ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Βιογραφίες Ανθολογούμενων Λογοτεχνών στα βιβλία Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γυμνασίου - Λυκείου


Κρυστάλλης Κώστας (1868-1894)


Κρυστάλλης

Σύντομο βιογραφικό για σχολική χρήση Κατέβασε σε αρχείο

Γεννήθηκε στο Συρράκο της Ηπείρου, γιος του εύπορου εμπόρου Δημητρίου Κρυστάλλη. Εκεί έμαθε τα πρώτα γράμματα και μετά τον θάνατο της μητέρας του, τον δεύτερο γάμο του πατέρα του και την εγκατάσταση της οικογένειας στα Γιάννενα συνέχισε στη Ζωσιμαία Σχολή. Το 1887 τύπωσε την πρώτη ποιητική συλλογή του Αι σκιαί του Άδου, με επαναστατικό πατριωτικό περιεχόμενο προκαλώντας έτσι την εκούσια φυγή του το 1889 στην Αθήνα, ενώ καταδικάστηκε ερήμην του από τους Τούρκους σε εικοσιπεντάχρονη εξορία. Εκεί εργάστηκε ως τυπογράφος και δημοσίευσε το ιστορικό επύλλιο Ο καλόγηρος της Κλεισούρας του Μεσολογγίου και έγραψε την ποιητική συλλογή Χελιδόνες και την ηθογραφία Παρά την πηγήν. Αργότερα στον Φιλαδέλφειο Ποιητικό Διαγωνισμό για τη συλλογή Αγροτικά τιμήθηκε με έπαινο. Στο περιοδικό Εβδομάς από το 1892 δημοσίευε σε συνέχειες το λαογραφικό έργο του Οι Βλάχοι της Πίνδου ενώ υπήρξε συνεργάτης στην εφημερίδα Φωνή της Ηπείρου (1892-1894). Συνέταξε επίσης λήμματα για την Ήπειρο στο Εγκυκλοπαιδικό λεξικό των Μπαρτ και Μπεκ. Το 1892 τιμήθηκε ξανά με έπαινο στον Φιλαδέλφειο Διαγωνισμό για τη συλλογή του Ο τραγουδιστής του χωριού και της στάνης διεκδικώντας το α΄ βραβείο το οποίο εν μέσω αντιδράσεων δόθηκε στον Γεώργιο Στρατήγη. Τα Πεζογραφήματα και Ο ψωμοπάτης δημοσιεύονται την περίοδο που η φυματίωση επιδεινώνει την υγεία του και τον αναγκάζει να φύγει για την Κέρκυρα και κατόπιν για την Άρτα στο σπίτι της αδερφής του, όπου πέθανε σε ηλικία εικοσιέξι μόλις ετών.

Οι ποιητικές συλλογές του Κρυστάλλη γραμμένες σε καθαρεύουσα εντάσσονται στο ρομαντισμό της Α΄ Αθηναϊκής Σχολής. Με τα Αγροτικά του 1890 πέρασε στον κύκλο της Νέας Αθηναϊκής Σχολής, στρεφόμενος προς τη δημοτική γλώσσα και το δημοτικό τραγούδι. Στα πεζά του χρησιμοποίησε αρχικά την καθαρεύουσα, στράφηκε ωστόσο σύντομα προς τη δημοτική. Τιμώντας τον τραγουδιστή του χωριού και της στάνης τo Υπουργείο Παιδείας κήρυξε το 1994 ως Έτος Κώστα Κρυστάλλη. 

Επιμέλεια: Αγλαΐα Ντούρου

 

Ανθολογούνται στα σχολικά βιβλία:

Ηλιοβασίλεμα

Στο Σταυραϊτό

 

 

Εκτενέστερο βιογραφικό

 

