Λόρκα Φεντερίκο Γκαρθία

1. Εργοβιογραφικά στοιχεία

Ο Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, ένας από τους σημαντικότερους Ισπανούς ποιητές και θεατρικούς συγγραφείς, γεννήθηκε στις 5 Ιουνίου του 1898, στο Φουέντε Βακέρος της Ισπανίας σε μια εποχή που η χώρα του αντιμετώπιζε πολιτικά και οικονομικά προβλήματα. Το 1909 εγκαταστάθηκε με την οικογένεια του στη Γρανάδα και το 1914 γράφτηκε στη Νομική και τη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου της ίδιας πόλης. Σύντομα όμως παραμέλησε τις σπουδές του για ν' ασχοληθεί με τη λογοτεχνία, τη μουσική, τη ζωγραφική και από το 1916 άρχισε να γράφει τα πρώτα του ποιήματα. Μετά από τρία χρόνια εγκαταστάθηκε στη Μαδρίτη, όπου γνώρισε το ζωγράφο Νταλί και το σκηνοθέτη Λουί Μπουνιουέλ. Το 1926 γνωρίστηκε με τον ταυρομάχο και ποιητή Ιγνάθιο Σάντσιεθ Μεχίας. Στα χρόνια που ακολούθησαν πέρασε μια μεγάλη συναισθηματική κρίση. Το 1930 πήγε στη Νέα Υόρκη, όπου δέχτηκε πολλές επιρροές από τα νέα καλλιτεχνικά κινήματα. Το 1936 εκτελέστηκε από τους φαλαγγίτες του Φράνκο, εξαιτίας των πολιτικών του πεποιθήσεων και των προσωπικών του επιλογών.

Η ποίησή του διακρίνεται για τον υψηλό λυρισμό της, την τρυφερή ερωτική της διάθεση, την έντονη μελαγχολία.

Έργα του είναι: Ποίηση: Η Μπαλάντα της πλατεΐτσας (1916), Ο κήπος με τις μελαχρινές (1921), Το βιβλίο με τα ποιήματα (1921), Οι Τσιγγάνικες παραλογές (1928), Ποιητής στη Νέα Υόρκη (1930). Έγραψε δεκατρία θεατρικά έργα. Τα πιο σημαντικά είναι: Τα μάγια της πεταλούδας (1919), Η θαυμαστή Μπαλωματού (1930), Ματωμένος γάμος (1933), Γέρμα (1934), Το σπίτι της Μπερνάντα Άλμπα (1936). Καθιερώθηκε με την ελεγεία του Θρήνος για τον Ιγνάθιο Σάντσιεθ Μεχίας (1935)15.

 

2. Η κριτική για το έργο του

«Η ποίηση και το θέατρο του Federico Garcia Lorca ανοίγουν μια μυστική θέα, όπου φανερώνεται η λειτουργία του έρωτα και του θανάτου. Σαν ποιητής πιστεύει στις μεταμορφώσεις των πραγμάτων και στις ανεξάντλητες προσωποποιήσεις της Φύσης. Το ρόδο της Δόνια Ροσίτα, η Rosa mutabilis, είναι το κέντρο του λορκικού ποιητικού κύκλου που συνοψίζει αυτές τις μεταμορφώσεις. Το τραγούδι του Λόρκα θρέφεται από την ισπανική λαϊκή παράδοση, όπως φανερώνεται τελικά, συνθεμένη και με στοιχεία αραβικά και τσιγγάνικα».

 

(Β. Ροζακέας, Federico Garcia Lorca, Μοιρολόι για τον Ιγνάθιο Σάντσιεθ Μεχίας,
Ηριδανός, Αθήνα)

 

«Η ποίηση του Λόρκα χαρακτηρίζεται από τις συχνές της αναφορές στη φύση. Όλα τα ποιήματα του έχουν κάτι δικό της, με κυρίαρχη νότα τα χρώματα. Η αρμονία και ο ρυθμός τους τα καθιστούν κατάλληλα για τραγούδια. Η γλώσσα του ξεχειλίζει από μεταφορές και προσωποποιήσεις, με λέξεις που συνθέτουν ευχάριστο και αρμονικό άκουσμα. Μαζί τους αγκάλιασε την ισπανική φύση και το λαό της χώρας του».

 

(Ν. Κοκκινάκη, Α. Γεωργιάδου, Ν. Γιαννακίτσα, Νεότερη Ευρωπαϊκή Λογοτεχνία. Προτάσεις ερμηνείας,
Καστανιώτη, Αθήνα, 1998, σελ. 300)

 

3. Διδακτικές επισημάνσεις

• Να ενταχθεί το απόσπασμα στην όλη ποιητική σύνθεση και να σχολαστεί το γεγονός που απετέλεσε την αφετηρία του ποιήματος: ο θάνατος του ταυρομάχου και φίλου του ποιητή Ιγνάθιο Σάντσιεθ Μεχίας, που σκοτώθηκε σε ταυρομαχία το 1934.

• Να επισημανθεί ο ελεγειακός χαρακτήρας του ποιήματος και οι εκφραστικοί τρόποι με τους οποίους επιτυγχάνεται (εικόνες, προσωποποιήσεις, μοτίβα), με ιδιαίτερη έμφαση στο μοτίβο του θανάτου.

• Να σχολιαστεί ο ρόλος της φύσης στην ποίημα.

• Να αναζητηθούν τα στοιχεία που συνθέτουν τον ελεγειακό χαρακτήρα του κειμένου.

