Ιάκωβος Πολυλάς, Ερασιτέχνης
Το ποίημα αισθητοποιεί την πλατωνική θεωρία των Ιδεών· κατά τον Πλάτωνα ο αισθητός κόσμος δεν είναι η αληθινή πραγματικότητα. Η αληθινή πραγματικότητα βρίσκεται μόνο στις Ιδέες, που είναι όντα νοητά και υπάρχουν σ' έναν υπερουράνιο κόσμο. Οι Ιδέες είναι προσιτές μόνο με τη νόηση και αποτελούν τα πρότυπα των αισθητών όντων.
Πλάτων, «Πολιτεία», 611a-612a [πηγή: Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα]
Πλάτων, «Πολιτεία», 517a-519b [πηγή: Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα]
Ερασιτέχνης 1
Όταν στα βάθη της νυκτός με περιζώνει άκρα θαλάσσης, ουρανού και γης ειρήνη, το πνεύμα, οπού στην ταραχήν του κόσμου σβήνει, σιγά την μυστικήν ζωήν του ανανεώνει· των πόθων όλων και παθών αγάλι' οι πόνοι παύουν, καθώς στον νουν απλώνετ' ευφροσύνη, ο αιθέρας, οπού αρχήθεν η ψυχή μου κλίνει, ήσυχη ορμή προς κόσμον άλλον με φτερώνει. Και όσα πνεύματα εδώ στα πλάσματά τους είδα,260 ακαθρέφτιστα εκεί θεωρεί τα η φαντασία, όπου αντηχεί ψηλάθε απέραντη αρμονία, θαμπή στιγμή την ιλαρή μού παίρνει ελπίδα, με ουράνιο λάλημα να ειπώ τραγούδια θεία. |
ερασιτέχνης: από το ρήμα εράω (=αγαπώ) και τη λέξη τέχνη. Η λέξη έχει τις εξής σημασίες: 1. Αυτός που αγαπάει την τέχνη, ο φιλότεχνος. 2. Αυτός που ασκεί κάποια τέχνη κι επιστήμη όχι ως κύριο επάγγελμα, αλλά ως πάρεργο από ευχαρίστηση.
άκρα θαλάσσης... ειρήνη: θυμίζει το στίχο του Σολωμού «άκρα του τάφου σιωπή στον κάμπο βασιλεύει» (βλ. Ελεύθεροι Πολιορκημένοι, Σχεδ. Β', στ. 1).
στην ταραχήν του κόσμου: εδώ η ταραχή του κόσμου μπορεί να θεωρηθεί ως η τύρβη των καθημερινών φροντίδων, που δεν αφήνει το πνεύμα να ζήσει τη δική του ζωή.
ο αιθέρας: το ανώτατο στρώμα του ουρανού, που, κατά τους αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους, φωτίζεται και θερμαίνεται από το φως του ήλιου και των άστρων. Το νόημα των δύο τελευταίων στίχων της δεύτερης στροφής: ο αιθέρας, δηλαδή τα ανώτατα στρώματα του ουρανού, προς τα οποία ανέκαθεν (αρχήθεν) ρέπει η ψυχή μου, μου δίνει τα φτερά, ώστε με ήσυχη ορμή να πάω προς κόσμο άλλον (τον υπερουράνιο, δηλαδή, κόσμο των Ιδεών).
άκρα... ειρήνη: απόλυτη ειρήνη.
πλάσματα: ομοιώματα, είδωλα.
Και όσα... η φαντασία: όσα πνεύματα (ιδέες) είδα εδώ (στον αισθητό κόσμο) στα είδωλά τους (στα πλάσματά τους· εννοεί τα αισθητά όντα), η φαντασία μου τα βλέπει εκεί (στον άλλον κόσμο) όχι σαν μέσα από καθρέφτη, αλλά ακαθρέφτιστα, όπως είναι δηλαδή στην πραγματικότητα.
Κ.Π. Καβάφης, «Το Πρώτο Σκαλί»
Μπορείτε να γράψετε τις απαντήσεις σας και να τις εκτυπώσετε ή να τις σώσετε σε αρχείο pdf.
Ποιο είναι το ποιητικό υποκείμενο, ο αφηγητής;
Το ποιητικό υποκείμενο είναι...
Σε ποιον απευθύνεται;
Απευθύνεται...
Σε ποιο πρόσωπο και αριθμό βρίσκονται τα ρήματα του ποιήματος, π.χ. γ' ενικό
Τα ρήματα βρίσκονται...
Ποιος είναι ο χώρος;
Ο χώρος του ποιήματος είναι...
Ποιος είναι ο χρόνος;
Ο χρόνος του ποιήματος είναι...
Ποιες είναι οι εικόνες του ποιήματος;
Οι εικόνες του ποιήματος είναι...
Από πού αντλεί τις εικόνες του ο ποιητής; (π.χ. φύση)
Ο ποιητής αντλεί τις εικόνες του...
Ποιους εκφραστικούς τρόπους χρησιμοποιεί ο ποιητής; (π.χ. σχήματα λόγου, χρήση επιθέτων)
Οι εκφραστικοί τρόποι είναι οι εξής...
Πώς χρησιμοποιεί τη στίξη;
Ο ποιητής....
Ποια είναι η γλώσσα; (π.χ. κοινή, λόγια, κοινή με λόγια στοιχεία κλπ.)
Το ποίημα είναι γραμμένο σε...
Το ποίημα έχει ομοιοκαταληξία κι αν ναι τι είδους; (π.χ. ζευγαρωτή, πλεκτή, σταυρωτή κλπ.)
Η ομοιοκαταληξία είναι....
Ποια συναισθήματα σου προκαλεί;
Τα συναισθήματα...