Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γ' Λυκείου

Λουκάς Κούσουλας, Ι. Το θέατρο της Τετάρτης

83 Ε B

83

ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ, ΠΟΙΗΣΗ

Λουκάς Κούσουλας, Ι. Το θέατρο της Τετάρτης

 

Το Ποιημα Ανηκει στη συλλογή Σχηματο-ποίηση. Δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά σε επαρχιακό περιοδικό (Ενδοχώρα Ιωαννίνων, Νοέμβριος-Δεκέμβριος 1959), όταν ο ποιητής, νεαρός τότε καθηγητής, εργαζόταν ως φιλόλογος στο Γυμνάσιο Αγνάντων της Ηπείρου.


 

Ι. Το θεατρο τησ Τεταρτησ

  «Αντών Πάβλοβιτς Τσέχωφ,
μείνετε σπίτι μας αυτό το βράδυ...»
Έχει φεγγάρι απόψε, καλοσύνη
και στη ρεματιά πλάι το πιστό
νερό και τ' αηδόνι.
Μείνετε αυτό το βράδυ
και θα γίνουν όλα
όπως τα θέλετε!
Δεχόμαστε τόσο σπάνια φίλους...
Αύριο πρωί
θα βγάλουν όλα το χνούδι τους
και θα φορέσουν πάλι
τ' αγκάθια τους.
Κινούμε τότε μαζί
για τη μακρινή εκείνη ευτυχία
που περιμένει ήσυχα
στα χίλια χρόνια
που συγκατεβαίνουν.

 

Άντον Τσέχωφ, «Θείος Βάνιας» (θεατρική παράσταση, 1993) [πηγή: Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος]

Άντον Τσέχοφ, «Τρεις αδελφές» (θεατρική παράσταση, 1982) [πηγή: Ψηφιακό Αρχείο Εθνικού Θεάτρου]

 

 

«To θέατρο της Τετάρτης»: Ραδιοφωνική εκπομπή του τότε Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας (E.I.P.), κατά τα τέλη της δεκαετίας του 1950, που μετέδιδε θεατρικά έργα.

Ο Τσέχωφ (Αντόν Παύλοβιτς, 1860-1904) είναι ένας από τους εξέχοντες θεατρικούς συγγραφείς της Ρωσίας, αλλά και της παγκόσμιας δραματουργίας. Γεννήθηκε στο Τανγκαρόγκ (Ταϊγάνι) της Ρωσίας στις ακτές της Αζοφικής θάλασσας, κοντά στο Ροστόβ. Ήταν φιλάσθενος και έζησε δύσκολα παιδικά και νεανικά χρόνια. Σπούδασε ιατρική στη Μόσχα, όπου αφού εργάστηκε αρχικά ως γιατρός, αφοσιώθηκε κατόπιν στο θέατρο και στην πεζογραφία. Από τα πιο γνωστά θεατρικά του έργα είναι: Ο γλάρος, Ο θείος Bάνιας, Οι τρεις αδελφές, Ο βυσινόκηπος. Διέπρεψε επίσης ως διηγηματογράφος.

Το ποίημα συνδέεται γενικότερα με το κλίμα των θεατρικών έργων του Τσέχωφ, αλλά ειδικότερα με το δράμα του Οι τρεις αδελφές, στο οποίο και παραπέμπουν οι τελευταίοι στίχοι του ποιήματος. Το δράμα αυτό εκτυλίσσεται σε μια επαρχιακή πόλη της Ρωσίας. Οι ήρωές του αισθάνονται να διαψεύδονται τα όνειρά τους και η ύπαρξή τους να βουλιάζει σε μια ζωή ρηχή, ακίνητη και δίχως νόημα. Παραθέτουμε δύο χαρακτηριστικά αποσπάσματα:

Βερσίνιν: «... Σε διακόσια τριακόσια χρόνια, μπορεί και σε χίλια χρόνια —ο χρόνος δεν έχει σημασία— μια νέα, ευτυχισμένη ζωή θα προβάλει. Εμείς φυσικά δε θα την προφτάσουμε αυτή τη ζωή, όμως γι' αυτήν ζούμε σήμερα, γι' αυτήν δουλεύουμε, ναι, ναι, γι' αυτήν υποφέρουμε-τη δημιουργούμε!... Και μονάχα σ ' αυτό βρίσκεται ο σκοπός της ύπαρξής μας και η ευτυχία μας...» (Πράξη Β').

Ειρήνα: «...Θα 'ρθει καιρός που όλοι θα ξέρουμε γιατί γίνονται όλα αυτά, γιατί αυτός ο πόνος.... Τώρα όμως πρέπει να δουλέψουμε! Αύριο θα φύγω μόνη... Θα είμαι δασκάλα στο σκολειό... Θ' αφιερώσω όλη μου τη ζωή σ' εκείνους που θα τους είμαι χρήσιμη...».

Όλγα: «...Ω Θεέ μου! Θα 'ρθει ο καιρός που θα φύγουμε κι εμείς για πάντα. Και θα μας ξεχάσουν. Όμως τα βάσανά μας θα γίνουνε χαρά για κείνους που θα 'ρθουν ύστερα από μας... Ω αγαπημένες μου αδελφές, η ζωή μας δεν τέλειωσε ακόμα. Θα ζήσουμε...!». (Πράξη Δ', φινάλε του έργου).