 

Παράλληλο κείμενο

Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, Του σκοτεινού θανάτου

Θέλω να κοιμηθώ τον ύπνο των μήλων

να ξεμακρύνω από το σάλο των κοιμητηρίων.

Θέλω να κοιμηθώ τον ύπνο του παιδιού εκείνου

που ήθελε να κόψει την καρδιά του στ' ανοιχτά της θάλασσας.

 

Δε θέλω να μου ξαναπούν πως οι νεκροί δεν χάνουνε το αίμα:

πως το σαπισμένο σώμα συνεχίζει να ζητάει νερό.

Δε θέλω πληροφόρηση για τα μαρτύρια που κάνει το χορτάρι,

ούτε για τη σελήνη με το στόμα του ερπετού

που δουλεύει πριν απ' το ξημέρωμα.

Θέλω να κοιμηθώ μια στιγμή,

μια στιγμή, ένα λεπτούλι, έναν αιώνα

Για να μάθουν όλοι πως δεν έχω πεθάνει

πως υπάρχει ένας στάβλος χρυσού μες στα χείλη μου

πως είμαι ο φίλος ο μικρός του Δυτικού ανέμου

πως είμαι η απέραντη των δακρύων μου σκιά.

 

Προστάτεψέ με απ' την αυγή μ' ένα πέπλο,

γιατί φούχτες από μυρμήγκια θα μου ρίξει,

και βρέξε με νερό σκληρό τα παπούτσια μου

για να γλιστρήσει το κεντρί του σκορπιού της.

Γιατί θέλω να κοιμηθώ τον ύπνο των μήλων.

 

Για να μάθω ένα θρήνο που θα με καθάριζε απ' το χώμα

γιατί θέλω να ζήσω με το σκοτεινό παιδί εκείνο

που ήθελε να κόψει την καρδιά του στ' ανοιχτά της θάλασσας.

(Federico Garcia Lorca, Ποιήματα)

 

* Η φύση, ο θρήνος και ο θάνατος είναι τα διακειμενικά στοιχεία ανάμεσα στα δύο ποιήματα του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα. Να διερευνηθούν ως τα βασικά συστατικά στοιχεία των δύο ποιημάτων.

Συμπληρωματικές ερωτήσεις - Δραστηριότητες

• Ν' αναζητήσουν οι μαθητές ποιήματα Ελλήνων δημιουργών που ανήκουν στο είδος της ελεγείας (έλεγος: τραγούδι με θρηνητική διάθεση).

• Να γραφούν τρεις εκφραστικοί τρόποι που αποδίδουν τα συναισθήματα του ποιητικού υποκειμένου και να σχολιαστεί η λειτουργία τους.

• Ν' ακούσουν οι μαθητές το ποίημα μελοποιημένο από το Σταύρο Ξαρχάκο.

 

4. Ενδεικτική βιβλιογραφία

ΒΙΔΑΛ Σ. Α., Μπουνιουέλ, Λόρκα, Νταλί, το αίνιγμα δίχως τέλος, Εξάντας, Αθήνα 1991, σελ.75-93.

CARRETER L. F., «Μια άγνωστη πλευρά της ποίησης του Λόρκα», Η Λέξη, 36, 1984, σελ. 528.

ΓΚΙΓΙΕΝ Χ., «Για τον Λόρκα», Διαβάζω, 192, Μάιος 1988, σελ.32-35.

ΓΚΙΜΣΟΝ Ι., Βιογραφία Φ. Γκ. Λόρκα, μτφρ. Σπ. Τσούγκος, Μικρή Άρκτος. Αθήνα 1999.

ΖΑΡΟΥΚΑΣ Κ., «Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, ο σκηνικός ποιητής», Ροτόντα, 3, Θεσσαλονίκη 1971, σελ.247-255.

ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ Ν., «Ταξιδεύοντας Ισπανία 1936», Χάρτης, 13,1984, σελ. 5.

LORCA G.F, Μοιρολόι για τον Ιγνάτιο Σάντσιεθ Μεχίας, Ηριδανός, Αθήνα χ.χ., σελ.9-57.

ΠΟΛΕΝΑΚΗΣ Λ., «Υπερρεαλισμός Ισπανία - Ελλάδα. Μία προσέγγιση», Διαβάζω, 120, Ιούνιος 1985, σσ. 38 - 42.

ΡΟΥΣΣΟΥ Μ.Μ., «Τα σονέτα του Σκοτεινού Έρωτα κι ο εγγύς θάνατος», Διαβάζω, 192, 1988, σελ. 63.

ΣΤΕΪΤΟΝ Λ., Λόρκα. Η μπαλάντα μιας ζωής, μτφρ. Καστανάρας Γ.,Τομαράς Π., Μεταίχμιο, Αθήνα 2006.

ΧΩΡΕΑΝΘΗΣ Κ., «Για την ποίηση του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα», Διαβάζω, 192, 1988, σελ. 56 - 57.

ΩΚΛΑΙΡ Μ., (μτφρ. Τόλια Τ.), Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα. Τα παιδικά χρόνια και ο θάνατος στο έργο του, Κέδρος, Αθήνα 1976.

 

 

 

Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα (1898-1936)
Βιβλιοnet
ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ
Εκπομπή ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ

Βιογραφικό ,

Παρουσίαση του κειμένου στις Σημειώσεις του Κωνσταντίνου Μάντη

---

 

Μπορείτε να γράψετε τις απαντήσεις σας και να τις εκτυπώσετε ή να τις σώσετε σε αρχείο pdf.

Εκτύπωση ή αποθήκευση