«Η τοποθεσία είναι μαγευτική […] πλαγιά μεγάλη εγλυκοκατέβαινε από την κορυφήν του βουνού έως εις τον άμμον, εις το ακρογιάλι, το επάνω της μέρος έως εις την μέσην με μεγαλόδενδρον φουντωτόν ελαιώνα, και από την ζώνην έως κάτω αμπελόφυτο πλάγι· αντίκρυ θάλασσα απέραντη σμίγει μόνον με τον ουρανόν·»
Τόσο γλαφυρά περιέγραψε ο Ιάκωβος Πολυλάς τη φύση της Κέρκυρας, στην οποία ο ίδιος γεννήθηκε, έζησε και πέθανε κατά τη διάρκεια του 19ου αι.
Η οικογένειά του ανήκε στις παλιές αριστοκρατικές οικογένειες της Κέρκυρας και ήταν εγγεγραμμένη στο Libro d’ Oro των ευγενών του νησιού, με καταγωγή από την Κωνσταντινούπολη. Η μητέρα του ήταν μορφωμένη και του δίδαξε τα πρώτα γράμματα, καθώς και ξένες γλώσσες (αγγλικά, γαλλικά, ιταλικά, γερμανικά) και αρχαία ελληνικά.
Την πνευματική του διαμόρφωση επηρέασε ωστόσο πολύ περισσότερο ο Σολωμός, με τον οποίο συνδέθηκε φιλικά σε νεαρή ηλικία. Αποτέλεσε μέλος του λογοτεχνικού του κύκλου, μαζί με την ομάδα των "σολωμικών ποιητών" της Επτανησιακής Σχολής. Μετά τον θάνατο του Σολωμού, συγκέντρωσε με μεγάλη επιμέλεια και κοπιώδη προσπάθεια σε έναν τόμο Τα Ευρισκόμενα του ποιητή. Τα «Προλεγόμενα» του Πολυλά αποτελούν ακόμα και σήμερα την πιο συνθετική ανάλυση του έργου του εθνικού μας ποιητή.
Στην πορεία της ζωής του οι λογοτεχνικές του ασχολίες ήταν ποικίλες. Μετέφρασε Σαίξπηρ (Τρικυμία, Άμλετ), Όμηρο (Οδύσσεια και Ιλιάδα), έγραψε τέσσερα ποιήματα και τρία διηγήματα αλλά και κριτικά μελετήματα, άρθρα κ.τ.λ. Συστηματική ήταν και προσπάθειά του για τη δημιουργία μιας δημοτικής γλώσσας, ικανής να εκφράσει ανώτερες έννοιες και υψηλά ιδανικά.
Αξιοσημείωτη ήταν τέλος η ενασχόλησή του με την πολιτική, καθώς αγωνίστηκε θερμά για την ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα, ενώ στη συνέχεια εκλέχτηκε πολλές φορές βουλευτής.
Επιμέλεια: Κωνσταντίνα Σάιτ
Πηγές: Σχολικό βιβλίο α' λυκείου, Logotechnikoistologio, Βικιπαίδεια, BIBΛΙΟΝΕΤ
Ανθολογούνται στα σχολικά βιβλία:
Γεννήθηκε και πέθανε στην Κέρκυρα. Την πνευματική του διαμόρφωση επηρέασε πολύ ο Σολωμός, με τον οποίο συνδέθηκε φιλικά σε νεαρή ηλικία. Αγωνίστηκε θερμά για την ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα δημοσιεύοντας σειρά άρθρων κατά της ξενοκρατίας και των ξένων μηχανορραφιών. Μετά την ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα ασχολήθηκε με την πολιτική και πολλές φορές εκλέχτηκε βουλευτής. Η ενασχόλησή του όμως με την πολιτική δεν τον απομάκρυνε από τις λογοτεχνικές του ασχολίες, που ήταν ποικίλες (ποίηση, πεζογραφία, μεταφράσεις, κριτικά μελετήματα, διάφορα άρθρα κτλ.). Το 1859, δύο χρόνια μετά τον θάνατο του Σολωμού, συγκέντρωσε σ' έναν τόμο Τα Ευρισκόμενα του ποιητή. Εκτός όμως από την επιμέλεια, με την οποία συγκέντρωσε και αποκατέστησε διάφορα κατεσπαρμένα σχεδιάσματα του Σολωμού, έδειξε και όλη την κριτική του οξυδέρκεια και ευαισθησία με τα «Προλεγόμενα» που αποτελούν ακόμα και σήμερα την πιο συνθετική ανάλυση του έργου του εθνικού μας ποιητή.
