• Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ Η ΦΥΣΗ - ΠΟΛΗ – ΥΠΑΙΘΡΟΣ: Εισαγωγή Οδυσσέας Ελύτης, «Πίνοντας ήλιο κορινθιακό» Γιώργος Σαραντάρης, «Ξυπνάμε και η θάλασσα ξυπνά μαζί μας» Νίκος-Αλέξης Ασλάνογλου, «Αθήνα» Κοσμάς I. Χαρπαντίδης, «Χαλασμένες γειτονιές» Ινδιάνος Σιάτλ, «Ένα παλιό μήνυμα για το σύγχρονο κόσμο» • ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ: Εισαγωγή Μιλτιάδης Μαλακάσης, «O Τάκη-Πλούμας» Διαμαντής Αξιώτης, «Η Άννα του Κλήδονα» Γιώργος Ιωάννου, «Να 'σαι καλά, δάσκαλε!» Νίκος Εγγονόπουλος, «O Καραγκιόζης...» • ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ: Εισαγωγή Περλ Μπακ, «Η μάνα» Άννα Φρανκ, «Από το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ» Μαργαρίτα Λυμπεράκη, «Οι Κυριακές στη θάλασσα» Ναζίμ Χικμέτ, «Νανούρισμα στο γιο μου» • ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΖΩΗ: Εισαγωγή Κ.Π. Καβάφης, «Στην εκκλησία» Γιάννης Ρίτσος, «Τ' άσπρο ξωκλήσι» Γρηγόριος Ξενόπουλος, «Κάποια Χριστούγεννα» Γκότχολτ Έφραϊμ Λέσινγκ , «Η ιστορία του δαχτυλιδιού» • ΕΘΝΙΚΗ ΖΩΗ: Εισαγωγή Ακριτικό, «O Διγενής» Κλέφτικο, «Του Βασίλη» Ανδρέας Κάλβος, «Εις Σάμον» Διονύσιος Σολωμός, «Η καταστροφή των Ψαρών» Γιάννης Ρίτσος, «Ερημωμένα χωριά» Μέλπω Αξιώτη, «Από δόξα και θάνατο» Γιώργος Χειμωνάς, «Έξι χιλιάδες νέοι» Χριστόφορος Μηλιώνης, «Το συρματόπλεγμα του αίσχους» • ΠΑΛΑΙΟΤΕΡΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΖΩΗΣ: Εισαγωγή Διδώ Σωτηρίου, «Όταν πρωτοκατέβηκα στη Σμύρνη» Σωτήρης Δημητρίου, «Πάσχα τ' Απρίλη» Λευτέρης Ξανθόπουλος, «Χρονικό» Άντον Τσέχωφ, «Ένας αριθμός» • ΤΑΞΙΔΙΩΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ: Εισαγωγή Ζακ Πρεβέρ, «Βγαίνοντας από το σχολειό» Νίκος Καζαντζάκης, «Μια Κυριακή στην Κνωσό» Νίκος-Αλέξης Ασλάνογλου, «Η εξοχική Λευκάδα» Νίκος Κάσδαγλης, «Τόκιο» • Η ΑΠΟΔΗΜΙΑ - Ο ΚΑΗΜΟΣ ΤΗΣ ΞΕΝΙΤΙΑΣ...: Εισαγωγή Δημοτικά τραγούδια της ξενιτιάς...» Δημήτρης Χατζής, «Ο Κάσπαρ Χάουζερ στην έρημη χώρα Ηλίας Βενέζης, «H επιστροφή του Αντρέα» Μπ. Μπρεχτ, «Για τον όρο «μετανάστες» Κυριάκος Χαραλαμπίδης, «Γλυκό του κουταλιού» Θανάσης Βαλτινός, «Δύο γράμματα της Χαράς» Άλκη Ζέη, «Αναμνήσεις της Κωνσταντίνας...» • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ: Εισαγωγή Λορέντζος Μαβίλης, «Καλλιπάτειρα» Δημήτρης Μίγγας, «Η τρίπλα των ονείρων» Νίκος Χουλιαράς, «Η εσχάτη των ποινών» • Η ΑΓΑΠΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΣΥΝΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΜΑΣ...: Εισαγωγή Νίκος Καρούζος, «Τα πουλιά δέλεαρ του Θεού» Γιάννης Μαγκλής, «Γιατί;» Μ. Καραγάτσης, «Η κυρία Νίτσα» Ζωρζ Σαρή, «Και πάλι στο σχολείο...» Αντουαν ντε Σαιντ-Εξυπερύ, «Ο μικρός πρίγκιπας» Ιβαν Γκολ, «Μαλαισιακά τραγούδια» • Η ΒΙΟΠΑΛΗ - ΤΟ ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠOY: Εισαγωγή Κ.