plenae querelārum sunt. Rōmam desiderat et fortūnam adversam deplōrat. Narrat de incolis barbaris et de terrā gelidā. Poētam curae et miseriae excruciant. Epistulis contra iniuriam repugnat. Musa est unica amīca poētae.

 

Λεξιλόγιο

poēta -ae ≤ ποιητής
in (πρόθ. + αφ.) σε
terra -ae γη(1)
Ponticus -a-um Ποντικός, του Εύξεινου Πόντου
exulo (exsulo), 1 είμαι εξόριστος
epistula -ae ≤ επιστολή
Rōma -ae η Ρώμη
scriptito, 1 γράφω συχνά
plēnus -a -um γεμάτος(2)
querēla -ae παράπονο, διαμαρτυρία
sum είμαι
desidero, 1 επιθυμώ, μου λείπει κάτι
et (σύνδ.) και
fortūna -ae τύχη(3)
adversus -a -um αντίξοος, κακός
deplōro, 1 θρηνώ, κλαίω
narro, 1 αφηγούμαι
de (πρόθ. + αφαιρ.) για
incola -ae κάτοικος
barbarus -a -um βάρβαρος
gelidus -a -um παγωμένος(4)
cura -ae έγνοια, φροντί- δα(5)
miseria -ae δυστυχία(6)
excrucio, 1 βασανίζω
contra (πρόθ. + αιτ.) ενάντια, αντίθετα σε(7)
iniuria -ae αδικία
repugno, 1 αντιμάχομαι, ανθίσταμαι
unicus -a um μοναδικός(8)
amica -ae φίλη(9)
Musa -ae η Μούσα.

Ετυμολογικά: 1. κυρ. «ξηρά»· τέρσομαι = ξεραίνομαι· πρβ. τερακότα << ιτ. 2. πλή-ρης, πλή-θος 3. πρβ. φουρτούνα << ιτ. 4. < gelo παγώνω· πρβ. ζελέ << γαλλ.· (τ)ζελατίνα << ιτ. 5. πρβ. κούρα << ιτ. 6. πρβ. μιζέρια << ιτ. 7. πρβ. κόντρα << ιτ. 8. < unus = ένας 9. < amo = αγαπώ.

 

 

 

Κείμενο και μετάφραση

Δες τη μετάφραση κάθε σειράς πατώντας στο μ
ή εμφάνισε - απόκρυψε όλη τη μετάφραση πατώντας εδώ

 

μOvidius poēta in terrā Ponticā exulat.
μEpistulas Rōmam scriptitat.
μEpistulae plenae querelārum sunt.
μRōmam desiderat
μet fortūnam adversam deplōrat.
μNarrat de incolis barbaris
μet de terrā gelidā.
μPoētam curae et miseriae excruciant.
μEpistulis contra iniuriam repugnat.
μMusa est unica amīca poētae.

 


ΡΗΜΑΤΑ

 

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ

 

 

ΕΠΙΘΕΤΑ

Δες τα παραθετικά των επιθέτων πατώντας στο β ή εμφάνισε - απόκρυψέ τα όλα πατώντας εδώ

Β΄ ΚΛΙΣΗΣ
Θετικός
Συγκριτικός
Υπερθετικός
βPonticus -a –um
βplenus -a -um,
βadversus -a -um,
βbarbarus -a -um,
βgelidus -a -um,
βunicus-a-um


ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ

et (συμπλεκτικός)


ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ

in (+ αφαιρ.)

de (+ αφαιρ.)

contra (+ αιτιατ.)

 

Γραμματικές παρατηρήσεις

Κλίση των κυριότερων ουσιαστικών του κειμένου

 

Α' κλίσης
ον.poetapoetaeamicaamicaeincolaincolae
γεν.poetaepoetarumamicaeamicarumincolaeincolarum
δοτ.poetaepoetisamicaeamicisincolaeincolis
αιτ.poetampoetasamicamamicasincolamincolas
κλ.poetapoetaeamicaamicaeincolaincolae
αφ.poetapoetisamicaamicisincolaincolis

 

Β' κλίσης
ον.barbarusbarbariΟvidius-
γεν.barbaribarbarorumOvidii(-i)-
δοτ.barbarobarbarisOvidio-
αιτ.barbarumbarbarosOvidium-
κλ.barbarebarbariOvidi -
αφ.barbarobarbarisOvidio-

 

Χρονικές αντικαταστάσεις

 

εν.exulatscriptitat suntdesideratdeplorat
πρτ.exulabatscriptitabat erantdesiderabatdeplorabat
μελ.exulabitscriptitabit eruntdesiderabitdeplorabit
πρκ.exulavitscriptitavit fuerunt/ fueredesideravit deploravit
υπρ.exulaveratscriptitaverat fuerantdesideraverat deploraverat
σ.μ.exulaveritscriptitaverit fuerintdesideraverit deploraverit

 

εν.narratexcruciant repugnatest
πρτ.narrabatexcruciabant repugnabaterat
μελ.narrabitexcruciabunt repugnabiterit
πρκ.narravitexcruciaverunt/ excruciavere repugnavitfuit
υπρ.narraveratexcruciaverant repugnaveratfuerat
σ.μ.narraveritexcruciaverint repugnaveritfuerit

 

Συντακτικές παρατηρήσεις

Πτώσεις ουσιαστικών:

●  Ονομαστική: υποκείμενο ή κατηγορούμενο

●  Γενική: κτητική ή συμπλήρωμα επιθέτων

●  Αιτιατική: αντικείμενο (το όνομα πόλης δηλώνει κατεύθυνση)

●  Αφαιρετική:

      ▪ Με πρόθεση: εμπρόθετος στάσης ή αναφοράς

      ▪ Χωρίς πρόθεση: αφαιρετική του οργάνου

Επίθετο: στο συντακτικό όταν λειτουργεί ως επιθετικός ή κατηγορηματικός προσδιορισμός βρίσκεται μετά το ουσιαστικό

 Συντακτικές εφαρμογές

Απαρεμφατική σύνταξη

 

Ευθύς λόγοςΠλάγιος λόγος
Epistulae plenae querelarum sunt.Ille narrat epistulas plenas querelarum esse.
Poeta epistulis contra iniuriam repugnat.Ille dixit poetam epistulis contra iniuriam repugnare.

 

Μετατροπή σύνταξης

 

Από ενεργητικήΣε παθητική φωνή
Ovidius epistulas Romam scriptitat.Ab Ovidio epistulae Romam scriptitantur.
(Ovidius) fortunam adversam deplorat.Fortuna adversa deploratur ab Ovidio.
Poetam curae et miseriae excruciant.Poeta excruciatur curis et miseris.

Ασκήσεις

1 Άσκηση μετάφρασης: Αντιστοίχιση πρωτότυπου και μετάφρασης. © Εύη Πεπέ

1 Άσκηση εισαγωγής: Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις ως σωστές ή λανθασμένες. © Εύη Πεπέ

2 Άσκηση πραγματολογική: Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση. © Εύη Πεπέ

3 Άσκηση ετυμολογική: Να αντιστοιχίσετε τις λέξεις της στήλης Α’ με τις ετυμολογικά συγγενείς τους στη στήλη Β’ © Εύη Πεπέ

4 Άσκηση συντακτικού: Να βρείτε τη συντακτική θέση των παρακάτω λέξεων © Εύη Πεπέ

5 Άσκηση γραμματικής: Να γράψετε τους τύπους των ουσιαστικών που ζητούνται © Εύη Πεπέ

5 Άσκηση γραμματικής: Να γράψετε τους τύπους των ρημάτων που ζητούνται © Εύη Πεπέ