Γεώργιος Δροσίνης
Θαλασσινά τραγούδια
Το ποίημα που ακολουθεί προέρχεται από τη συλλογή Ειδύλλια η οποία εκδόθηκε το 1884 και άσκησε σημαντική επίδραση στην ποίηση της εποχής με τις νέες εικόνες που έφερνε από την ελληνική φύση, από τον αγροτικό και τον νησιωτικό χώρο. Στις εικόνες του συγκεκριμένου ποιήματος κυριαρχεί η ειδυλλιακή διάσταση και η αρμονική συνύπαρξη όλων των μερών του θαλασσινού τοπίου.
Kωνσταντίνος Παρθένης,
Tο λιμάνι της Kαλαμάτας
Δείτε την ταινία παρουσίασης του πίνακα
από την
Εθνική Πινακοθήκη
Γλυκά φυσά ο μπάτης, η θάλασσα δροσίζεται, στα γαλανά νερά της ο ήλιος καθρεφτίζεται· και λες πως παίζουν μ’ έρωτα πετώντας δίχως έννοια ψαράκια χρυσοφτέρωτα σε κύματ’ ασημένια. Στου καραβιού το πλάι ένα τρελό δελφίνι γοργόφτερο πετάει και πίσω μάς αφήνει. και σαν να καμαρώνεται της θάλασσας το άτι με τους αφρούς του ζώνεται και μας γυρνά την πλάτη. Χιονοπλασμένοι γλάροι, πόχουν φτερούγια ατίμητα και για κανένα ψάρι τα μάτια τους ακοίμητα, στα ξάρτια τριγυρίζοντας ακούραστοι πετούνε ή με χαρά σφυρίζοντας στο πέλαγος βουτούνε. |
Και γύρω καραβάκια στη θάλασσ’ αρμενίζουν σαν άσπρα προβατάκια που βόσκοντας γυρίζουν με χαρωπά πηδήματα στους κάμπους όλη μέρα, κι έχουν βοσκή τα κύματα, βοσκό τους τον αέρα. Λ. Πολίτη, Ποιητική Ανθολογία, τόμ. 6, Δωδώνη |
Παράλληλα Κείμενα, Υλικό
Να σ' αγναντεύω θάλασσα
Οδ. Ελύτη, «Του Αιγαίου. ΙΙ»
Θαλασσογραφίες [πηγή: Δημοτική Πινακοθήκη Λάρισας, Μουσείο Γ. Ι. Κατσίγρα]
Λεξιλόγιο
*μπάτης: ελαφρό θαλασσινό αεράκι, αύρα *άτι: άλογο *ζώνεται: τυλίγεται *πόχουν: που έχουν *ατίμητα: ανεκτίμητα *ξάρτια: τα σκοινιά των πλοίων που στηρίζουν τα πανιά
Πρόσθετες διαθεματικές εργασίες
1. Με αφορμή την εικόνα του δελφινιού, που κυριαρχεί στη δεύτερη στροφή του ανθολογημένου ποιήματος, μπορεί να ανατεθεί στους μαθητές να αφηγηθούν τις εντυπώσεις που τους προκάλεσαν ταινίες αναφερόμενες στις σχέσεις ανηλίκων ή παιδιών με δελφίνια, φάλαινες κ.ά. (προσφέρεται, για παράδειγμα, η ταινία Ελευθερώστε το Γουίλι).
2. Να προταθεί στους μαθητές να ακούσουν τον δίσκο του Μάνου Χατζιδάκι Θαλασσογραφίες και να αφηγηθούν ή να γράψουν τις εντυπώσεις και τα συναισθήματα που τους προκάλεσε η ακρόαση αυτή. Η ίδια δραστηριότητα μπορεί να επαναληφθεί και για τις
Μικρές Κυκλάδες του Μίκη Θεοδωράκη (σε ποίηση Οδυσσέα Ελύτη), αλλά και για τον
Σταυρό του Νότου του Θάνου Μικρούτσικου (σε ποίηση Νίκου Καββαδία).
Νικόλαος Λύτρας,
Βάρκα με πανί
Δείτε την ταινία παρουσίασης του πίνακα από την
Εθνική Πινακοθήκη
Διάβασε για τη ζωή και το έργο του
εδώ. Κατέβασε σύντομο βιογραφικό Κατέβασε σύντομο βιογραφικό
Θεματικά κέντρα
Ελληνική θάλασσα: ήρεμη, ζωηρή, ειδυλλιακή.
O κόσμος της θάλασσας: ψάρια, δελφίνια, πουλιά, ναυτικοί, βαρκάρηδες.
Τέχνη και θάλασσα: το υγρό στοιχείο ως πηγή έμπνευσης στη λογοτεχνία.