(μτφρ: ΛΥΚΟΥΡΓΟΣ ΚΑΛΛΕΡΓΗΣ).

pano

 

 


 

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

  1. Το ποίημα ξεκινάει με θεατρικό τρόπο, δηλαδή με μια «αποστροφή» -παράκληση προς τον Τσέχωφ (οι στίχοι εντός των εισαγωγικών). Ο ποιητής χρησιμοποιεί ολόκληρο το όνομά του, όπως συνηθίζεται στη ρωσική γλώσσα. Αν υποθέσουμε ότι το ποίημα γράφεται (όπως φαίνεται πιθανότατο) έπειτα από μια ακρόαση του θεατρικού έργου που προαναφέραμε, να εξετάσετε α) πώς σχετίζονται αυτοί οι πρώτοι στίχοι με την ακρόαση. Να συσχετίσετε και το νόημα των στίχων και τον τρόπο διατύπωσης, β) Πώς μπορούμε να χαρακτηρίσουμε το μέρος του ποιήματος έξω από τα εισαγωγικά, όπου δεν υπάρχει ουσιαστικά αποδέκτης των λόγων του ποιητή; Τι υποδηλώνει αυτός ο τρόπος έκφρασης;
  2. Να επισημάνετε στίχους του ποιήματος που παραπέμπουν σε εκφράσεις των αποσπασμάτων και στίχους που έκδηλα αναφέρονται στην καθημερινότητα του ποιητή. Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά αυτής της καθημερινότητας;
  3. Ποιος είναι ο τόνος στα αποσπάσματα του δράματος και ποιος στο ποίημα;
    Είναι ευκαιρία, όσοι από σας θέλετε, να γνωρίσετε ένα από τα σημαντικότερα έργα του Τσέχωφ: Τον Θείο Βάνια ή τις Τρεις αδελφές1. Αν τα διαβάσετε, κρατήστε σημειώσεις και κάντε σύντομες ανακοινώσεις στους συμμαθητές σας.

1. Σημειώνουμε ότι ο ποιητής επανέρχεται στα δύο αυτά δράματα, σε ποιήματα της συλλογής Νέα ποιήματα.

 


Λουκάς Κούσουλας (1929-2019)

Κούσουλας Λουκάς

Γεννήθηκε το 1929 στο χωριό Πολύδροσο (Σουβάλα) της Παρνασσίδας. Σπούδασε κλασσική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Εργάστηκε ως καθηγητής και σχολικός Σύμβουλος στη Μέση Εκπαίδευση. Ασχολήθηκε κυρίως με την ποίηση και το φιλολογικό δοκίμιο. Έργα του: Ποίηση: Σχηματο-ποίηση (1962), Σχηματο­ποίηση Β' (1964), Σχηματο-ποίηση Γ' (1965), Ανάβαση στη Φτερόλακκα και αλλού (1975), Παραλλαγές σε ξένα θέματα (1977), Νέα ποιήματα (1996). Πεζά: Το Βουνό (1982), Για τα μαύρα μάτια (1994). Δοκίμια: Μετά τα φιλολογικά (1983), Η άλλη όψη (1990), Ανθρώπους και κτήνη (1993). Μεταφράσεις: Πλάτωνος, Ίων, Πλουτάρχου Βίοι Παράλληλοι (Α'Β'Γ'Δ'.).

Βιογραφικό σημείωμα [πηγή: Βιβλιονέτ]

Αναγνώσεις ποιημάτων του Λουκά Κούσουλα [πηγή: Ίδρυμα «Τάκης Σινόπουλος» – Σπουδαστήριο Νεοελληνικής Ποίησης]  

 



 

 

pano

 

 

Λουκάς Κούσουλας (1929-2019)
ποιείν, από “Τα Ποιήματα” δεσμός
Βιβλιοnet Βιβλιοnet
Ψηφίδες Ψηφίδες

Βιογραφικό δεσμός, desmos

Παρουσίαση στις Σημειώσεις του Κωνσταντίνου Μάντη δεσμός


pano

 


Μπορείτε να γράψετε τις απαντήσεις σας και να τις εκτυπώσετε ή να τις σώσετε σε αρχείο pdf.

 

Ποιο είναι το ποιητικό υποκείμενο, ο αφηγητής;

Το ποιητικό υποκείμενο είναι...

 

Σε ποιον απευθύνεται;

Απευθύνεται...

 

Σε ποιο πρόσωπο και αριθμό βρίσκονται τα ρήματα του ποιήματος, π.χ. γ' ενικό

Τα ρήματα βρίσκονται...

 

Ποιος είναι ο χώρος;

Ο χώρος του ποιήματος είναι...

 

Ποιος είναι ο χρόνος;

Ο χρόνος του ποιήματος είναι...

 

Ποιες είναι οι εικόνες του ποιήματος;

Οι εικόνες του ποιήματος είναι...

 

Από πού αντλεί τις εικόνες του ο ποιητής; (π.χ. φύση)

Ο ποιητής αντλεί τις εικόνες του...

 

Ποιους εκφραστικούς τρόπους χρησιμοποιεί ο ποιητής; (π.χ. σχήματα λόγου, χρήση επιθέτων)

Οι εκφραστικοί τρόποι είναι οι εξής...

 

Πώς χρησιμοποιεί τη στίξη;

Ο ποιητής....

 

Ποια είναι η γλώσσα; (π.χ. κοινή, λόγια, κοινή με λόγια στοιχεία κλπ.)

Το ποίημα είναι γραμμένο σε...

 

Ποια συναισθήματα σου προκαλεί;

Τα συναισθήματα...

 

pano