Δεύτερη Περίοδος (1453 - 1669)80
Καταλόγια - [Αν ήξευρα, κυράτσα μου]
Καταλόγια ή Ερωτοπαίγνια ονομάζουμε μια σειρά από ερωτικά ποιήματα που γράφτηκαν στα μέσα του 15ου ως τις αρχές του 16ου αι. (ίσως στη Ρόδο, που αυτή την εποχή κατέχεται από τους Φράγκους) και σώθηκαν σε χειρόγραφα. Καταλόγι(ν) σήμαινε, κυρίως στα βυζαντινά χρόνια, δημοτικό ερωτικό τραγούδι. Τα ποιήματα αυτά δεν είναι δημοτικά, αλλά βρίσκονται πολύ κοντά στη δημοτική ποίηση, όπως μπορούμε να διαπιστώσουμε από τα ακόλουθα αποσπάσματα.
Καταλόγια [πηγή: Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού]
Ερωτοπαίγνια [πηγή: Δημώδης Γραμματεία ΚΕΓ]
| 5 | Αν ήξευρα, κυράτσα μου, πότε θέλεις κινήσει και πόθεν θέλεις διαβεί με τες αρχοντοπούλες, την στράταν σου να φύτεψα μηλιές και κυδωνίτσες και νεραντζούλες και κιτρές και δάφνες και μυρσίνες τον δρόμον σου τριανταφυλλιές να μη σε πιάνει ο ήλιος, |
| 10 | κι όπου διαβαίνει και πατείς ήθελα σπέρνει μόσχον, και να μυρίζει η στράτα σου, και συ να μην το ξεύρεις, να μη μαυρίζει, λυγερή, στον ήλιο η ελικιά σου. ................................................................................ Η ταπεινή καρδούλα μου πολύν καλόν σε θέλει, αφέντη τετραλύγιστε και βεργαναλεμένε· |
| 15 | νομίζω μάγια μ' έκαμες και πάντα σε θυμούμαι. Πού μ' εύρε, πού μ' εκόλλησεν η περισσή σου αγάπη; Εσέβην κι ετυλίχτηκεν στα φύλλα της καρδιάς μου, εσέβην κι εριζώθηκεν κι εγέμισεν τα φύλλα·81 και ήλθασιν οι γείτονες και εσυμβούλευσάν με, |
| 20 | και όλοι βουλή μ' εδώκασιν να σε απολησμονήσω. Κι εγώ απεκρίθην και είπα τους κι εκατηγόρησά τους: εσείς πολλά αγαπήσατε την αποχωρισιά μας, δι' αυτό με συμβουλεύετε να τον ελησμονήσω μαχαίρια και αν με κόφτουσιν, πριόνια και αν με πριονίζουν |
| ως πότε ζω και φαίνομαι, τον αγαπώ ουκ αρνούμαι. |
ελικιά: παράστημα (εδώ: γενικά η ομορφιά).
τετραλύγιστος: ευλύγιστος, λυγερός.
βεργαναλεμένος: ψηλός και λυγερός σα βέργα.
εσέβην: γ' πρόσωπο: μπήκε.
πολλά: πολύ.
- Τι περιβάλλον δημιουργεί με τη φαντασία του ο ερωτευμένος νέος για την κόρη; Τι θέλει να τονίσει ιδιαίτερα;
- Στους πρώτους στίχους βρίσκουμε αρκετά υποκοριστικά (να τα σημειώσετε)· τι δηλώνει η παρουσία τους εδώ;
- Να σχολιάσετε την αντίθεση που χρησιμοποιεί η κόρη: ταπεινή καρδούλα μου - αφέντη·τι θέλει να δηλώσει;
- Πώς εκφράζει η κόρη τα αισθήματα της για το νέο στους στ. 9-12;
- Πού αποδίδει τις συμβουλές των γειτόνων η κόρη; Πιστεύετε ότι έχει οπωσδήποτε δίκιο;
Πάνος Βαλσαμάκης (1900-1986), Σύνθεση σε κεραμεικό
Πάνος Βαλσαμάκης
Εθνική Πινακοθήκη 
Βικιπαίδεια 
Προσωπική σελίδα 
art-mag 
Νικίας 
Μπορείτε να γράψετε τις απαντήσεις σας και να τις εκτυπώσετε ή να τις σώσετε σε αρχείο pdf.
Ποιο είναι το ποιητικό υποκείμενο, ο αφηγητής;
Το ποιητικό υποκείμενο είναι...
Σε ποιον απευθύνεται;
Απευθύνεται...
Σε ποιο πρόσωπο και αριθμό βρίσκονται τα ρήματα του ποιήματος, π.χ. γ' ενικό
Τα ρήματα βρίσκονται...
Ποιος είναι ο χώρος;
Ο χώρος του ποιήματος είναι...
Ποιος είναι ο χρόνος;
Ο χρόνος του ποιήματος είναι...
Ποιες είναι οι εικόνες του ποιήματος;
Οι εικόνες του ποιήματος είναι...
Από πού αντλεί τις εικόνες του ο ποιητής; (π.χ. φύση)
Ο ποιητής αντλεί τις εικόνες του...
Ποιους εκφραστικούς τρόπους χρησιμοποιεί ο ποιητής; (π.χ. σχήματα λόγου, χρήση επιθέτων)
Οι εκφραστικοί τρόποι είναι οι εξής...
Πώς χρησιμοποιεί τη στίξη;
Ο ποιητής....
Ποια είναι η γλώσσα; (π.χ. κοινή, λόγια, κοινή με λόγια στοιχεία κλπ.)
Το ποίημα είναι γραμμένο σε...
Το ποίημα έχει ομοιοκαταληξία κι αν ναι τι είδους; (π.χ. ζευγαρωτή, πλεκτή, σταυρωτή κλπ.)
Η ομοιοκαταληξία είναι....
Ποια συναισθήματα σου προκαλεί;
Τα συναισθήματα...