Ενδεικτική ερμηνευτική προσέγγιση
Το ποίημα αποτελείται από μια σειρά ειδυλλιακών εικόνων, η καθεμιά από τις οποίες θα μπορούσε να αποτελεί θέμα για θαλασσογραφίες: πανδαισία χρωμάτων, ειρηνική συνύπαρξη των θαλασσινών οργανισμών με τους ανθρώπους.
Όπως σημειώνεται και στο εισαγωγικό σημείωμα, η συλλογή Ειδύλλια (1884), από όπου προέρχεται το συγκεκριμένο απόσπασμα, άσκησε, σύμφωνα με την άποψη του Κωστή Παλαμά, σημαντική επίδραση στην ποίηση της Γενιάς του 1880, γιατί αξιοποίησε για πρώτη φορά με τόσο συστηματικό τρόπο θέματα από την ελληνική φύση, αγροτική και θαλασσινή - νησιωτική. Τη σύζευξη των δύο κόσμων τη διακρίνουμε καθαρά στην εικόνα της τελευταίας στροφής, όπου ο θαλάσσιος χώρος ταυτίζεται εικαστικά με τον χώρο της στεριάς (ορεινό - κτηνοτροφικό) χάρη στην παρομοίωση.
Το ποίημα είναι γραμμένο σε ιαμβικούς επτασύλλαβους και οκτασύλλαβους στίχους και η ομοιοκαταληξία κάθε οκτάστιχης στροφής ακολουθεί την εξής πλεκτή δομή: αβαβγδγδ. Με αφετηρία αυτά τα στοιχεία μπορούν να συζητηθούν ζητήματα μέτρου και στιχουργικής, που χαρακτηρίζουν ένα μεγάλο μέρος της παραδοσιακής νεοελληνικής ποίησης.
Γεώργιος Δροσίνης
ΕΚΕΒΙ
Βικιπαίδεια
Ψηφίδες, Πρόσωπα και θέματα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας
ΠΟ.Θ.Ε.Γ.
Άκουσε το τραγούδι «Ετίναξε την ανθισμένη αμυγδαλιά» σε ποίηση Γ. Δροσίνη
Κωνσταντίνος Παρθένης:
στην Εθνική Πινακοθήκη
στο Τελόγλειο Ίδρυμα Τεχνών Α.Π.Θ.
στη ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ ΛΑΡΙΣΑΣ ΜΟΥΣΕΙΟ Γ.Ι. ΚΑΤΣΙΓΡΑ
στο paleta art
,
,
στο artnet
στο ΝΙΚΙΑΣ
στο Google Art & Culture
στο wiki art
Νίκος Λύτρας:
στην Εθνική Πινακοθήκη
,
στη Δημοτική Πινακοθήκη Λάρισας
,
στο paleta art
στο wiki art
Για τα λογοτεχνικά ρεύματα - κινήματα δείτε εδώ
Μπορείτε να γράψετε τις απαντήσεις σας και να τις εκτυπώσετε ή να τις σώσετε σε αρχείο pdf.
Ποιο είναι το ποιητικό υποκείμενο, ο αφηγητής;
Το ποιητικό υποκείμενο είναι...
Σε ποιον απευθύνεται;
Απευθύνεται...
Σε ποιο πρόσωπο και αριθμό βρίσκονται τα ρήματα του ποιήματος, π.χ. γ' ενικό
Τα ρήματα βρίσκονται...
Ποιος είναι ο χώρος;
Ο χώρος του ποιήματος είναι...
Ποιος είναι ο χρόνος;
Ο χρόνος του ποιήματος είναι...
Ποιες είναι οι εικόνες του ποιήματος;
Οι εικόνες του ποιήματος είναι...
Από πού αντλεί τις εικόνες του ο ποιητής; (π.χ. φύση)
Ο ποιητής αντλεί τις εικόνες του...
Ποιους εκφραστικούς τρόπους χρησιμοποιεί ο ποιητής; (π.χ. σχήματα λόγου, χρήση επιθέτων)
Οι εκφραστικοί τρόποι είναι οι εξής...
Πώς χρησιμοποιεί τη στίξη;
Ο ποιητής....
Ποια είναι η γλώσσα; (π.χ. κοινή, λόγια, κοινή με λόγια στοιχεία κλπ.)
Το ποίημα είναι γραμμένο σε...
Το ποίημα έχει ομοιοκαταληξία κι αν ναι τι είδους; (π.χ. ζευγαρωτή, πλεκτή, σταυρωτή κλπ.)
Η ομοιοκαταληξία είναι....
Ποια συναισθήματα σου προκαλεί;
Τα συναισθήματα...