Πηγή: Σχολικό βιβλίο α' λυκείου
Ο Ιάκωβος Πολυλάς γεννήθηκε στην Κέρκυρα το 1825, γιος του νομικού και λόγιου Γεώργιου Πολυλά, ο οποίος πέθανε όταν ο Ιάκωβος ήταν έξι ετών, και της Ελένης το γένος Νικολάου Βούλγαρη. Η οικογένειά του ανήκε στις παλιές οικογένειες της Κέρκυρας με καταγωγή από την Κωνσταντινούπολη. Η μητέρα του ήταν μορφωμένη και του δίδαξε τα πρώτα γράμματα, καθώς και ξένες γλώσσες (αγγλικά, γαλλικά, ιταλικά, γερμανικά) και αρχαία ελληνικά. Σημαντική για την πορεία του Πολυλά στάθηκε η μακρόχρονη σχέση του Σολωμού με την οικογένειά του. Το 1847 παντρεύτηκε την ευγενικής καταγωγής Αιμιλία Σορδίνα. Λόγω της αδύναμης υγείας της συζύγου του ο Πολυλάς αναγκάστηκε το 1852 να φύγει μαζί της για τη Νάπολη, όπου και έμειναν ως το 1852. Εκεί ξεκίνησε η ενασχόλησή του με τη λογοτεχνία. Το 1857 η Αιμιλία πέθανε σε ηλικία εικοσιεννέα χρόνων και ο Πολυλάς επέστρεψε στην Κέρκυρα. Η ίδια χρονιά σημαδεύτηκε από τον θάνατο του Σολωμού και ο Πολυλάς εκφώνησε νεκρώσιμο λόγο στην κηδεία του. Από το 1857 ως το 1862 εργάστηκε στην Κέρκυρα ως βιβλιοφύλακας της Δημόσιας Βιβλιοθήκης. Το 1860 εκλέχτηκε γραμματέας της φιλολογικής εταιρείας Ιόνιος Εταιρεία. Την ίδια περίοδο διαδραμάτισε ενεργό ρόλο στις πολιτικές διεργασίες για την Ένωση της Επτανήσου με το ελληνικό κράτος. Ίδρυσε τον πολιτικό σύλλογο Αναγέννησις και εξέδωσε την ομώνυμη εφημερίδα, προβάλλοντας την αναγκαιότητα της Ένωσης και μετά την πραγματοποίησή της την ολοκληρωτική διοικητική αφομοίωση της Επτανήσου στο ελληνικό βασίλειο. Το 1871 ίδρυσε τον πολιτικό σύλλογο και την εφημερίδα Ρήγας Φεραίος και κατόπιν τη σατιρική Κώδων. Διετέλεσε βουλευτής Κέρκυρας στην κυβέρνηση του Χαριλάου Τρικούπη την περίοδο 1869-1879 και μετά από διαφωνίες του με τον τελευταίο προσχώρησε στο κόμμα του Δεληγιάννη ως το 1890. Επέστρεψε κατόπιν στην παράταξη του Τρικούπη δρώντας στην Κέρκυρα. Αποσύρθηκε από την πολιτική το 1892 και αφοσιώθηκε στη συγγραφή. Πέθανε στην Κέρκυρα.