Ο Κώστας Κρυστάλλης γεννήθηκε στο Συρράκο της Ηπείρου, γιος του εύπορου εμπόρου Δημητρίου Κρυστάλλη και της συζύγου του Γιαννούλας, το γένος Ψαλίδα. Εκεί έμαθε τα πρώτα γράμματα και μετά τον θάνατό της μητέρας του, τον δεύτερο γάμο του πατέρα του και την εγκατάσταση της οικογένειας στα Γιάννενα συνέχισε στη Ζωσιμαία Σχολή. Το 1887 τύπωσε την πρώτη ποιητική συλλογή του με τίτλο Αι σκιαί του Άδου, το επαναστατικό πατριωτικό περιεχόμενο της οποίας έθεσε σε κίνδυνο τη ζωή του στην αλύτρωτη τότε Ήπειρο και τον ανάγκασε να καταφύγει το 1889 στην Αθήνα, ενώ το τουρκικό στρατοδικείο τον καταδίκασε ερήμην του σε εικοσιπεντάχρονη εξορία. Στην Αθήνα εργάστηκε ως τυπογράφος για δυο χρόνια, δημοσίευσε το ιστορικό επύλλιο (σύμφωνα με δικό του χαρακτηρισμό) Ο καλόγηρος της Κλεισούρας του Μεσολογγίου, και έγραψε την ποιητική συλλογή Χελιδόνες και την ηθογραφία Παρά την πηγήν. Αργότερα υπέβαλε στο Φιλαδέλφειο ποιητικό διαγωνισμό τη συλλογή Αγροτικά,που τιμήθηκε με έπαινο. Εξακολούθησε να γράφει και να δημοσιεύει ποιήματα και αφηγήματα σε διάφορα έντυπα της εποχής και προσλήφθηκε στο περιοδικό Εβδομάς, όπου από το 1892 δημοσίευε σε συνέχειες το λαογραφικό έργο του Οι Βλάχοι της Πίνδου. Την ίδια περίοδο ξεκίνησε και το ενδιαφέρον του για την ιστριοδιφική έρευνα, ενώ δε σταμάτησε να αγωνίζεται για την ελευθερία της πατρίδας του κυρίως ως συνεργάτης στην εφημερίδα Φωνή της Ηπείρου (1892-1894). Συνέταξε επίσης λήμματα για την ΄Ηπειρο στο Εγκυκλοπαιδικό λεξικό των Μπαρτ και Μπεκ. Το 1892 τιμήθηκε ξανά με έπαινο στο Φιλαδέλφειο διαγωνισμό για τη συλλογή του Ο τραγουδιστής του χωριού και της στάνης. Η προτίμηση της κριτικής επιτροπής προς τον Γεώργιο Στρατήγη για το πρώτο βραβείο προκάλεσε την αντίδραση του Κρυστάλλη αλλά και των λογοτεχνικών κύκλων. Στο τέλος του 1893 κέρδισε 2.500 δραχμές σε λαχείο και έτσι μπόρεσε το 1894 να δημοσιεύσει τα Πεζογραφήματα. Την περίοδο εκείνη ο Κρυστάλλης εργαζόταν στη εταιρεία σιδηροδρόμων Πελοποννήσου και παρά τη δύσκολη κατάσταση της υγείας του ολοκλήρωσε το ποιήμα Ο ψωμοπάτης, σε 259 στίχους χωρισμένους σε οχτώ κεφάλαια, αποτέλεσμα τελικής επεξεργασίας του μακροσκελούς ποιμενικού ειδυλλίου του Γκόλφω. Η επιδείνωση της κατάστασης της υγείας του υπήρξε ραγδαία, έφυγε για την Κέρκυρα και κατόπιν για την Άρτα στο σπίτι της αδερφής του, όπου πέθανε σε ηλικία εικοσιέξι μόλις ετών.

Οι πρώτες ποιητικές συλλογές του Κρυστάλλη εντάσσονται στο ρομαντισμό της Α΄ Αθηναϊκής Σχολής και είναι γραμμένες σε καθαρεύουσα γλώσσα, αποτέλεσμα των επιρροών που δέχτηκε ο ποιητής από την επαφή του με το πνεύμα του αθηναϊκού ρομαντισμού. Με τα Αγροτικά του 1890 πέρασε στον κύκλο της Νέας Αθηναϊκής Σχολής, στρεφόμενος προς τη δημοτική γλώσσα, και το δημοτικό τραγούδι. Στην πεζογραφία οι επιρροές του εντοπίζονται στο χώρο των λαϊκών παραδόσεων. Και στα πεζά του χρησιμοποίησε αρχικά την καθαρεύουσα, στράφηκε ωστόσο σύντομα προς τη δημοτική, στη χρήση της οποίας συγκαταλέγεται στους πρωτοπόρους. Ο πρόωρος θάνατος του Κρυστάλλη μας στέρησε μιας ωριμότερης δημιουργίας του και μιας πιο ολοκληρωμένης άποψης των δυνατοτήτων του.

 

Εργογραφία

 

Ι.Ποίηση

• Αι σκιαί του Άδου. Αθήνα, τυπ. Κωνσταντινίδου, 1887.

• Ο καλόγερος της Κλεισούρας του Μεσολογγίου. Αθήνα, τυπ. Αλεξ. Παπαγεωργίου, 1890.

• Αγροτικά. Αθήνα,τυπ. Αλεξ.Παπαγεωργίου, 1891.

• Ο τραγουδιστής του χωριού και της στάνης. Αθήνα, τυπ.Εστίας, 1893.

ΙΙ.Πεζογραφία

• Πεζογραφήματα. Αθήνα, τυπ.Εστίας, 1894.

 

Πηγή: Ε.ΚΕ.ΒΙ



 

στη Βικιπαίδεια Κώστας Κρυστάλλης [πηγή: Βικιπαίδεια]

στο ΕΚΕΒΙ ΕΚΕΒΙ