Π. Καβάφης, «Θερμοπύλες» Έλλη Αλεξίου, «Όμως ο μπαμπάς δεν ερχόταν» Δήμητρα Χ. Χριστοδούλου, «Για ένα παιδί που κοιμάται» Ανώνυμος, «Το τραγούδι του Γιανγκ» • ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΖΩΗΣ: Εισαγωγή Διονύσης Σαββόπουλος, «Τι έπαιξα στο Λαύριο» Μαρία Ιορδανίδου, «Στην εποχή του τσιμέντου...» Μένης Κουμανταρέας, «Γραφείον ευρέσεως εργάσιας» Τάσος Καλούτσας, «Με το λεωφορείο» Τίτος Πατρίκιος, «Ιστορία του λαβύρινθου» Εντίτα Μόρρις, «Τα λουλούδια της Χιροσίμα» Τόλης Νικηφόρου, «Όταν πεθαίνει ένα παιδί» Μιχάλης Γκανάς, «Στα καμένα» • ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΜΑΣ ΤΑ ΖΩΑ: Εισαγωγή Νίκος Καββαδίας, «Οι γάτες των φορτηγών» Έρμαν 'Εσε , «Ο λύκος» Αντώνης Σουρούνης, «Άνθρωποι και δελφίνια» Μίλος Ματσόουρεκ, «O μεταξοσκώληκας» Ε.Χ. Γονατάς, «O σκαντζόχερος»
Η εξοχική Λευκάδα
O συγγραφέας περιηγείται το καλοκαίρι στη Λευκάδα. Αποφεύγει την τουριστική της όψη και κινείται στο εσωτερικό του νησιού, όπου ανακαλύπτει τη φύση και τη γνήσια ομορφιά του. Το κείμενο περιέχεται στη συλλογή αφηγημάτων του Ασλάνογλου, Ταξιδεύοντας στη δροσερή νύχτα (1991).
Αργά το απόγευμα, πλησιάζοντας το νοτιότερο άκρο της Λευκάδας, όλα λάμπουν στο φως. Σαν ένα ηλιοβασίλεμα στο Θερμαϊκό. Δεκάδες χρωματιστά γουιντσέρφινγκ, μεγάλα ιστιοφόρα και βάρκες στην οργιαστική βλάστηση των νερών. Οι ακτές είναι μέσα στο πράσινο.
Ένα χωριό ψαράδων, η Βασιλική, που έχει όμως περισσότερο αγροτικό χαρακτήρα. Στα δεξιά, λίγα παραθαλάσσια εστιατόρια και ξενοδοχεία. Αριστερά, η πλαζ, τα θαλάσσια σπορ, μοντέρνα καταστήματα παγωτών και φρούτων. Στο τέρμα του ανηφορικού δρόμου που διασχίζει το χωριό, δεκάδες ξενώνες με χαρακτηριστική αρχιτεκτονική μορφή μέσα στα σπάρτα,* σε εκτάσεις έρημες. Μια δισκοθήκη* μέσα στο λιβάδι, σ' έναν αχανή κήπο. Τα κάμπινγκ αρχίζουν μετά, δίπλα στη θάλασσα. Τα βράδια φυσάει πάντα ένας άνεμος θερμός, θαλασσινός. Όλα τα μέσα μεταφοράς επιστρατεύονται από κει προς όλα τα σημεία του νησιού. Οι αποστάσεις εκμηδενίζονται. Ποιος βιάζεται να φτάσει στην πόλη της Λευκάδας με 42 βαθμούς;
Μερικές μέρες στο Νυδρί συμπληρώνουν την κοσμοπολίτικη όψη μιας μεταμορφωμένης Λευκάδας. Διεθνές παραθεριστικό κέντρο, μια προσπάθεια που πολύ γρήγορα καρποφόρησε. Σε τρεις λωρίδες: η παραθαλάσσια με δεκάδες κέντρα φαγητού και αναψυχής. Η άσφαλτος με πολυτελή καταστήματα και λιχουδιές. Μετά τα μεσάνυχτα μεταβάλλεται σε Ταγγέρη.* Ορχήστρες, δισκοθήκες και καλλιτέχνες του τραγουδιού ακούγονται σε πολύ μεγάλο βάθος στην κωμόπολη. Η ίδια αυτή πόλη έχει πολυδαίδαλους δρόμους όπου επαύλεις συνορεύουν με φάρμες, κήπους με οπωροφόρα ή αγροικίες μοντέρνου ρυθμού. Οι υπηρεσίες προσφέρονται αφειδώς.* Τα εκλεκτά πάντα φρούτα είναι ηπειρώτικα. Η τέχνη του νησιού, παραδοσιακή, όπως και οι άνθρωποι. Περιμένουν ασάλευτοι στα κατώφλια τους ξένους.