Η πρώτη εμφάνιση του Πολυλά στη λογοτεχνία πραγματοποιήθηκε το 1855 με την έκδοση της μετάφρασής του της Τρικυμίας του Σαίξπηρ. Το 1891 δημοσίευσε το διήγημα Ένα μικρό λάθος στην Εστία και το 1892 το Η Συγχώρεσις. Η πορεία του σφραγίστηκε από τη γνωριμία του με τον Σολωμό, με προτροπή του οποίου μελέτησε γερμανική λογοτεχνία και για τον οποίο μετέφρασε έργα των Γκαίτε, Σίλλερ και Χέγκελ, κερδίζοντας παράλληλα ο ίδιος από το φιλτράρισμα του γερμανικού ιδεαλισμού μέσω της διάνοιας του Σολωμού. Σημαντική προσφορά του στάθηκε η πρώτη έκδοση των Ευρισκομένων του Σολωμού και τα προλεγόμενά της, καθώς και η συστηματική του προσπάθεια για δημιουργία μιας δημοτικής γλώσσας, ικανής να εκφράσει ανώτερες έννοιες και υψηλά ιδανικά. Μετέφρασε Σαίξπηρ (Τρικυμία, Άμλετ), Όμηρο (Οδύσσεια και Ιλιάδα), έγραψε τέσσερα ποιήματα και τρία διηγήματα.
Πηγή: ΒΙΒΛΙΟΝΕΤ
Εργογραφία
Ι.Πεζογραφία
• Διηγήματα και άλλα πεζά · με βιογραφικήν εισαγωγήν υπό Μαρίνου Σιγούρου. Αθήνα,Φέξης, 1917.
ΙΙ.Άρθρα - Δοκίμια - Λόγοι
• Διονυσίου Σολωμού· Τα ευρισκόμενα μετά προλόγου Ιακ. Πολυλά. Κέρκυρα, τυπ. Ερμής, 1859.
• Πόθεν η μυστικοφοβία του κυρίου Σπυρ. Ζαμπελίου· στοχασμοί. Κέρκυρα, τυπ. Ερμής, 1860.
• Άρθρον εις την υπό Α.Μανούσου Έκδοσιν Δημοτικών Τραγουδιών. Κέρκυρα, Πρακτικά Ιονίου Εταιρίας, 1861.
• Συζήτησις της 15 Νοεμβρίου περί των εν Κερκύρα Εκπαιδευτηρίων της ρωμαϊκής προπαγάνδας. Αθήνα , 1869.
• Σύλλογος Ρήγας Φεραίος· παραδόσεις προς τον λαόν, αριθ.1ος · Εισαγωγική διατριβή αναγνωσθείσα υπό του συνεταίρου Ιακ. Πολυλά. Κέρκυρα, 1871.
• Λόγος εκφωνηθείς εν τω μητροπολιτικώ ναώ τη 21η Σεπτεμβρίου 1877, μετά το τελεσθέν μνημόσυνον υπέρ του αοιδίμου αγωνιστού Κωνσταντίνου Κανάρη. Κέρκυρα, 1877.
• Η φιλολογική μας γλώσσα· σκέψεις Ιακ. Πολυλά. Αθήνα, 1892.
ΙΙΙ.Μεταφράσεις
• Η τρικυμία του Σαίξπηρ . Κέρκυρα, τυπ.Σχερία, 1859.
• Ομήρου Οδύσσεια τευχ. Α΄. Αθήνα, τυπ. Εφημερίδος των συζητήσεων, 1875.
• Ομήρου Οδύσσεια τευχ. Β΄. Αθήνα, τυπ. Εφημερίδος των συζητήσεων, 1877.
• Ομήρου Οδύσσεια τευχ. Γ΄. Αθήνα, τυπ. Εφημερίδος των συζητήσεων, 1880.
• Ομήρου Οδύσσεια τευχ. Δ΄. Αθήνα, τυπ. Εφημερίδος των συζητήσεων,1881.
• Αμλέτος· τραγωδία Σαικσπήρου, έμμετρος μετάφρασις Ιακ.Πολυλά, με προλεγόμενα και σημειώσεις. Αθήνα, τυπ. Περρή, 1889.
• Ιλιάδος Ραψωδία Ζ΄. Αθήνα, τυπ.Αλ. Παπαγεωργίου, 1890. (ανατύπωση από τον ΙΓ' τόμο του Παρνασσού).
• Ομήρου Ιλιάς· Έμμετρος μετάφρασις Ιακώβου Πολυλά, τόμος Α’, ραψωδία Α’-Ζ’. Αθήνα, Βασιλείου, 1919.
ΙV. Συγκεντρωτική έκδοση
• Πολυλάς · Άπαντα τα λογοτεχνικά και κριτικά (αναστύλωσε ο Γ.Βαλέτας). Αθήνα, 1950.
Πηγή: Ε.ΚΕ.ΒΙ