ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ


Μαγνάδι, Δημήτρης Καμπούρογλου (απόσπασμα)

[...]

Βρισκόμαστε στην αρχή του 19ου αιώνος. Είναι Άνοιξη. Η εμφάνιση ξένου στην Αθήνα ήτον και δικαίως, με την κατάσταση της πόλεως και τις δυσκολίες των ταξιδιών, και με τους συχνούς πολέμους, πολύ σπουδαίο πράγμα.

Τώρα δεν πρόκειται για έναν ξένο. Είναι συντροφιά ολόκληρη από έξι καλλιτέχνες.

Τους οδηγούσεν ο υποπρόξενος της Αγγλίας και είχαν μπροστά τους τον Ιταλό ζωγράφο Λουτζιέρη. Στην αρχή διαδόθηκεν ότι έχουν σκοπό να μελετήσουν και να ζωγραφίσουν τ’ αρχαία, όπως πάντα έκαναν οι περιηγητές. Αγάλια-αγάλια όμως άρχισε να κυκλοφορεί η πληροφορία πως θα κάμουν ανασκαφές. Ύστερα πως θα περιμαζέψουν τα εδώ κι εκεί σκορπισμένα, κατασπασμένα και περιφρονημένα αρχαία. Αλλά πως δεν έχουν την άδειαν να ρίξουν κτίριο για να πάρουν κολώνες, επιγραφές ή ανάγλυφα.

Ο τόπος ανησύχησε πολύ. Η αξία και η τιμή της πόλεως, αλλά και η ελπίδα της ακόμα στα αρχαία της εφώλιαζε.

Ο Μιχαήλ ήταν απαρηγόρητος, αλλά και οι Καπουτσίνοι και οι διάφοροι πρόξενοι και οι ξένοι που έμεναν εδώ έφριξαν με το μεγάλο έγκλημα.

— Δε θ’ αφήσουν στην Αθήνα ούτε ερείπια για να κλαίμε επάνω σ’ αυτά την τύχη της αθανάτου πόλεως, εφώναξ’ ο Αββάς και τα ‘ψαλε με πολύ θυμό και βρισιές σε κάποιον που τόλμησε να πει πως με τη μεταφορά των σε πολιτισμένο κέντρο θα ωφεληθεί η τέχνη.

Όταν οι πράκτορες του Έλγιν σήκωσαν κακούργο χέρι κατά του Παρθενώνος, και αυτοί οι Τούρκοι αντιστάθηκαν. Και χρειάστηκαν νέες πολιτικές ενέργειες και χρήματα πολλά του Έλγιν, για να βγει νέο φιρμάνιο που να επιτρέπει να παίρνουν εκμαγεία απ’ τον Παρθενώνα και έδινε το δικαίωμα, αν θελήσουν και μερικά τεμάχια να τ’ αφαιρέσουν, χωρίς να εμποδίζονται από κανέναν σ’ αυτό. Η εργασία που έδιναν στους Τούρκους με γερή πληρωμή και τα χρηματικά και άλλα δώρα στις τουρκικές αρχές, εσυμπλήρωσαν την ασάφεια του φιρμανιού.

Και μ’ όλα ταύτα —πράγμα απίστευτο— όταν ένα ανάγλυφο του Παρθενώνος απ’ την αδεξιότητα των τεχνιτών έπεσε κάτω και κομματιάσθηκε, ο Τούρκος φρούραρχος δάκρυσε, πέταξε το τσιμπούκι του κάτω, επλησίασε και φώναξε παρακαλεστικά στον Λουτζιέρη: «Λυπήσου τα επιτέλους…»

[…]

Τα όργανα του Έλγιν άρχισαν να σακατεύουν και το Ερεχθείον. Όταν μάλιστα πήραν την ωραιότερη απ’ τις Καρυάτιδες και την μετέφεραν και την κατάρριξαν στο Ριζόκαστρο, γενικό και βαθύ ήτον το πένθος της Αθήνας.

Δεν έμεινε σπίτι που η γριά να μη διηγηθεί τον θρύλο «για τις Βασιλοπούλες του Κάστρου, που τις εμαρμάρωσ’ ένα κακό στοιχειό». —Μεγάλη διαφωνία γεννήθηκε μονάχα τι σόι στοιχειό να ήταν αυτό, ή αν ήταν ο Εξαποδώ απατός του ή κανένας απ’ τους παλιούς θεούς, «που τους εφυλάκωσε στα Τάρταρα ο Μεγαλοδύναμος».

Κανένας δεν είχε ιδωμένα ποτές του από κοντά την Καρυάτιδα. Ποιος Χριστιανός ημπορούσε να ανεβεί στο Κάστρο εξόν αν τον πηγαίναν για να τον κλείσουν κατάδικο στον Κουλά των Προπυλαίων για να μη βγει ποτές του πια;!

Όλοι λοιπόν, μικροί και μεγάλοι πήγαν και την είδαν τότε, την χάιδευαν, την μοιρολογούσαν, την έκλαιγαν· μάλιστα, την έκλαιγαν.
Τόσο γενική, τόσο βαθιά ήτον η συγκίνηση, που να κλονίσει την ψυχή και να ερεθίσει τα νεύρα, τόσο, ποτές δεν είχε παρατηρηθεί στην Αθήνα. Τώρα δεν πρόκειται για συνηθισμένη λεηλασία και καταδίωξη, πρόκειται για την αρπαγή του ωραίου κορμιού της Μαρμαρωμένης Βασιλοπούλας του Κάστρου.

[...]

Γιαλλινάς Άγγελος, Ο Παρθενώνας πριν από την αναστήλωση

Γιαλλινάς Άγγελος, Ο Παρθενώνας πριν από την αναστήλωση
Δείτε τον πίνακα σε μεγαλύτερη ανάλυση στην Εθνική Πινακοθήκη


Λεξιλόγιο
Λουτζιέρη,Τζοβάνι Μπατίστα Λουζιέρι, Ιταλός ζωγράφος που βοήθησε στην αφαίρεση των γλυπτών του Παρθενώνα.
καπουτσίνος,καθολικός μοναχός που ανήκει στο ομώνυμο τάγμα
αββάς,μοναχός, καλόγερος καθολικός
φιρμάνι,σουλτανικό διάταγμα
εκμαγείο,το αρνητικό αποτύπωμα της μορφής στερεού σώματος επάνω σε ειδικό εύπλαστο υλικό, το οποίο παράγεται κυρίως για την κατασκευή πιστών ομοιωμάτων της.
Εξαποδώ, ο διάβολος
απατός,ο ίδιος
κουλάς, πύργος