118
Παραδοσιακή λευκαδίτικη γωνιά
Το δίλημμα των νεαρών Λευκαδιτών είναι η ανάπτυξη γεωργικών καλλιεργειών επιπέδου με βάση συγκεκριμένα αναπτυξιακά προγράμματα που καταστρώθηκαν. Από την άλλη μεριά, η τουριστική ανάπτυξη του νησιού, κάπως άναρχη στα κέντρα της, ανύπαρκτη τουλάχιστον σε δέκα σημεία μιας λυρικής ομορφιάς ανυπέρβλητης. Τι κουβεντιάζουμε. Έλληνες και ξένοι που κατακλύζουν τα καλοκαίρια το νησί δημιουργούν πρότυπους τρόπους ζωής και συγκρίσεις. Με την άνθηση του τυχαίου και τη χάρη του ευχάριστου, τι να τον κάνεις τον προγραμματισμό; Από το Νυδρί προς την πόλη της Λευκάδας, ο χώρος αποκτά έναν τυπικά αθηναϊκό αστικό χαρακτήρα.
Μα η γνήσια Λευκάδα αρχίζει μόλις αντιλαμβάνεσαι ότι μπήκες πια στο νόημα μιας οργανωμένης πόλης. Τα μικρομάγαζα, οι δρόμοι, οι βιοτεχνίες, ένας ολόκληρος κόσμος μιας άλλης ομορφιάς, θα 'λεγες πως αλλάζει πρόσωπο σε κάτι που θα μπορούσε να γινόταν και δε γίνεται. Αυτή η αίσθηση δίνεται σ' όλα τα νησιώτικα κέντρα. Σαν να μην ανησυχεί κανέναν απολύτως τίποτα. Κι όμως, όταν περιπλανιέσαι σε μια άδεια καλοκαιρινή Λευκάδα, πολύ γεωμετρικά ρυμοτομημένη* και μοντέρνα προς την ηπειρωτική γη, καταλαβαίνεις τη συνεχή μεταμόρφωση. Χρειάζομαι μια πολιτιστική σελίδα για να γράψω για την ίδια την πόλη και την καλοκαιρινή ερήμωση. Ή μάλλον μια πολιτιστική ταινία ημίωρη. Οι οδηγοί* λένε λίγα πράγματα. Τα υπόλοιπα μαντεύονται υποδορίως.*
Ν.-Α. Ασλάνογλου, Ταξιδεύοντας στη δροσερή νύχτα, Ύψιλον
Παράλληλα Κείμενα
Αγγ. Σικελιανός, «Αλαφροΐσκιωτος» (απόσπασμα)
Μέλπω Αξιώτη, «Η ψυχή του νησιού»
Λεξιλόγιο
* σπάρτα: θαμνώδη φυτά
* δισκοθήκη: ντισκοτέκ
* Ταγγέρη: πόλη και σημαντικό
λιμάνι του Μαρόκου * αφειδώς: με
αφθονία * ρυμοτομημένη: πόλη
διαιρεμένη σε οδούς και τμήματα * οι
οδηγοί: τουριστικοί οδηγοί *
υποδορίως: κάτω από το δέρμα, εδώ μεταφορικά, κάτω από την
επιφανειακή όψη των πραγμάτων
119
Η πόλη της Λευκάδας και το φρούριο της Αγίας Μαύρας
Εμμανουήλ Ζέπος, Ψαράδες στη Λευκάδα
Δείτε τον πίνακα σε μεγαλύτερη ανάλυση στην Εθνική Πινακοθήκη
Ήρωες
Τόπος
Χρόνος
Γλώσσα
Αφήγηση
Αφηγητής
Ενότητες
Το σχόλιό σας...